Ο ναύαρχος ε.α. μιλά στο «Καλημέρα Λασίθι» για τη σιωπή της κυβέρνησης, τους κινδύνους στη ναυσιπλοΐα και την ανάγκη άμεσων θεσμικών και διπλωματικών ενεργειών
Σοβαρά ζητήματα εθνικής αρμοδιότητας, διεθνούς δικαίου και ασφάλειας της ναυσιπλοΐας έθεσε ο ναύαρχος ε.α. Στέλιος Φενέκος, μιλώντας στην πρωινή εκπομπή «Καλημέρα Λασίθι» του Ηχώ 99.8, με αφορμή την επίθεση σε δεξαμενόπλοιο που σημειώθηκε σε θαλάσσια περιοχή εντός του FIR και της ζώνης Έρευνας και Διάσωσης (SAR) ελληνικής ευθύνης.
Ακούστε παρακατω τον ναύαρχο ε.α Στέλιο Φενέκο
Όπως ανέφερε, η ελληνική κυβέρνηση όφειλε από την πρώτη στιγμή να κινηθεί σε τρία παράλληλα επίπεδα.
Πρώτον, στο τεχνικό επίπεδο, παρουσιάζοντας με πλήρη διαφάνεια όλα τα στοιχεία της επίθεσης: από πού απογειώθηκε το μη επανδρωμένο μέσο, ποια ήταν η πορεία του, σε ποιο ακριβώς σημείο έγινε η προσβολή του πλοίου και αν υπήρξε παραβίαση κανόνων ασφάλειας πτήσεων εντός FIR.
Δεύτερον, στο νομικό επίπεδο, καθώς –όπως υπογράμμισε– δεν πρόκειται απλώς για αρμοδιότητα αλλά για κυριαρχικό δικαίωμα της χώρας, αφού η επίθεση έλαβε χώρα σε περιοχή ελληνικής ευθύνης για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Τρίτον, στο θεσμικό και διπλωματικό επίπεδο, με επίσημη καταγραφή και ενημέρωση των αρμόδιων διεθνών οργανισμών, όπως ο IMO, καθώς και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο κ. Φενέκος στάθηκε ιδιαίτερα στο γεγονός ότι η Ουκρανία, η οποία δεν είναι κράτος-μέλος της ΕΕ, εμφανίστηκε να ενεργεί στο όνομα κυρώσεων που έχουν αποφασιστεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όπως σημείωσε, αυτό συνιστά σοβαρό θεσμικό πρόβλημα, καθώς οι κυρώσεις αποτελούν νομική πράξη της ΕΕ και όχι τρίτων κρατών. «Δεν μπορεί μια χώρα εκτός Ένωσης να εμφανίζεται ως εγγυητής ή εκτελεστής ευρωπαϊκών αποφάσεων», τόνισε χαρακτηριστικά.
Ιδιαίτερη ανησυχία εξέφρασε και για τις επιπτώσεις στην ασφάλεια της ναυσιπλοΐας.
Μια τέτοια επίθεση, ακόμη και σε άφορτο πλοίο, δημιουργεί σοβαρούς κινδύνους: αύξηση ασφαλίστρων, αποφυγή ελληνικών θαλάσσιων διαδρομών και λιμανιών, πιθανή μελλοντική επίδραση στον τουρισμό, αλλά και σοβαρό ενδεχόμενο περιβαλλοντικής ρύπανσης. Όπως υπογράμμισε, ακόμη και ένα άδειο δεξαμενόπλοιο μεταφέρει καύσιμα και υλικά που μπορούν να προκαλέσουν εκτεταμένη ρύπανση σε περίπτωση πυρκαγιάς ή βύθισης.
Ο ναύαρχος ε.α. έθεσε και το κρίσιμο ζήτημα της αξιοπιστίας της Ελλάδας ως κράτους ευθύνης σε ζώνες SAR. Εάν σημειώνεται επίθεση σε πλοίο εντός περιοχής ελληνικής ευθύνης και δεν υπάρχει σαφής αντίδραση ή παρουσία, τότε –όπως είπε– εγείρεται διεθνώς ερώτημα για το κατά πόσο η χώρα μπορεί να ασκεί αποτελεσματικά αυτή την αρμοδιότητα, για την οποία δίνει μάχη εδώ και δεκαετίες.
Παράλληλα, άσκησε έντονη κριτική στη στάση της κυβέρνησης, κάνοντας λόγο για «θεσμική σιωπή» και «ανεπάρκεια διοικητικών στελεχών». Όπως είπε, η Ελλάδα όφειλε τουλάχιστον να εκδώσει μια σαφή δημόσια δήλωση ότι δεν αποδέχεται τέτοιες ενέργειες, ότι θα διερευνήσει πλήρως το περιστατικό και ότι προστατεύει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις της στη ναυτιλία και τη θαλάσσια ασφάλεια.
Αναφερόμενος στη γεωπολιτική διάσταση, ο κ. Φενέκος προειδοποίησε για τον κίνδυνο κλιμάκωσης. Τόνισε ότι, παρότι η στήριξη της Ουκρανίας απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα είναι θεμιτή, άλλο πράγμα η πολιτική και διπλωματική στήριξη και άλλο η διεύρυνση του πεδίου σύγκρουσης με ενέργειες που μπορεί να οδηγήσουν σε γενικευμένη ανάφλεξη, ακόμη και σε εμπλοκή πυρηνικών δυνάμεων.
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε και στην τριμερή συνεργασία Ελλάδας–Κύπρου–Ισραήλ, ξεκαθαρίζοντας ότι ο χαρακτήρας της αφορά πρωτίστως την ενεργειακή ασφάλεια και την προστασία υποδομών και όχι στρατιωτική «ασπίδα» απέναντι σε γεωπολιτικά δόγματα, όπως η λεγόμενη «Γαλάζια Πατρίδα». Όπως σημείωσε, η υπερβολική ρητορική αποδυναμώνει την ουσία και δημιουργεί αχρείαστες εντάσεις.
Τέλος, σχολίασε τις πληροφορίες για διέλευση πλοίου με φορτίο πυρομαχικών από το λιμάνι του Ηρακλείου, επισημαίνοντας ότι, εφόσον τηρούνται οι διεθνείς συμβάσεις και αυστηρά μέτρα ασφαλείας, δεν υφίσταται θεσμικό ζήτημα. Ωστόσο, υπογράμμισε ότι η ευθύνη εποπτείας ανήκει αποκλειστικά στις ελληνικές αρχές και ότι τέτοιες μεταφορές δεν πρέπει να παραμένουν στα λιμάνια περισσότερο από το απολύτως αναγκαίο.
Κλείνοντας, ο ναύαρχος ε.α. επανέλαβε την ανάγκη θεσμικής εγρήγορσης και καθαρών θέσεων, προειδοποιώντας ότι η σιωπή σε τέτοιες περιπτώσεις δεν είναι ουδετερότητα αλλά δυνητικός κίνδυνος για τα εθνικά συμφέροντα και τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο.
