Στο μικροσκόπιο του ΙΤΕ οι υπερμαζικές μαύρες τρύπες - Από τον Σκίνακα θα παρακολουθούν το διάστημα!
Χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας στο Ινστιτούτο Αστροφυσικής του ΙΤΕ
Τη χρηματοδότηση ERC Starting Grant, από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας, που αποτελεί μία υψηλού κύρους και ιδιαίτερα ανταγωνιστική χρηματοδότηση, έλαβε ο μεταδιδακτορικός υπότροφος της NASA στο Κέντρο Διαστημικών Πτήσεων Marshall (Marshall Space Flight Center), Ιωάννης Λιοδάκης. Η επιχορήγηση ύψους 1,5 εκατ. ευρώ στον δρ. Λιοδάκη θα του επιτρέψει τη δημιουργία και καθοδήγηση μίας νέας ερευνητικής ομάδας στο Ινστιτούτο Αστροφυσικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ).
Στόχος, όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση, είναι να χρησιμοποιήσει το Αστεροσκοπείο Σκίνακα την κοινή ερευνητική υποδομή του Πανεπιστημίου Κρήτης και του ΙΤΕ για να μελετήσει την προέλευση των βίαιων και εκρηκτικών φαινομένων γύρω από τις υπερμαζικές μαύρες τρύπες.
«Οι υπερμαζικές μαύρες τρύπες, που έχουν μάζα εκατομμύρια έως και δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου μας, αποτελούν τα πιο ενδιαφέροντα κοσμικά εργαστήρια για τη μελέτη θεμελιωδών φυσικών φαινομένων, σε συνθήκες που δεν είναι δυνατόν να αναπαραχθούν ποτέ στα εργαστήριά μας στη Γη.
Οι μαύρες τρύπες αλληλοεπιδρούν με το περιβάλλον τους με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, αλλά κυρίως με τον σχηματισμό δίσκων αερίου, καθώς και πιδάκων ιονισμένου αερίου και σωματιδίων -το λεγόμενο αστροφυσικό «πλάσμα»- που εκπέμπονται κάθετα από τους δίσκους προς το διάστημα με ακραίες ταχύτητες. Ενώ παρατηρούμε και μελετάμε αναλυτικά αυτές τις δομές μέσω της εκπομπής τους σε φως, σωματίδια και, τα τελευταία χρόνια, σε βαρυτικά κύματα, γνωρίζουμε ελάχιστα για το πώς ακριβώς σχηματίζονται οι δομές αυτές, και πώς τα σωματίδια στους πίδακες αποκτούν την απαιτούμενη ενέργεια για την παραγωγή της ακτινοβολίας που συλλέγουμε με τα τηλεσκόπιά μας στη Γη», επισημαίνεται από το ΙΤΕ.
Στο ερευνητικό πρόγραμμα που θα χρηματοδοτηθεί μέσω του ERC, o δρ. Λιοδάκης θα χρησιμοποιήσει μία ιδιότητα του φωτός που δεν αξιοποιείται συχνά, την πόλωση, ώστε να μελετήσει τα μαγνητικά πεδία στο αέριο και το πλάσμα που περιβάλλουν τις υπερμαζικές μαύρες τρύπες.
Η ομάδα του στοχεύει να ρίξει για πρώτη φορά άπλετο φως στις διεργασίες που σχετίζονται με τον σχηματισμό δίσκων αερίου μετά την καταστροφή αστεριών γύρω από μαύρες τρύπες, καθώς και πώς τα σωματίδια στους πίδακες αποκτούν την ενέργειά τους. Η ομάδα του θα χρησιμοποιήσει το -μοναδικής ακρίβειας- υπερσύγχρονο πολωσίμετρο RoboPol στο Αστεροσκοπείο Σκίνακα, καθώς και άλλα τηλεσκόπια στο διάστημα και στη Γη ώστε, παρατηρώντας συστηματικά μία πλειάδα υπερμαζικών μαύρων τρυπών σε κοντινούς μας γαλαξίες, να προσφέρει την πρώτη ολοκληρωμένη εικόνα αυτών των εκρηκτικών φαινομένων.
«Αξίζει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη επιχορήγηση του ERC προστίθεται στον ήδη μεγάλο αριθμό (41) επιχορηγήσεων ERC που έχουν έρθει στο ΙΤΕ, και είναι ο μεγαλύτερος στη χώρα.
Συγκεκριμένα, το Ινστιτούτο Αστροφυσικής φιλοξενεί 5 από τα 6 ERC που απονεμήθηκαν στην Ελλάδα για τις επιστήμες του Σύμπαντος, μεταξύ των οποίων το σύνολο των ERCStarting Grants (3), καταδεικνύοντας την επιστημονική ποιότητα και τη διεθνή αναγνώριση του ΙΤΕ και του Ινστιτούτου Αστροφυσικής», καταλήγει η ανακοίνωση του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας.
