Τον περασμένο Φεβρουάριο, το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ως αντισυνταγματική τη μεταβίβαση της πλειοψηφίας των μετοχών της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ στο Υπερταμείο
Τον περασμένο Φεβρουάριο, το Συμβούλιο της Επικρατείας, σε μία εμβληματική απόφαση με συντριπτική πλειοψηφία, έκρινε ως αντισυνταγματική τη μεταβίβαση της πλειοψηφίας των μετοχών της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ στο Υπερταμείο, που είχει αποφασιστεί επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ το 2016. Πέρασαν αρκετοί μήνες αδράνειας και μη συμμόρφωσης από την κυβέρνηση Μητσοτάκη, μέχρι που, με νομοσχέδιο που συζητείται στη Βουλή, ήρθε η απάντηση στο Ανώτατο συνταγματικό δικαστήριο της χώρας. Αντί να κάνει το αυτονόητο και να ακυρώσει τη μεταφορά των μετοχών των εταιρειών ύδρευσης η κυβέρνηση ακυρώνει την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας και μάλιστα θωρακίζεται από το ενδεχόμενο μίας νέας προσφυγής.
Στις 4 Φεβρουαρίου, η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, με συντριπτική πλειοψηφία (29-1) έκρινε ότι η μεταβίβαση της πλειοψηφίας των μετοχών των δύο μεγαλύτερων εταιρειών ύδρευσης της χώρας, της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ στο Υπερταμείο, με νόμο του 2016, είναι αντισυνταγματική, καθώς το δημόσιο χάνει τον έλεγχο σε εταιρείες που παράχουν «υπηρεσίες κοινής ωφέλειας απολύτως ζωτικής σημασίας». Βασικός λόγος είναι, σύμφωνα με το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο, πως το Υπερταμείο, η αλλιώς «Ελληνική Εταιρεια Συμμετοχών και Περιουσίας» όπως λέγεται επίσημα, δεν ελέγχεται από το Δημόσιο και επομένως δεν ασκείται ο ουσιαστικός και όχι απλά τυπικός δημόσιος έλεγχος του νερού που απαιτείται από το Σύνταγμα.
Όπως αναφέρεται συγκεκριμένα στις δύο αποφάσεις, «η μεταβίβαση δυνάμει του ν. 4389/2016 από το Δημόσιο στην ΕΕΣΥΠ ΑΕ ποσοστού μεγαλύτερου του 50% του μετοχικού κεφαλαίου της ΕΥΔΑΠ ΑΕ αντίκειται στις διατάξεις των άρθρων 5 παρ. 5 και 21 παρ. 3 του Συντάγματος, καθόσον το Δημόσιο, καίτοι είναι ο μοναδικός μέτοχος της ΕΕΣΥΠ ΑΕ, της μετόχου εφεξής της ΕΥΔΑΠ ΑΕ, δεν ασκεί έλεγχο επί του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΕΣΥΠ και δεν πληρούται, ως εκ τούτου, η συνταγματική προϋπόθεση σύμφωνα με την οποία είναι επιβεβλημένος ο έλεγχος της ΕΥΔΑΠ ΑΕ από το Ελληνικό Δημόσιο, όχι απλώς με την άσκηση εποπτείας επ’ αυτής, αλλά και δια του μετοχικού της κεφαλαίου».
«Επιπροσθέτως δε» συνέχιζε το ΣτΕ, «η ΕΕΣΥΠ ΑΕ, νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου παρεμβαλλόμενο μεταξύ του Δημοσίου και της ΕΥΔΑΠ ΑΕ, επιδιώκει, προεχόντως, σκοπούς ταμειακούς και ταμιευτικούς, με τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας προσιδιάζοντα στην εξυπηρέτηση των σκοπών αυτών». Στις αποφάσεις αναλύεται και ο ιδρυτικός νόμος του Υπερταμείου, το οποίο «ως ιδιότυπο νομικό πρόσωπο, με αντικείμενο δραστηριότητας ανάλογο προς εκείνο των εταιρειών “απόκτησης και ρευστοποίησης” [acquisition and disposal], στο οποίο το Δημόσιο, ενεργώντας ως fiscus, μεταβιβάζει περιουσιακά του στοιχεία, υπολαμβάνοντας ότι ανήκουν στην ιδιωτική του περιουσία, προκειμένου η Εταιρεία αυτή να τα διαχειρισθεί επαγγελματικά και επιχειρηματικά προς επίτευξη του μέγιστου οικονομικού αποτελέσματος από την εκμετάλλευσή τους με ποικίλους τρόπους». Αυτό, «είναι δυνατόν να αποβαίνει εις βάρος της ποιότητας, της καθολικότητας ή της προσιτής τιμής των παρεχομένων από την ΕΥΔΑΠ ΑΕ υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης».
Πέρασαν σχεδόν έξι μήνες, μέσα στους οποίους η κυβέρνηση αρνήθηκε να συμμορφωθεί με τις δύο αποφάσεις, αναγκάζοντας τους εργαζόμενους στις δύο εταιρείες να προσφύγουν ξανά στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή που επιβλέπει την τήρηση των κρίσεων του Δικαστηρίου. Η απάντηση έρχεται με δύο άρθρα σε νομοσχέδιο του Υπουργείου Περιβάλλοντος που αναμένεται να εγκριθεί από τη Βουλή. Η κυβέρνηση, σε μία κίνηση που χαρακτηρίζεται «πρωτοφανής», επιχειρει, όχι απλώς να παρακάμψει το Συμβούλιο της Επικρατείας, αλλά να ακυρώσει την κρίση του.
Χωρίς συμμόρφωση, χωρίς περιθώρια νέας αμφισβήτησης – «Μια νέα σελίδα στη δημοκρατική εκτροπή»
Η παρέμβαση είναι ωμή με μία απλή ανάγνωση του άρθρου 119, που ξεκαθαρίζει ότι το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών παραμένει στο Υπερταμείο και ούτε επιστρέφεται, ούτε παραχωρείται. Στο ίδιο Υπερταμείο που κρίθηκε από το ΣτΕ ότι δεν ελέγχεται ουσιαστικά από το Δημόσιο και έχει πρωτίστως ταμειακούς και ταμιευτικούς σκοπούς. «Οι μετοχές των εταιρειών Ε.Υ.Δ.Α.Π. Α.Ε. και Ε.Υ.Α.Θ. Α.Ε. που μεταβιβάζονται στην εταιρεία δυνάμει της παρ. 1 του άρθρου 197 του παρόντος, είναι αμεταβίβαστες και ακατάσχετες» αναφέρει η πρώτη παράγραφος, που μπαίνει ως προσθήκη στο ίδιο άρθρο που κατέπεσε στο ΣτΕ. «Οποιαδήποτε απόφαση περί μεταβολής του μετοχικού κεφαλαίου των εταιρειών Ε.Υ.Δ.Α.Π. και Ε.Υ.Α.Θ. δεν μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του ποσοστού συμμετοχής της Ε.Ε.Σ.Υ.Π. στις εταιρείες αυτές και απώλεια της απόλυτης πλειοψηφίας της επί του μετοχικού κεφαλαίου των εν λόγω εταιρειών. Απόφαση που τυχόν επιφέρει τις συνέπειες του προηγούμενου εδαφίου είναι άκυρη και δεν παράγει έννομα αποτελέσματα»
Το ίδιο συμβαίνει και στο άρθρο 120, όπου η κυβέρνηση αποφασίζει και διατάζει πως «θεωρείται από της ισχύος του παρόντος σύννομη και ισχυρή ως προς όλες τις συνέπειες». Προσθέτει πως «επανάληψη των προβλεπόμενων από τη νομοθεσία ενεργειών και διαδικασιών που προηγούνται ή έπονται της μεταβίβασης των ανωτέρω μετοχών στην Ε.Ε.Σ.Υ.Π. και συνάπτονται με αυτήν δεν απαιτείται».
Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι με αυτά τα δύο άρθρα εναρμονίζεται το θεσμικό πλαίσιο με τις αποφάσεις του ΣτΕ και διασφαλίζεται ο «δημόσιος χαρακτήρας των δύο εταιρειών», με το επιχείρημα ότι τα δικαιώματα ψήφου του Υπερταμείου ασκούνται μέσω της Γενικής του Συνέλευσης του μοναδικού του μετόχου, που είναι το ελληνικό Δημόσιο. Ο Υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας μιλώντας στη Βουλή επιτέθηκε στον ΣΥΡΙΖΑ, θυμίζοντας πως αποφάσεις της δικής του κυβέρνησης κρίθηκαν αντισυνταγματικές.
Ωστόσο το Συνταγματικό Δικαστήριο έκρινε ότι αυτός ο έμμεσος έλεγχος δεν αρκεί, καθώς το Δημόσιο δεν ελέγχει το Διοικητικό και το Εποπτικό Συμβούλιο του Υπερταμείου. Στο Εποπτικό Συμβούλιο βρίσκονται δύο μέλη επιλεγμένα από τους δανειστές, με δικαίωμα βέτο σε κάθε απόφαση. Υπάρχουν επίσης στα δύο επίμαχα άρθρα μερικές θολές υποσχέσεις για δέσμευση του Υπερταμείου για «για τη διαρκή παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης προς το κοινωνικό σύνολο».
Το Υπερταμείο είναι «το σούπερ όπλο της τρόικας ενάντια στα δημόσια αγαθά» σχολιάζει στο TPP ο Γιώργος Αρχοντόπουλος, Πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων της ΕΥΑΘ, υπενθυμίζοντας τις αποφάσεις του ΣτΕ που ακύρωσαν τη μεταφορά των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ στο ΤΑΙΠΕΔ και το άτυπο δημοψήφισμα ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού στο Θεσσαλονίκη, το 2014. Με αυτά τα δύο άρθρα, συνεχίζει, «η κυβέρνηση βγάζει γλώσσα και κοροϊδεύει το Συμβούλιο της Επικρατείας και την κοινωνία που επί δεκαετίες στηρίζει τον αγώνα κατά της ιδιωτικοποίησης του νερού. Για εμάς είναι ένα σκάνδαλο και πλέον οι κινητοποιήσεις και οι αποφάσεις είναι στα χέρια της κοινωνίας».
Για τους εργαζόμενους, η παραμονή των μετοχών στο Υπερταμείο θα σημαίνει την έμμεση ιδιωτικοποίηση των εταιρειών ύδρευσης. Αυτό θα επιτευχθεί μέσω Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), όπως ήδη συμβαίνει, με το τεράστιο έργο του Εξωτερικού Υδροδοτικού Συστήματος της Αττικής. Ένα έργο, αρχικού προϋπολογισμού 291 εκατ. ευρώ (συν ΦΠΑ) απο την προκήρυξη του οποίου αποκλείστηκε, με απόφαση του Υπουργείου Μεταφορών, η ΕΥΔΑΠ. «Η Αττική παίρνει νερό από τον Εύηνο, τον Μόρνο, την Υλίκη και τον Μαραθώνα. Αυτό είναι το Εξωτερικό Υδροδοτικό Σύστημα. Είναι ένα σύνολο λιμνών, γεωτρήσεων και καναλιών που μεταφέρουν το νερό στην Αθήνα. Αυτό το διαχειρίζεται η ΕΥΔΑΠ εδώ και 70 χρόνια» εξηγούσε στο TPP προ μηνών ο Κώστας Λυμπέρης, Γενικός Γραμματέας του συλλόγου επιστημονικού προσωπικού ΕΥΔΑΠ και μέλος της Γραμματείας του ΣΕΚΕΣ για δημόσια ΕΥΔΑΠ. Οι μνηστήρες πλέον για το έργο είναι δύο, οι κοινοπραξίες ΑΚΤΩΡ – ΗΛΕΚΤΩΡ και η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – ΙΝΤΡΑΚΑΤ.
Παράλληλα, εκφράζονται σοβαροί φόβοι ότι επίκειται «λεηλασία» στα αποθεματικά της ΕΥΔΑΠ, μέσω της παροχής μερίσματος στους μετόχους, που μπορεί να φτάσει και τα 150 εκατ. Το σενάριο αυτό ανέφερε σε ανάρτησή του ο τομεάρχης Μεταφορών και Υποδομών του ΣΥΡΙΖΑ, Νίκος Παππάς:
.png?w=1200)
Μάλιστα, η κυβέρνηση φροντίζει με τη νέα ρύθμιση να αποκλείσει εξαρχής μία νέα προσφυγή των εργαζομένων στο Συμβούλιο. Γιατί, το «σατανικό» όπως σχολιάζει επίσης ο Πρόεδρος των Εργαζομένων της ΕΥΑΘ, είναι ότι «για να προσφύγει ένας πολίτης στο ΣτΕ χρειάζεσαι μία διοικητική πράξη. Όταν προσφύγαμε την προηγούμενη φορά υπήρχε μία απόφαση μεταφοράς των μετοχών στο Υπερταμείο, μία διοικητική πράξη» Αυτή τη φορά, με τη πρόβλεψη ότι «δεν απαιτείται επανάλψη προβλεπόμενων ενεργειών από τη νομοθεσία» η κυβέρνηση «προνοεί» και δεν αφήνει περιθώρια νέας προσφυγής. Γιατί μία επόμενη προσφυγή θα απορριφθεί είτε λόγω αναρμοδιότητας, είτε καθώς οι προηγούμενες πράξεις κρίθηκαν ήδη άκυρες.
«Μέχρι τώρα, οι παραβιάσεις του Συντάγματος κρατούσαν κάπως τα προσχήματα. Ήταν προσεκτικές» τονίζει στο TPP ο βουλευτής του ΜέΡΑ25, Κρίτων Αρσένης. «Δηλαδή τι κάνανε; Παραβίαζαν το Σύνταγμα, αλλά το ζήτημα έχρηζε ερμηνείας. Εδώ πέρα δεν υπάρχει μία παραβίαση που είναι θέμα ερμηνείας. Είναι ωμή παραβίαση. Έχουμε δύο σχεδόν ομόφωνες αποφάσεις του ΣτΕ που παράνομα δεν εφαρμόστηκαν για 7 μήνες και στη συνέχεια ξαναφέρνουν νόμο με την ίδια απόφαση που απέρριψε το Συμβούλιο της Επικρατείας, απλά με τρόπο που να μην μπορεί να προσβληθεί ξανά στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Οι νόμοι δεν προσβάλλονται άμεσα, προσβάλλονται μέσα από τις πράξεις εφαρμογής τους».
«Είναι μια νέα σελίδα στη δημοκρατική εκτροπή» συνεχίζει ο βουλευτής του ΜέΡΑ25, του οποίου το κόμμα, οπως και ο ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσαν ενστάσεις αντισυνταγματικότητας στη Βουλή. «Δεν είναι ότι η κυβέρνηση κάνει κάτι προς την κατεύθυνση που έδωσε το ΣτΕ και δεν το κάνει ολοκληρωμένα. Κάνει ακριβώς αυτό που απορρίφθηκε. Όλο αυτό είναι το πρώτο στάδιο μίας καινούριας σελίδας και θα το δούμε και αλλού».
thepressproject.gr
