Β. Φραγκιαδάκης για το μεταναστευτικό : Μια ολοκληρωμένη στρατηγική για την αντιμετώπιση των παράτυπων αφίξεων στην Ιεράπετρα

Τους τελευταίους μήνες  η Ιεράπετρα έχει βρεθεί αντιμέτωπη με μια ολοένα αυξανόμενη πρόκληση: την συνεχώς εντεινόμενη άφιξη παράτυπων μεταναστών και προσφύγων που εντοπίζονται στα ανοιχτά της Κρήτης και οδηγούνται στο κοντινότερο ασφαλές λιμάνι. Η πόλη, με τους περιορισμένους πόρους και υποδομές της, έχει πλέον εξαντλήσει τη δυνατότητά της να φιλοξενήσει ανθρώπους που φτάνουν σε κατάσταση ανάγκης. Η έλλειψη χώρων, χρηματοδότησης και εξειδικευμένου προσωπικού έχει καταστήσει την κατάσταση κρίσιμη και απαιτείται ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός για την αποτελεσματική διαχείρισή της.

Παρακάτω παρουσιάζονται προτάσεις που συνδυάζουν ρεαλισμό, ανθρωπισμό και στρατηγικό σχεδιασμό, ώστε η Ιεράπετρα και η ευρύτερη περιοχή να μπορέσουν να ανταποκριθούν με ασφάλεια, αξιοπρέπεια και αποτελεσματικότητα.

1. Δημιουργία προσωρινών χώρων υποδοχής με τη στήριξη της κεντρικής κυβέρνησης

Η τοπική αυτοδιοίκηση δεν διαθέτει τη δυνατότητα να επωμιστεί μόνη της το κόστος και την ευθύνη της πρώτης φιλοξενίας. Είναι απαραίτητο να ενεργοποιηθούν άμεσα μηχανισμοί της Πολιτικής Προστασίας και του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, ώστε να δημιουργηθούν προσωρινοί χώροι υποδοχής εκτός του αστικού ιστού της πόλης.

Αυτοί οι χώροι πρέπει:

1. να τηρούν βασικές προδιαγραφές υγιεινής και ασφάλειας,
2. να λειτουργούν μόνο ως προσωρινή λύση λίγων ημερών,
3. να στελεχώνονται από επαγγελματίες, όχι αποκλειστικά από δημοτικούς υπαλλήλους.

Με αυτόν τον τρόπο μειώνεται η πίεση στην πόλη και εξασφαλίζεται ότι η πρώτη επαφή των ανθρώπων που διασώζονται γίνεται με οργανωμένο και ανθρώπινο τρόπο.

2. Μόνιμη παρουσία κλιμακίων πρώτης υποδοχής στην Ιεράπετρα

Δεδομένου ότι οι αφίξεις έχουν πλέον αποκτήσει συστηματικό χαρακτήρα, απαιτείται η μόνιμη εγκατάσταση κλιμακίων:

1. του Λιμενικού,
2. της Υπηρεσίας Πρώτης Υποδοχής,
3. της Υπηρεσίας Ασύλου,
4. της Ιατρικής Υπηρεσίας του ΕΟΔΥ,
5. ΜΚΟ με εξειδίκευση σε ανθρωπιστικές επιχειρήσεις.

Η παρουσία αυτών των δομών θα επιτρέψει την άμεση καταγραφή, την παροχή ιατρικής φροντίδας και την ασφαλή μεταφορά των ατόμων σε άλλες περιοχές της χώρας, χωρίς να επιβαρύνεται δυσανάλογα η Ιεράπετρα.

3. Δημιουργία εθνικού μηχανισμού ταχείας αποσυμφόρησης νησιωτικών περιοχών

Η Ιεράπετρα χρειάζεται ένα θεσμοθετημένο σύστημα με το οποίο οι άνθρωποι που φτάνουν εκεί να μεταφέρονται εντός 24–48 ωρών σε κεντρικές δομές της ηπειρωτικής Ελλάδας. Ένας τέτοιος μηχανισμός:

1. μειώνει την πίεση στις μικρές πόλεις,
2. αποτρέπει φαινόμενα υπερσυνωστισμού,
3. προστατεύει τόσο τους ντόπιους όσο και τους αφικνούμενους.

Αυτό το σύστημα χρησιμοποιείται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και αποτελεί βασική προϋπόθεση για να λειτουργήσει ορθολογικά η διαχείριση των μεταναστευτικών ροών.

4. Εξασφάλιση άμεσης χρηματοδότησης για την τοπική αυτοδιοίκηση

Η Ιεράπετρα χρειάζεται:

1. έκτακτη κρατική ενίσχυση,
2. πρόσβαση σε ευρωπαϊκά κονδύλια,
3. ειδικό ταμείο για τη διαχείριση κρίσεων.

Η χρηματοδότηση πρέπει να καλύπτει όχι μόνο τη σίτιση και την προσωρινή φιλοξενία, αλλά και την αποζημίωση δημοτικών υπηρεσιών, τη συντήρηση υποδομών και την κάλυψη των αυξημένων επιχειρησιακών αναγκών.

Η διαχείριση τέτοιων κρίσεων δεν μπορεί να βασίζεται σε εθελοντισμό ή στον ανθρωπισμό των κατοίκων· χρειάζεται θεσμική οργάνωση και πόρους.

5. Ενίσχυση της τοπικής κοινωνίας και αποφυγή κοινωνικών εντάσεων

Εξίσου σημαντικό είναι να ληφθούν μέτρα για την προστασία της κοινωνικής συνοχής. Η “κόπωση” των κατοίκων είναι πραγματική και πρέπει να αντιμετωπιστεί με:

1. ενημερωτικές δράσεις για την κατάσταση και τα μέτρα που λαμβάνονται,
2. διάλογο ανάμεσα στον Δήμο, τους πολίτες και τους φορείς,
3. προγράμματα στήριξης επιχειρήσεων που επηρεάζονται από την κατάσταση,
4. εξασφάλιση ότι οι παράτυπες αφίξεις δεν θα επηρεάσουν τον τουρισμό ή την αίσθηση ασφάλειας.

Όταν οι πολίτες ενημερώνονται και βλέπουν ότι υπάρχει σχέδιο, μειώνονται οι ανασφάλειες και ενισχύεται η εμπιστοσύνη.

6. Διεθνής συνεργασία και πίεση για αντιμετώπιση των αιτιών, όχι μόνο των συνεπειών

Τέλος, η Ιεράπετρα –και συνολικά η Ελλάδα– χρειάζεται ενισχυμένη συνεργασία με ευρωπαϊκούς και διεθνείς οργανισμούς. Η Κρήτη βρίσκεται κοντά σε θαλάσσιες διαδρομές που επηρεάζονται από γεωπολιτικές εντάσεις, πολέμους και κοινωνικές κρίσεις.

Χωρίς διεθνή διαχείριση, το πρόβλημα δεν μπορεί να λυθεί τοπικά.

Η πίεση προς την Ε.Ε. για δίκαιη κατανομή ευθυνών και πόρων, αλλά και για ενίσχυση των επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης, είναι ζωτικής σημασίας για τη μακροπρόθεσμη αποσυμφόρηση.

Η Ιεράπετρα δεν μπορεί και δεν πρέπει να σηκώσει μόνη της ένα βάρος που αφορά την Ευρώπη συνολικά. Η τοπική κοινωνία έχει επιδείξει ανθρωπιά και αντοχή, αλλά οι δυνατότητές της έχουν φτάσει στα όριά τους. Με έναν σωστό συνδυασμό κυβερνητικών παρεμβάσεων, χρηματοδότησης, διεθνούς συνεργασίας και τοπικής οργάνωσης, η πόλη μπορεί να αντιμετωπίσει αυτήν την κρίση χωρίς να καταρρεύσουν οι υπηρεσίες της και χωρίς να πληγεί η ποιότητα ζωής των κατοίκων.

Αυτό που απαιτείται τώρα είναι σχέδιο, συντονισμός και η αναγνώριση ότι η Ιεράπετρα χρειάζεται άμεση και ουσιαστική στήριξη.