Η Ευρωπαϊκή Ένωση, η άμυνα και ο ρόλος της Τουρκίας: Μια συνέντευξη με τον Νότη Μαριά, πρώην ευρωβουλευτή και καθηγητή Θεσμών & Διαφάνειας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης
Ο πρώην ευρωβουλευτής και καθηγητής Θεσμών & Διαφάνειας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, κ. Νότης Μαριάς, μίλησε στην πρωινή εκπομπή του Ηχώ 99,8, "Καλημέρα Λασίθι", για τις πρόσφατες αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την άμυνα, την αμυντική βιομηχανία και τη συμμετοχή της Τουρκίας. Οι εξελίξεις αυτές εγείρουν σοβαρά ερωτήματα τόσο για την πολιτική της Ε.Ε. όσο και για τη στάση της Ελλάδας και της Κύπρου.
Η Στρατηγική Σημασία της Άμυνας για την Ε.Ε.
Όπως εξήγησε ο κ. Μαριάς, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επαναφέρουν με έμφαση τη σημασία της άμυνας και της ασφάλειας, προωθώντας μια πιο στρατιωτικοποιημένη ατζέντα. Στις 6 Μαρτίου, το βράδυ, υπεγράφη μια κρίσιμη απόφαση που προβλέπει τη συνεργασία της Ε.Ε. με χώρες εκτός Ένωσης. Την επόμενη ημέρα, στις 7 Μαρτίου, πραγματοποιήθηκε συνάντηση με ηγέτες εκτός Ε.Ε., μεταξύ των οποίων και ο Πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Σύμφωνα με τον κ. Μαριά, στη συνάντηση αυτή συμμετείχαν ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, καθώς και ο Υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας. Παρόντες ήταν επίσης τέσσερις πρωθυπουργοί ευρωπαϊκών κρατών, παρουσία και του Ερντογάν. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, συζητήθηκε ο ρόλος της Τουρκίας στις αμυντικές πρωτοβουλίες της Ε.Ε., καθώς και η ευρύτερη στρατηγική που θα ακολουθηθεί στον τομέα της άμυνας και της αμυντικής βιομηχανίας.
Η Συμμετοχή της Τουρκίας και οι Προβληματισμοί
Ένα από τα βασικά σημεία της συζήτησης ήταν η συμμετοχή της Τουρκίας στον αμυντικό σχεδιασμό της Ε.Ε. και η ενδεχόμενη οικονομική ενίσχυσή της. Ο κ. Μαριάς επεσήμανε ότι η Τουρκία έχει πλέον ρόλο στις αποφάσεις της Ένωσης, παρά το γεγονός ότι κατέχει το 37% της Κύπρου και συνεχίζει να δημιουργεί εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, εμποδίζοντας ακόμα και την ενεργειακή διασύνδεση της Κρήτης.
Η Τουρκία, όπως σημείωσε ο κ. Μαριάς, θα επωφεληθεί από κονδύλια της Ε.Ε. που αφορούν την αμυντική βιομηχανία, τα οποία θα διατεθούν σε ευρωπαϊκές εταιρείες που συνεργάζονται με τουρκικές επιχειρήσεις. "Η Ελλάδα και η Κύπρος, ενώ είχαν τη δυνατότητα να θέσουν όρους και ρήτρες, δεν αξιοποίησαν τη διαπραγματευτική τους δύναμη ώστε να αποκλείσουν την Τουρκία από αυτές τις συμφωνίες", τόνισε ο κ. Μαριάς.
Το Χρηματοδοτικό Σχέδιο των 800 Δισ. Ευρώ
Ένα ακόμη κρίσιμο ζήτημα είναι η χρηματοδότηση των αμυντικών πρωτοβουλιών της Ε.Ε. Όπως ανέφερε ο κ. Μαριάς, το πακέτο ανέρχεται στα 800 δισεκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων 150 δισ. θα προέλθουν από δανεισμό της Ε.Ε., ενώ τα υπόλοιπα 650 δισ. θα πρέπει να εξευρεθούν από τα κράτη-μέλη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει τη δημιουργία μιας "Ένωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων", που σημαίνει ότι η χρηματοδότηση θα προέλθει από τραπεζικές καταθέσεις και αποθεματικά ασφαλιστικών ταμείων.
Ο κ. Μαριάς εξέφρασε σοβαρές ανησυχίες για αυτή την εξέλιξη, υπογραμμίζοντας ότι "οι συνταξιούχοι της Ευρώπης ενδέχεται να βρεθούν στη θέση να χρηματοδοτούν την πολεμική βιομηχανία της Ε.Ε., αντί για επενδύσεις σε κοινωνικές δομές". Σύμφωνα με τον ίδιο, η Ευρώπη απομακρύνεται από τον κοινωνικό της χαρακτήρα και κατευθύνεται προς έναν πιο στρατιωτικοποιημένο προσανατολισμό, θυμίζοντας τη δεκαετία του 1930.
Η Στροφή της Ευρώπης προς τον Υπερεξοπλισμό
Ένα άλλο σημείο προβληματισμού είναι ο αυξανόμενος υπερεξοπλισμός της Ε.Ε. "Με τα σημερινά δεδομένα, η Ευρώπη προετοιμάζεται για μια μεγάλη στρατιωτική δύναμη, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε μελλοντικές στρατιωτικές επεμβάσεις, ιδιαίτερα στην Αφρική", δήλωσε ο κ. Μαριάς. Τόνισε, επίσης, ότι η Ρωσία έχει καταστεί το βασικό επιχείρημα για τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης, ενώ η Εσθονή πρωθυπουργός, Κάγια Κάλλας, έχει ήδη δηλώσει ότι "σε πέντε χρόνια, η Ευρώπη θα έχει πόλεμο με τη Ρωσία".
"Η Ευρώπη στρατιωτικοποιείται. Αντί για οικονομολόγους και ειδικούς παραγωγής, στις Βρυξέλλες κυριαρχούν πλέον στρατηγοί. Αυτή η αλλαγή θα έχει τεράστιες επιπτώσεις", προειδοποίησε ο κ. Μαριάς.
Το Μεταναστευτικό και η Ελλάδα
Τέλος, ο κ. Μαριάς αναφέρθηκε στο μεταναστευτικό, το οποίο παραμένει ανοιχτό ζήτημα. Η Γερμανία είχε απειλήσει να κλείσει τα σύνορά της, αλλά αυτό δεν υλοποιήθηκε, καθώς θα είχε αρνητικές οικονομικές συνέπειες για την ίδια τη χώρα. Παράλληλα, η Ιταλία προσπαθεί να μεταφέρει μετανάστες στην Αλβανία, αν και αυτή η πολιτική αμφισβητείται από τα ιταλικά δικαστήρια.
Η Ελλάδα, ωστόσο, συνεχίζει να δέχεται μεταναστευτικές ροές, ιδιαίτερα από τη Λιβύη. "Οι αποφάσεις της Ε.Ε. δεν έχουν λάβει υπόψη τους τις πραγματικές ανάγκες των κρατών-μελών όπως η Ελλάδα και η Ιταλία", σημείωσε ο κ. Μαριάς.
Ο κ. Μαριάς κατέληξε ότι η Ευρώπη βρίσκεται σε μια περίοδο κρίσιμων αποφάσεων που θα καθορίσουν το μέλλον της. "Αντί η Ε.Ε. να ενισχύει την κοινωνική συνοχή, προσανατολίζεται προς τον στρατιωτικοποιημένο ανταγωνισμό. Η Ελλάδα πρέπει να διαπραγματεύεται πιο δυναμικά και να προστατεύει τα εθνικά της συμφέροντα", κατέληξε.
