Ο υδροφόρος ορίζοντας του νησιού έχει κατέβει εκατοντάδες μέτρα κάτω από την παλιά στάθμη
Άκρως ενδιαφέρουσα και αποκαλυπτική η συνέντευξη που παραχώρησε στον Ηχώ 99,8 η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης, κυρία Αγγελική Μαρτίνου, η οποία αναφέρθηκε στην ανησυχητική κατάσταση του υδροφόρου ορίζοντα στην Κρήτη, επισημαίνοντας τις φτωχές βροχοπτώσεις του τρέχοντος υδρογεωλογικού έτους. Συγκεκριμένα, τόνισε ότι η υπεράντληση νερού οδηγεί σε σημαντική πτώση της στάθμης των υπόγειων υδάτων, γεγονός που εντείνει τα προβλήματα λειψυδρίας στο νησί.
Όσον αφορά την περιοχή της Ιεράπετρας, η κυρία Μαρτίνου ανέφερε ότι δεν έχει υποβληθεί κανένα αίτημα για νέα γεώτρηση στην υπηρεσία της. Παράλληλα, υπογράμμισε την ύπαρξη ενός master plan από το 2023, το οποίο στοχεύει στην αντιμετώπιση της λειψυδρίας μέσω ορθολογικής διαχείρισης των υδάτινων πόρων και ανάπτυξης κατάλληλων υποδομών.
Ακόμη, η κυρία Μαρτίνου υπογράμμισε την ανάγκη για άμεση εφαρμογή μέτρων διαχείρισης της λειψυδρίας, καλώντας τους πολίτες και τους φορείς να συνεργαστούν για την προστασία και την ορθολογική χρήση των υδάτινων πόρων της Κρήτης.
Η κα Μαρτίνου μας ενημέρωσε όσον αφορά το φετινό υδρολογικό έτος, το οποίο χαρακτηρίζεται ως ξηρό, με μειωμένες βροχοπτώσεις. Όταν λέμε «υδρολογικό έτος», εννοούμε το διάστημα που ξεκινάει από το Σεπτέμβριο μιας χρονιάς και ολοκληρώνεται τον Αύγουστο της επόμενης. Το συνολικό άθροισμα των βροχοπτώσεων που πέφτουν από τον Σεπτέμβριο του 2024 μέχρι τον Αύγουστο του 2025 θα συγκριθεί με τα αντίστοιχα αθροίσματα προηγούμενων χρόνων.
Φέτος παρατηρήθηκε ότι είχαμε μια ιδιαίτερα κακή περίοδο βροχοπτώσεων: από τον Οκτώβριο και μετά, τα νούμερα ήταν απογοητευτικά – σχεδόν μηδενικά, δηλαδή δεν έβρεξε καθόλου. Ακολούθησε ένας Νοέμβριος και Δεκέμβρης με κάποιες βροχές, οι οποίες όμως ήταν πολύ πιο χαμηλές από τον κανονικό «ρυθμό» βροχοπτώσεων. Στη συνέχεια, ο Ιανουάριος επίσης έδειξε εντυπωσιακά χαμηλά νούμερα, ενώ ο Φεβρουάριος, τις τελευταίες μέρες, παρουσίασε χειμωνιάτικο σκηνικό με χιόνια και απαραίτητες βροχοπτώσεις. Η ίδια δήλωσε ότι συνεχίζουν να παρακολουθούν την εξέλιξη και αναμένεται ότι ο Μάρτιος θα παρουσιάσει σαφώς λιγότερες βροχοπτώσεις στην ανατολική Κρήτη σε σχέση με τη δυτική, όπως τα Χανιά, κάτι που γνωρίζουμε και από τα διαθέσιμα δεδομένα.
Στην συνέχεια ανέφερε μερικά στοιχεία από σταθμούς του Εθνικού Αστεροσκοπείου:
– Στον Άγιο Νικόλαο, από τον Σεπτέμβριο μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί 190 mm, ενώ στο περσινό διάστημα ήταν 210 mm.
– Στην Ιεράπετρα έχουμε 188 mm (περίπου το ίδιο και πέρσι, 184 mm).
– Στη Σητεία οι μετρήσεις δείχνουν 170 mm (σε σύγκριση με περίπου 171,45 mm το προηγούμενο διάστημα).
– Στο Τζερμιάδο, που ενδιαφέρει ιδιαίτερα και τους Ηρακλειώτες, έχουμε μέχρι στιγμής 546 mm, ενώ το περσινό διάστημα ήταν 665 mm – βέβαια συμπεριλαμβάνονται και οι μετρήσεις χιονιού.
Επιπλέον, σημείωσε ότι ο Ιανουάριος στο Τζερμιάδο έδειξε μόλις 18 mm βροχοπτώσεων, δηλαδή ουσιαστικά τίποτα. Η κα Μαρτίνου είπε ότι δεν είναι σίγουρη αν υπάρχει αισιοδοξία για τον υδροφόρο, παρά τα χιόνια που έχουν πέσει στα βουνά. Βεβαίως, υπάρχει κάποια ελπίδα, αλλά μόλις λιώσουν, θα δούμε πώς θα μεταφραστούν σε διαθέσιμο νερό.
Στη συνέχεια, με αφορμή την τελευταία συνέντευξη που παραχώρησε η κυρία Κοζυράκη για νέα έκτακτα μέτρα, η κυρία Μαρτίνου εξήγησε τι σημαίνει αυτό: Στην ανατολική Κρήτη, λόγω της υψηλής αγωνίας, οι αρχές έχουν ζητήσει νέα μέτρα για γεώτρηση. Αυτό σημαίνει ότι, για τους δήμους που έχουν κηρυχθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης (όπως η Βιάννος, η Ιεράπετρα και άλλοι), προτείνεται η προσωρινή αναστολή έκδοσης αδειών για ανόρυξη γεωτρήσεων σε ιδιώτες. Η πρότασή μας είναι να επιτραπεί η εκτέλεση νέων γεωτρήσεων μόνο στους δήμους, προκειμένου να καλυφθούν οι βασικές ανάγκες ύδρευσης, ενώ οι ιδιώτες θα απαγορευτούν, ώστε να μην δημιουργηθούν επιπλέον ανάγκες που δεν μπορούν να καλυφθούν, δεδομένου ότι ο υδροφόρος έχει υποχωρήσει. Φυσικά, αυτή είναι η πρότασή μας προς το Υπουργείο Περιβάλλοντος και περιμένουμε τις απαντήσεις τους με αγωνία.
Όσον αφορά την Ιεράπετρα, αποτελεί βασικό ζήτημα, καθώς εκεί υπάρχουν υπαίθριες καλλιέργειες. Ο αγροτικός τομέας στηρίζεται στο φράγμα του Μπραμιανών, το οποίο, ευτυχώς, λειτουργεί. Αυτή τη στιγμή περιέχει περίπου 3.760.000 κυβικά μέτρα νερού, αν και σε χαμηλά επίπεδα, και διοικείται από έναν αξιόπιστο φορέα που, πιστεύουμε, θα λάβει τα απαραίτητα μέτρα για τη σωστή λειτουργία του. Επιπλέον, βρίσκονται σε εξέλιξη έργα εμπλουτισμού του φράγματος, κάτι πολύ σημαντικό δεδομένου ότι άλλες περιοχές (π.χ. στη Μεσσαρά) δεν έχουν αντίστοιχα προγράμματα.
Επίσης, υπάρχει το πλεονέκτημα της καλής συνεργασίας με τις γεωτρήσεις στους «Μύθους», όπου έχουν χορηγηθεί άδειες που καλύπτουν σημαντικές ανάγκες. "Εμείς ως υπηρεσία είμαστε πάντοτε στο πλευρό των δήμων και των αρμόδιων φορέων, βοηθώντας με τον έλεγχο των στοιχείων βάσει της νομοθεσίας και του διαχειριστικού σχεδίου για τα νερά της Κρήτης, ώστε να λαμβάνονται οι ανάλογες αποφάσεις. Ωστόσο, δεν πρέπει να δημιουργείται η εντύπωση ότι μια επιπλέον γεώτρηση θα λύσει το πρόβλημα – αυτό απλώς δεν είναι εφικτό. Ο στόχος μας είναι να διασφαλίσουμε ότι τα ιδιωτικά αποθέματα δεν θα εξαντληθούν, διότι αργότερα όλοι θα αντιμετωπίσουμε σοβαρά προβλήματα. Για την ύδρευση, λέμε πάντα ότι, όταν φτάσουμε στο όριο (ελπίζω να μην φτάσουμε ποτέ σε αυτό), θα απαγορευτεί η άρδευση και το νερό θα διατεθεί αποκλειστικά για ύδρευση, σύμφωνα με τη νομοθεσία που προτεραιοποιεί την κάλυψη των βασικών αναγκών".
Κάθε δήμος, μέσω του διαχειριστικού σχεδίου που πρέπει να εκπονήσει, είναι υποχρεωμένος να έχει ένα master plan για τη λειψυδρία, στο οποίο θα περιγράφονται τα μέτρα και τα βήματα για την αντιμετώπιση κρίσεων, καθώς και τα στρατηγικά αποθέματα που θα χρησιμοποιηθούν και ο Δήμος Ιεράπετρας έχει εκπονήσει σχέδιο για την λειψυδρία από το 2023.
Τέλος, όσον αφορά τα ιδιωτικά πηγάδια που χρησιμοποιούν κάποιοι για την καλλιέργειά τους, θα υπάρξουν έλεγχοι που έχουν ήδη ξεκινήσει από πέρσι και, όπου διαπιστώνεται υπερβολική χρήση ή σπατάλη (δηλαδή χρήση πέραν της άδειας), επιβάλλονται πρόστιμα και, αν το φαινόμενο συνεχιστεί, μπορεί να ανακληθούν οι άδειες.
