Ο ακήρυκτος «πόλεμος» της ντομάτας
Οι ειδικοί δεν κρύβουν την ανησυχία τους για πιθανή στροφή φέτος των Βουλγάρων στη φθηνότερη τουρκική ντομάτα, κάτι που θα έχει επιπτώσεις στις ελληνικές εξαγωγές
Τα τελευταία δύο χρόνια στη γειτονιά μας μαίνεται ο ακήρυκτος «πόλεμος» της ντομάτας, με κύριο «πρωταγωνιστή» την Τουρκία, προκαλώντας ταραχή και στις ευρωπαϊκές αγορές αγροτικών προϊόντων, που δέχονται πιέσεις από την εισβολή μεγάλων ποσοτήτων φθηνής τουρκικής ντομάτας. Οι επιπτώσεις στην Ελλάδα είναι προς το παρόν περιορισμένες, με τις εισαγωγές από τη γειτονική χώρα, πάντως, να παρουσιάζουν αυξητικές τάσεις, ενώ ελλοχεύει και ο κίνδυνος να στραφεί προς την τουρκική αγορά για φθηνή ντομάτα ο μεγαλύτερος πελάτης των εξαγωγών ελληνικής ντομάτας, η Βουλγαρία.
Απόρροια του οικονομικού και διπλωματικού πολέμου Aγκυρας - Μόσχας, των γεωπολιτικών εξελίξεων, του ρωσικού εμπάργκο και των προστατευτικών πολιτικών διάφορων χωρών υπέρ των δικών τους προϊόντων, ο συγκεκριμένος «πόλεμος» έπληξε σφόδρα ένα από τα κύρια αγροτικά προϊόντα της Τουρκίας, που αποτελεί τον τέταρτο μεγαλύτερο εξαγωγέα ντομάτας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η γειτονική χώρα, που εδώ και δύο χρόνια έχει χάσει την αγορά της Ρωσίας, τον νούμερο ένα προορισμό των αγροτικών της προϊόντων, όπου κατευθυνόταν το 70% της παραγωγής ντομάτας, είδε τις τελευταίες μέρες να κλείνουν και οι πόρτες του Ιράκ, της χώρας που είχε αναδειχτεί σε σημαντικό πελάτη του προϊόντος μετά το ρωσικό εμπάργκο. Μπορεί να έχει υπάρξει ανακωχή στον «πόλεμο» μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας, που ξεκίνησε με αφορμή την κατάρριψη του ρωσικού SUKHOI από τουρκικά μαχητικά το Νοέμβριο του 2015, αλλά αυτή δεν αφορά όλα τα προϊόντα.
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλ. Πούτιν άναψε το πράσινο φως για την επιστροφή των συμπατριωτών του τουριστών στα τουρκικά θέρετρα και άνοιξε τις πόρτες της ρωσικής αγοράς για μια σειρά από τουρκικά αγροτικά προϊόντα, αλλά δεν έδωσε «βίζα» για τις εισαγωγές ντομάτας.
Θέλει να στηρίξει το επενδυτικό πρόγραμμα-μαμούθ που βρίσκεται σε εξέλιξη στη Ρωσία για τον εκσυγχρονισμό του αγροτικού τομέα, με στόχο έως το 2020 να καλύπτεται από την εγχώρια παραγωγή το 80% με 90% της εσωτερικής κατανάλωσης σε θερμοκηπιακές ντομάτες και άλλα κηπευτικά.
«Μπλόκο» στην τουρκική ντομάτα τις περασμένες μέρες και από το Ιράκ, απαγορεύοντας από τις 21 Μαΐου τις εισαγωγές του προϊόντος, σε μια προσπάθεια να προστατευτεί η παραγωγή της χώρας.
Το 2016, πρώτη χρονιά του ρωσικού εμπάργκο, η Τουρκία εξήγαγε συνολικά 486.028 τόνους ντομάτας, με πρώτο πελάτη το Ιράκ, όπου πούλησε 86.880 τόνους. Την ίδια χρονιά, η Λευκορωσία απορρόφησε 86.880 τόνους τουρκικής ντομάτας, η Σαουδική Αραβία 61.000 τόνους, η Γεωργία 56.900 τόνους και η Ουκρανία 33.490 τόνους.
Η κατακόρυφη αύξηση των πωλήσεών της σε χώρες της πρώην Σοβιετικής Eνωσης δημιουργεί βάσιμες υπόνοιες πως η γειτονική χώρα αναζητά τρόπους διοχέτευσης ντομάτας στη ρωσική αγορά από το «παράθυρο», χωρίς ωστόσο να καλύπτει τις τεράστιες ποσότητες που παραμένουν αδιάθετες.
Αναζητώντας διέξοδο, οι Τούρκοι έμποροι διοχετεύουν όλο και μεγαλύτερες ποσότητες ντομάτας στις αγορές της ΕΕ, πιέζοντας περαιτέρω τις τιμές στη Γηραιά Ηπειρο. Η υπερπροσφορά, πάντως, οφείλεται περισσότερο στη μαροκινή παρά στην τουρκική ντομάτα.
Τα 3/4 των ποσοτήτων ντομάτας που εισάγει η ΕΕ από όλο τον κόσμο (343.180 τόνοι σε ένα σύνολο 479.617 τόνων εισαγωγών), προέρχονται από το Μαρόκο, που έχει αναδειχτεί σε μια από τις μεγαλύτερες ντοματοπαραγωγικές χώρες του κόσμου και βάσει εμπορικής συμφωνίας με την ΕΕ έχει εκτοπίσει μεγάλους Ευρωπαίους «παίκτες» όπως η Ισπανία και η Ολλανδία, αλλά με ό,τι σημαίνει αυτό και για την ελληνική ντομάτα.
Οι εξελίξεις έχουν προς το παρόν περιορισμένες επιπτώσεις στην ελληνική αγορά. Το 2016, όταν ξεκίνησε το ρωσικό εμπάργκο στην τουρκική ντομάτα, η Ελλάδα εισήγαγε από την Τουρκία μόλις 96 τόνους του προϊόντος, έναντι μηδενικών εισαγωγών το 2015.
Την ίδια χρονιά (2016), οι εισαγωγές ντομάτας από την Ολλανδία έφταναν τους 4.500 τόνους, από τη Γερμανία τους 3.300 τόνους, από την Πολωνία τους 4.500 τόνους (έναντι μόνο 557 τόνων το 2015), από την Αλβανία τους 2.550 τόνους και από τη Σερβία τους 1.970 τόνους. Οι συνολικές εισαγωγές ντομάτας το 2016 στην Ελλάδα έφτασαν τους 18.240 τόνους.
«Φέτος υπάρχει αύξηση των εισαγωγών και μέχρι σήμερα έχουμε πάρει από την Τουρκία 116 τόνους ντομάτας, έναντι 96 όλη την περασμένη χρονιά, ενώ οι συνολικές μας εισαγωγές από όλες τις χώρες έχουν φτάσει τους 1.087 τόνους», είπε στον «Αγρότη» ο κ. Γιώργος Πολυχρονάκης, ειδικός σύμβουλος του Συνδέσμου Ελληνικών Επιχειρήσεων Εξαγωγής Διακίνησης Φρούτων Λαχανικών και Χυμών και προσέθεσε: «Oμως, ας μην ψάχνουν για άλλοθι οι παραγωγοί μας και οι έμποροι.
Oπως σε όλα τα προϊόντα, η εγχώρια αγορά έχει μια βάση αντίστασης. Oταν ρίχνουμε στην αγορά ντομάτα με 2 ευρώ το κιλό, δεν μας φταίνε ούτε οι Τούρκοι ούτε οι άλλοι που επωφελούνται και μπαίνουν στη διαδικασία να εξάγουν στην Ελλάδα και να είναι ανταγωνιστικοί, περιλαμβανομένου και του κόστους μεταφοράς». Παράλληλα οι εξαγωγές ντομάτας από την Ελλάδα το 2016 έφτασαν τους 41.180 τόνους, εκ των οποίων σχεδόν το 70% (35.336 τόνοι) κατευθύνθηκαν στην αγορά της Βουλγαρίας!
ΒΑΣΙΛΗΣ ΙΓΝΑΤΙΑΔΗΣ
Πηγή: ethnos.gr
