Τα 4 πιθανά σενάρια μετά τους σεισμούς στον υποθαλάσσιο χώρο ανοιχτά της Σαντορίνης, σύμφωνα με τον Καθηγητή Φυσικών Καταστροφών του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας
Σε συνέντευξή του στην ραδιοφωνική εκπομπή «Καλημέρα Λασίθι» του Ηχώ 99,8, ο Κώστας Συνολάκης, καθηγητής Φυσικών Καταστροφών του Πανεπιστημίου Νότιας Καλιφόρνια, πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής για την Αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής στην Ελλάδα και τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, μίλησε για τα τέσσερα διαφορετικά, ενδεχόμενα σενάρια μετά τις δεκάδες νέες σεισμικές δονήσεις που καταγράφηκαν κατά τη διάρκεια της νύχτας στην υποθαλάσσια περιοχή των Κυκλάδων και για το πως θα επηρεαστεί η Κρήτη.
Σεισμική δραστηριότητα και πιθανά σενάρια
Η κατάσταση στην περιοχή με τη συνεχιζόμενη σεισμική δραστηριότητα δημιουργεί ανησυχίες. Αυτή τη στιγμή, καταγράφεται ένα σεισμικό σμήνος, και οι σεισμολόγοι εξετάζουν διάφορα σενάρια, ανέφερε ο κος Συνολάκης και εξήγησε ότι το καλύτερο σενάριο είναι να σταματήσει η ακολουθία από μόνη της, χωρίς περαιτέρω επιπτώσεις. Ένα άλλο πιθανό σενάριο είναι η ενεργοποίηση ενός τοπικού ρήγματος, που θα μπορούσε να προκαλέσει έναν ισχυρότερο σεισμό, πιθανώς συνοδευόμενο από τσουνάμι, αν και το μέγεθός του παραμένει αβέβαιο.
Υπάρχει επίσης το ενδεχόμενο ενεργοποίησης του υποθαλάσσιου ηφαιστείου Κολούμπο, το οποίο βρίσκεται 8 χιλιόμετρα βόρεια της Σαντορίνης. Ένα ακόμα πιο ανησυχητικό σενάριο είναι η πιθανότητα δραστηριοποίησης και του ηφαιστείου της Σαντορίνης. Αυτές οι πιθανότητες παραμένουν ανοιχτές, καθώς δεν υπάρχει ακόμα επαρκής επιστημονική βεβαιότητα για την εξέλιξη της κατάστασης.
Η μετατόπιση της σεισμικής δραστηριότητας και η σημασία της
Η πρόσφατη μετατόπιση της σεισμικής ακολουθίας προς την Αμοργό, απομακρύνοντας την από τη Σαντορίνη, μπορεί να θεωρηθεί θετική εξέλιξη για τους κατοίκους της Σαντορίνης. Ωστόσο, αυτό συνεπάγεται αυξημένο ρίσκο για την Αμοργό και τις γειτονικές περιοχές. Σε κάθε περίπτωση, η αβεβαιότητα παραμένει, καθώς η συγκεκριμένη σεισμική δραστηριότητα δεν έχει απόλυτα καταγεγραμμένα ιστορικά προηγούμενα με παρόμοια χαρακτηριστικά.
Ιστορικά παραδείγματα και η ανάγκη προετοιμασίας
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά ιστορικά παραδείγματα είναι το τσουνάμι του 1956, το οποίο επηρέασε πολλές περιοχές, φτάνοντας στα Χανιά σε ύψος περίπου 1,5 μέτρου, ενώ στο Ηράκλειο προκάλεσε πλημμύρες. Υπάρχει μάλιστα σχετική φωτογραφία που δείχνει ανθρώπους να έχουν συγκεντρωθεί στην ακτή για να δουν το φαινόμενο, γεγονός που υπογραμμίζει την άγνοια του κινδύνου.
Παρότι η ενημέρωση του κοινού έχει βελτιωθεί από τότε, εξακολουθούν να υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις. Για παράδειγμα, η Κρήτη δεν διαθέτει παλιρροιογράφους, παρόλο που ο κίνδυνος τσουνάμι είναι υπαρκτός. Επίσης, επεσήμανε την ανάγκη τοποθέτησης τσουναμογράφου στην ανοικτή θάλασσα και παλιρροιογράφου στη νήσο Χρυσό. Εάν συμβεί αυτό, η Ιεράπετρα και όλες οι νότιες ακτές της Κρήτης θα είχαν ένα τέταρτο περισσότερη προειδοποίηση, είπε και πρόσθεσε ότι σε χώρες όπως η Χαβάη, υπάρχουν προειδοποιητικές πινακίδες και σειρήνες που ενεργοποιούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα, ενώ στην Ελλάδα δεν έχει δοθεί ανάλογη σημασία.
Ένα ακόμα ζήτημα είναι η αδυναμία της Πολιτείας να χρηματοδοτήσει επαρκώς την έρευνα και την προετοιμασία για τέτοιου είδους φαινόμενα. Επιστήμονες από το Αστεροσκοπείο Αθηνών, όπως ο κος Καλλιγέρης, έχουν επισημάνει την ανάγκη τοποθέτησης παλιρροιογράφων στην περιοχή, αλλά η έλλειψη υποστήριξης και εξοπλισμού καθυστερεί τις διαδικασίες.
Η ανάγκη εκπαίδευσης και εγρήγορσης
Ένα άλλο κρίσιμο ζήτημα είναι η εκπαίδευση του πληθυσμού. Σε περίπτωση ισχυρού σεισμού που διαρκεί πάνω από 10 δευτερόλεπτα, ή αν παρατηρηθεί απότομη υποχώρηση της θάλασσας, οι πολίτες πρέπει να απομακρύνονται άμεσα από τις ακτές, αντί να παραμένουν στην παραλία ή στα λιμάνια. Δυστυχώς, υπάρχουν ακόμα περιστατικά όπου άνθρωποι στέκονται κοντά στο νερό για να δουν το κύμα να έρχεται, αγνοώντας τον κίνδυνο.
Τα σχολεία θα πρέπει να ενσωματώσουν εκπαιδευτικά προγράμματα σχετικά με τη διαχείριση τέτοιων φυσικών καταστροφών. Ένα χαρακτηριστικό περιστατικό που ανέφερε ο κος Συνολάκης είναι ενός 14χρονου παιδιού στην Κρήτη, το οποίο κατά τη διάρκεια της πανδημίας κατέγραψε σε βίντεο ένα μικρό τσουνάμι, αντί να απομακρυνθεί από την ακτή.
Προβλήματα στις υποδομές και τις έρευνες
Ένα ακόμα σοβαρό πρόβλημα είναι η έλλειψη χαρτογράφησης των θαλάσσιων ρηγμάτων στο Κρητικό Πέλαγος. Παρότι η περιοχή είναι από τις πιο σεισμογενείς στον κόσμο, η ελληνική πολιτεία δεν έχει διαθέσει επαρκείς πόρους για τη μελέτη τους. Το ΕΛΚΕΘΕ (Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών) κάνει προσπάθειες, αλλά οι χρηματοδοτήσεις είναι περιορισμένες.
Η έλλειψη οργανωμένης στρατηγικής καθιστά την αντίδραση της χώρας απέναντι σε φυσικές καταστροφές αποσπασματική. Αντί να υπάρχει προετοιμασία, οι ενέργειες γίνονται εκ των υστέρων, όταν ο κίνδυνος έχει ήδη εμφανιστεί. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ανάγκη τοποθέτησης παλιρροιογράφου στη Σαντορίνη, όπου τώρα, υπό την πίεση της αυξημένης σεισμικής δραστηριότητας, οι επιστήμονες προσπαθούν να βρουν εξοπλισμό την τελευταία στιγμή.
Συνεχίζοντας, ο κος Συνολάκης εξήγησε ότι «όταν φτάσουμε να έχουμε σεισμούς κάτω από 4 ρίχτερ τότε θα αρχίσουμε να λέμε ότι το φαινόμενο εκτονώνεται». Εν τω μεταξύ, συμβούλεψε τους ιδιόκτητες κτισμάτων που βρίσκονται πάνω στην Καλντέρα της Σαντορίνης να ελέγξουν με την βοήθεια των κρατικών υπηρεσιών τις υποδομές τους, και ελπίζει ότι αυτά τα κτίσματα έχουν κτιστεί τηρώντας την υπάρχουσα νομοθεσία. Έδωσε ιδιαίτερα έμφαση στην καταπόνηση που έχει υποστεί το κάθε κτίσμα και ανέφερε ότι πολιτικοί μηχανικοί είχαν προτείνει να υπάρχει σε κάθε κατασκευή ένας μικρός επιταχυνσιογράφος τα αποτέλεσμα του οποίου δίνουν στοιχεία για την καταπόνηση του κτιρίου.
Κλείνοντας, ο κος Συνολάκης επανέλαβε την ανάγκη τοποθέτησης παλιρροιογράφου στην Χρυσή τονίζοντας, για όσους έχουν ενδοιασμούς για την τοποθέτησή του για τουριστικούς λόγους, ότι «η ασφάλεια πουλάει».
