Ένας χρόνος χωρίς τον Στίβεν Χόκινγκ

Ένας χρόνος πέρασε από την ημέρα που ο Στίβεν Χόκινγκ άφησε την τελευταία του πνοή. Ο διακεκριμένος επιστήμονας πέθανε στις 14 Μαρτίου 2018.

 

Ο Βρετανός θεωρητικός φυσικός και κοσμολόγος Στίβεν Χόκινγκ είναι αναμφισβήτητα ο πιο αναγνωρίσιμος επιστήμονας της σύγχρονης εποχής. Η ζωή του έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον πολλών εδώ και δεκαετίες, ενώ έγινε και ταινία.

 

Γεννήθηκε στις 8 Ιανουαρίου 1942. Κατά… συμπαντική σύμπτωση γεννήθηκε 300 χρόνια ακριβώς από την ημέρα θανάτου του Γαλιλαίου. Σπούδασε φυσική στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, παρά τις προτροπές του πατέρα του να επικεντρωθεί στην Ιατρική. Ο Χόκινγκσυνέχισε στο Κέμπριτζ στον τομέα των ερευνών στην κοσμολογία, μία μελέτη δηλαδή του σύμπαντος στο σύνολό του.

 

Στις αρχές του 1963, μόλις συμπλήρωσε τα 21 του χρόνια, διαγνώστηκε με τη νόσο του κινητικού νευρώνα (αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση ή νόσο του Λου Γκέρινγκ – ALS), με τους γιατρούς να του δίνουν μόλις δύο χρόνια ζωής και η ολοκλήρωση του διδακτορικού του έμοιαζε απίθανη. Όμως διέψευσε τις προβλέψεις και όχι μόνο ολοκλήρωσε το διδακτορικό του, αλλά άνοιξε καινούριους δρόμους στην κατανόηση του σύμπαντος.

 

Όσο εξελισσόταν η ασθένειά του, ο Χόκινγκ παρέλυε και άρχισε να χρησιμοποιεί καροτσάκι. Η ομιλία του άρχισε να φθίνει και το 1985 υποβλήθηκε σε τραχειοστομία χάνοντας εξ ολοκλήρου την ομιλία του. Μία συσκευή ομιλίας που κατασκευάστηκε στο Κέμπριτζ με συνδυασμό λογισμικού προγράμματος υπηρετεί σήμερα την ηλεκτρονική φωνή του, προσφέροντας τη δυνατότητα στον Χόκινγκ να επιλέγει τις λέξεις κινώντας του μύες του προσώπου του.

 

Ο Στίβεν Χόκινγκ συνέχισε στο Κέμπριτζ και μετά την αποφοίτησή του ως ερευνητής και στη συνέχεια ως καθηγητής. Το 1974, εντάχθηκε στην Royal Society, μία παγκόσμια κοινότητα επιστημόνων, ενώ πέντε χρόνια αργότερα, το 1979, ανακηρύχθηκε Lucasian Καθηγητής Mαθηματικών στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, την πιο διάσημη ακαδημαϊκή θέση στον κόσμο. Ο δεύτερος που κατέκτησε αυτή τη θέση ήταν ο Σερ Ισσάκ Νεύτων, επίσης μέλος της Βασιλικής Κοινωνίας (Royal Society). Κατά την διάρκεια της καριέρας του μελέτησε τους βασικούς νόμους που διέπουν το σύμπαν.

 

Αυτό που υποστήριξε είναι ότι δεδομένου ότι το σύμπαν έχει μία αρχή -Big Bang- θα έχει πιθανότατα και ένα τέλος. Δουλεύοντας μαζί με τον κοσμολόγο Ρότζερ Πενρόουζ, κατέδειξε ότι η θεωρία της σχετικότητας του Αλβέρτου Αϊνστάιν υποδηλώνει ότι ο χώρος και ο χρόνος αρχίζουν με τη γέννηση του σύμπαντος και τελειώνουν μέσα σε μαύρες τρύπες, που σημαίνει ότι η θεωρία του Αϊνστάιν και η κβαντική θεωρία θα πρέπει να είναι ενιαία.

 

Χρησιμοποιώντας τις δύο θεωρίες μαζί, ο Χόκινγκ καθόρισε ότι οι μαύρες τρύπες δεν είναι «σιωπηλές», αλλά αντίθετα εκπέμπουν ακτινοβολία.

 

Στα 65 του χρόνια, το 2007, ο Χόκινγκ εξέφρασε την επιθυμία να δοκιμάσει το θάλαμο της μηδενικής βαρύτητας και έζησε την εμπειρία στο Zero Gravity Corp, και είχε τη δυνατότητα να κινηθεί χωρίς την αναπηρική καρέκλα.

 

Έχει εκφράσει την πεποίθηση ότι πιθανόν να υφίσταται εξωγήινη ζωή, ενώ έχει προειδοποιήσει ότι η τεχνητή νοημοσύνη θέτει σε απειλή την ανθρωπότητα.

 

Κατέστησε σαφές ότι δεν πιστεύει στην ύπαρξη του Θεού, ενώ με ελπίδα και χιούμορ αντιμετωπίζει την ασθένειά του λέγοντας πως το μηχάνημα που κρύβεται πίσω από την ομιλία του του δίνει αμερικανική προφορά, με «την απήχηση στις γυναίκες να αυξάνεται».

 

Η επιστημονική του δράση τροφοδότησε και μια συγγραφική πορεία. Ένα από τα έργα του που ξεχώρισε ήταν Το χρονικό της ζωής μου, που κυκλοφόρησε το 2014.

 

Πέρα από τις επιστημονικές του θεωρίες, έχει γράψει και παιδικό βιβλίο με την κόρη του Λούσι, με τίτλο George’s Secret Key to the Universe, που περιστρέφεται γύρω από μια φανταστική ιστορία ενός αγοριού.

 

Οι δύο γυναίκες της ζωής του

 

Λίγο πριν από τη διάγνωση της ασθένειάς του, ο Χόκιγνκ συνάντησε την Τζέιν Γουάιλντ με την οποία παντρεύτηκαν το 1965. Απέκτησαν τρία παιδιά προτού χωρίσουν.

 

Η ζωή του Χόκινγκ δε σταμάτησε στη Τζέιν, αλλά παντρεύτηκε ξανά τη νοσοκόμα του, Ελέιν Μέισον, με την οποία είχε μια παθιασμένη σχέση. Η συναισθηματική κατάρρευση, όμως, ξεπρόβαλε και πάλι, με τη δεύτερη σύζυγο το να μην αντέχει τη σκληρή πραγματικότητα της υγείας του, και το διαζύγιο να έρχεται το 2006.

 

Η ζωή του Στίβεν Χόκινγκ μεταφέρθηκε και στη μεγάλη οθόνη. Η Θεωρία των Πάντων σε σκηνοθεσία Τζέιμς Μαρς και με πρωταγωνιστή τον Έντι Ρέντμεϊν, ο οποίος κέριδσε Όσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου, ενσαρκώνοντας τον σπουδαίο επιστήμονα…

 

Η νόσος του κινητικού νευρώνα από την οποία έπασχε

 

Η νόσος του κινητικού νευρώνα ή αμυοατροφική πλευρική σκλήρυνση (ALS) είναι μια σοβαρή νευρολογική πάθηση που προκαλεί μυϊκή αδυναμία, αναπηρία και τελικά θάνατο. Η ALS συχνά ονομάζεται νόσος του Lou Gehrig, από τον διάσημο παίκτη του μπέιζμπολ που πέθανε από την νόσο το 1941.

 

Άλλα διάσημα θύματα της νόσου περιλαμβάνουν τον ηθοποιό, θεατρικό συγγραφέα και σκηνοθέτη Σαμ Σέπαρντ, ο οποίος πέθανε τον Ιούλιο του 2017, τον κορυφαίο τζαζίστα Τσαρλς Μίνγκους και τον συνδημιουργό του “Sesame Street” Τζον Στόουν.

 

Πρόκειται για μια σπάνια ασθένεια που συνήθως προκαλεί τον θάνατο μέσα σε δύο ως τρία χρόνια από την διάγνωση, γεγονός που καθιστά εντυπωσιακή εξαίρεση την 50ετή μάχη του Χόκινγκ να την ξεπεράσει.

 

Κατά μέσον όρο σημειώνονται κάθε χρόνο δύο νέα κρούσματα της μοιραίας αυτής πάθησης ανά 100.000 ανθρώπους και συνήθως μεταξύ των ηλικιών 55 και 65.

 

Η πάθηση έγινε περισσότερο γνωστή το 2014 με το “Ice Bucket Challenge” (Σ.τ.Σ. Ice Bucket Challenge: συναντάται και ως ALS Ice Bucket Challenge και είναι μια δραστηριότητα που περιλαμβάνει το αναποδογύρισμα ενός κουβά με παγωμένο νερό στο κεφάλι κάποιου για την προώθηση της ευαισθητοποίησης της ALS και την ενθάρρυνση των δωρεών για την έρευνα). Οι συμμετέχοντες ανέβαζαν βίντεο με τους εαυτούς τους να μπουγελώνονται που γίνονταν viral.

 

Μάλιστα, ο ίδιος ο Χόκινγκ συμμετείχε με το δικό του τρόπο στο κίνημα του ice bucket challenge.

 

Ο Χόκινγκ ο οποίος είχε προσβληθεί από πνευμονία τον περασμένο χρόνο είπε “ότι δεν θα ήταν σοφό για εμένα να ρίξω ένα κουβά με κρύο νερό πάνω μου… αλλά τα παιδιά μου Ρόμπερτ, Λούσι και Τιμ ευγενικά προσφέρθηκαν να αναλάβουν την πρόκληση για μένα”.

 

Στη συνέχεια κάλεσε όλο τον κόσμο να δωρίσουν χρήματα προκειμένου να “εξαλειφθεί αυτή η τρομερή ασθένεια”.

 

Προς το παρόν δεν υπάρχει καμία θεραπεία για την ALS, αλλά υπάρχουν κάποιες επιλογές για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων όπως η φυσικοθεραπεία και η εργοθεραπεία.

 

Στη νόσο κινητικού νευρώνα τα νεύρα στον εγκέφαλο και στη σπονδυλική στήλη σταματούν να λειτουργούν σωστά. Αυτό σημαίνει ότι τα ερεθίσματα παύουν να φτάνουν σταδιακά στους μυς, γεγονός που οδηγεί σε αδυναμία και γενική κατάπτωση του ασθενούς.

 

Σταδιακά η νόσος οδηγεί τον ασθενή σε «εγκλωβισμό» στο ίδιο του το σώμα, καθιστώντας τον ανίκανο να μετακινηθεί, να μιλήσει, να καταπιεί ή να αναπνεύσει.

 

Τα αρχικά συμπτώματα συνήθως αναπτύσσονται αργά. Στα δύο τρίτα περίπου των ασθενών, τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται στα χέρια ή στα πόδια. Αυτό μπορεί να εκδηλωθεί με αδυναμία στις αρθρώσεις, όπως για παράδειγμα μια εξασθενημένη λαβή (π.χ. δυσκολία στην συγκράτηση αντικειμένων) ή αδυναμία στις αρθρώσεις των ώμων ή στις αρθρώσεις των ποδιών με αποτέλεσμα να υπάρχει δυσκολία στο βάδισμα. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να συνοδεύονται από συσπάσεις των μυών ή μυϊκές κράμπες.

 

Στο ένα τέταρτο των περιπτώσεων τα προβλήματα αρχίζουν να επηρεάζουν και τους μυς που χρησιμοποιούνται για την ομιλία και την κατάποση. Αυτό μπορεί να παρερμηνευθεί εσφαλμένα ως εγκεφαλικό επεισόδιο.

 

Η νόσος κινητικού νευρώνα μπορεί να επηρεάσει και τους πνεύμονες προκαλώντας δύσπνοια και δυσκολίες στην αναπνοή, ωστόσο είναι σπάνιο αυτό να είναι το πρώτο της σύμπτωμα.

 

Καθώς η ασθένεια εξελίσσεται τα άκρα γίνονται ασθενέστερα και οι μύες εξασθενούν σημαντικά.

 

Εκτός από δυσκολίες στην κατάποση και την ομιλία, οι ασθενείς μπορεί να έχουν και σιελόρροια. Πολλοί άνθρωποι με αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση αντιμετωπίζουν και ακραία κόπωση.

 

Τα άτομα με νόσο κινητικού νευρώνα μπορούν επίσης να βιώσουν συναισθηματικές μεταπτώσεις ή αλλαγές στη γνωστική λειτουργία και προβλήματα συγκέντρωσης.

 

Τα συμπτώματα σταδιακά οδηγούν σε παράλυση του σώματος.

 

Η νόσος έχει δύο βασικές μορφές, σύμφωνα με την Ένωση ALS που εδρεύει στις ΗΠΑ.

 

Η μεγάλη πλειονότητα των ανθρώπων πάσχουν από μια “σποραδική” μορφή της νόσου, η οποία μπορεί να πλήξει τον καθένα, ενώ έως και το 10% των περιπτώσεων στις ΗΠΑ είναι κληρονομικές.

 

Οι βετεράνοι του στρατού έχουν διπλάσιες πιθανότητες να διαγνωστούν σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό, για άγνωστους ωστόσο λόγους.

 

 

 

Ο μέσος χρόνος επιβίωσης μετά τη διάγνωση είναι τρία χρόνια, σύμφωνα με την Ένωση ALS και μόλις το 5% των ασθενών ζουν για 20 χρόνια ή και περισσότερα.

 

Οι ερευνητές έχουν καταλήξει ότι η σπάνια πολυετής επιβίωση του Χόκινγκ παραμένει μυστήριο παρότι κάποιοι έχουν επισημάνει ότι η εξέλιξη της νόσου διαφέρει από ασθενή σε ασθενή και πιθανόν να επηρεάζεται από γενετικούς παράγοντες.

Όταν ο σπουδαίος Βρετανός αστροφυσικός Στίβεν Χόκινγκ μάγευε το ακροατήριό του στην Κρήτη

 

Ήταν 7 Σεπτεμβρίου του 1998 όταν ο σπουδαίος Βρετανός αστροφυσικός Στίβεν Χόκινγκκαθήλωνε το κοινό που κατέκλυσε το Αμφιθέατρο αλλά και τον υπαίθριο χώρο της Ιατρικής Σχολής, του Πανεπιστημίου Κρήτης.

 

Το Φυσικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Κρήτης είχε προσκαλέσει τον σπουδαίο αστροφυσικό στο νησί, για να πραγματοποιήσει ομιλία και να λάβει μέρος στην 21η “τριγωνική συνάντηση” Αστροφυσικής στο Κολυμπάρι Χανίων. Η συνάντηση είχε θέμα της “Μαύρες Τρύπες”. Η τότε πρύτανης του Πανεπιστημίου Χριστίνα Σπυράκη, καλωσορίζοντας τον Στίβεν Χόκινγκ στην Κρήτη, μίλησε για “μεγάλη στιγμή της παρουσίας του” και του απένειμε το μετάλλιο του ιδρύματος.

 

“Ήταν μια ιστορική μέρα για το Πανεπιστήμιο και την Κρήτη”, είχε δηλώσει ο πρώην πρύτανης Γιώργος Γραμματικάκης, σχολιάζοντας την ομιλία.

 

Μετά την ομιλία του ρωτήθηκε από τους δημοσιογράφους “τι γήινο έχει κατά νου ένα επιστήμονας που έχει όλο το Σύμπαν στο κεφάλι του και αν διαβλέπει κινδύνους για τον πλανήτη μας”, ο Στίβεν Χόκινγκ απάντησε λέγοντας πως ο ίδιος προσπαθεί να μην ξεχνά ότι ζει στη Γη, αν και η σύζυγός του ορισμένες φορές νομίζει ότι είναι από άλλον πλανήτη και σημείωσε: “Βλέπω κινδύνους στο μέλλον, έχουμε πλέον την τεχνολογία για να κάνουμε ό,τι θέλουμε. Και είναι αρκετή για να τη χρησιμοποιήσουμε για να καταστρέψουμε τον πλανήτη. Ελπίζω να είμαστε σοφοί για να την αξιοποιήσουμε ώστε να εποικήσουμε και να κατακτήσουμε τον γαλαξία μας”.

 

Ο Βρετανός αστροφυσικός έφυγε από τη ζωή στο σπίτι του στο Κέιμπριτζ σε ηλικία 76 ετών.

 

Δείτε το βίντεο από την ομιλία του στην Κρήτη:

 

 

 

enikos.gr