Στην εκπομπή «Διάλογοι στον 21ο αιώνα» του Ηχώ 99,8 με τον Μανώλη Κουφάκη φιλοξενήθηκε η κ. Δέσποινα Σπυριδάκη
Στην εκπομπή «Διάλογοι στον 21ο αιώνα» του Ηχώ 99,8 με τον Μανώλη Κουφάκη φιλοξενήθηκε η κ. Δέσποινα Σπυριδάκη. Μια γυναίκα της διπλανής πόρτας, «παλαιάς κοπής», όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε, που με τη ζωή και την προσφορά της αποτυπώνει την ιστορία μιας ολόκληρης εποχής. Η συνέντευξη ξεκίνησε με μια αναδρομή στη ζωή της, από τα παιδικά της χρόνια στη Βαϊνιά μέχρι τη μακρά πορεία της στο Νοσοκομείο Ιεράπετρας.
Τα παιδικά χρόνια στη Βαϊνιά και οι μνήμες της Κατοχής
Η κ. Σπυριδάκη γεννήθηκε το 1939, μια εποχή δύσκολη που σημαδεύτηκε από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα παιδικά της χρόνια τα έζησε στη Βαϊνιά, όπου, όπως ανέφερε, ευτυχώς δεν έζησαν έντονα τις κακουχίες της Κατοχής, χάρη στους γονείς της που εργάζονταν σκληρά. «Στερηθήκαμε ίσως υλικά πράγματα, όχι όμως την αγάπη. Όταν έχεις καλή μάνα και καλό πατέρα, δεν σε πειράζει αν είσαι ξυπόλυτος», τόνισε. Θυμάται την παρουσία των Ιταλών στο χωριό· Tο ιατρείο τους βρισκόταν δίπλα στο σπίτι της, και συχνά τους έφερναν φαγητό. Ο πατέρας της συμμετείχε στην Αντίσταση, ενώ στο σπίτι έκρυβαν Άγγλους στρατιώτες μέσα σε αποθήκες με άχυρα. Μικρό παιδί τότε, είχε βρει κάποια έγγραφα στα αγγλικά και, χωρίς να γνωρίζει, τα πέταξε, περιστατικό που σήμερα θυμάται με συγκίνηση.
Η μόρφωση και οι πρώτες σπουδές
Οι γονείς της ήταν αγρότες και εκείνη μαθήτρια σε δύσκολες εποχές. Θυμάται τον δάσκαλο , που έγραψε την ιστορία του σχολείου της Βαϊνιάς το 1952. Ως κορίτσι αγαπούσε τον αθλητισμό· έπαιζε μπάσκετ και γυμναζόταν, αλλά συνάντησε τις αυστηρές αντιλήψεις της εποχής, όταν θέλησε να μάθει ποδήλατο και ο πατέρας της το απαγόρευσε.
Μετά το Δημοτικό, έδωσε εξετάσεις για το Γυμνάσιο αλλά δεν πέτυχε και συνέχισε στην Εμπορική Σχολή, όπου διδάχτηκε λογιστικά, αριθμητική και λίγα αρχαία. Στη συνέχεια προσπάθησε να φοιτήσει στην Ανώτερη Βιομηχανική στην Αθήνα – πέρασε στις εξετάσεις, αλλά λόγω οικονομικών δυσκολιών δεν μπόρεσε να συνεχίσει. Έτσι στράφηκε στη Μαιευτική Σχολή «Έλενα Βενιζέλου», που είχε ιδρύσει η σύζυγος του Ελευθερίου Βενιζέλου με τη Μαρίκα Ηλιάδη.
Η εκπαίδευση στη μαιευτική
Η φοίτηση στη σχολή κράτησε τρία χρόνια, με έναν επιπλέον χρόνο πρακτικής. Εκεί έζησε μια ολοκληρωμένη εκπαίδευση στη φροντίδα μητέρας και νεογνού, σε μια εποχή που η δημόσια υγεία αντιμετώπιζε μεγάλες ελλείψεις.
Η επιστροφή στην Ιεράπετρα – οι πρώτες μέρες στο νοσοκομείο
Μετά το πτυχίο, παντρεύτηκε και γύρισε στην Ιεράπετρα. Στις 7 Μαΐου πραγματοποίησε τον πρώτο της τοκετό στο Νοσοκομείο Ιεράπετρας, όπου ήταν μόλις η τρίτη μαία που εργάστηκε. «Περίμενα τον οργανισμό του νοσοκομείου να βγει, αλλά υπήρχε μεγάλη ανάγκη προσωπικού και με κάλεσαν», είπε. Εκείνη την περίοδο υπήρχαν ελάχιστες νοσοκόμες και οι ανάγκες ήταν τεράστιες.
Η ίδια στήριζε και το αιματολογικό, εργαζόταν ακούραστα από το πρωί μέχρι αργά το βράδυ. Οι πρώτες δεκαετίες του Νοσοκομείου Ιεράπετρας
«Αναισθησιολόγο δεν είχαμε. Οι επεμβάσεις ήταν μικρές, καθώς δεν υπήρχε μαιευτήρας. Παρ’ όλα αυτά, το νοσοκομείο εξυπηρετούσε γυναίκες από την Ιεράπετρα, τη Σητεία, ακόμα και από τη Βιάννο. Σιγά σιγά ήρθαν νέοι γιατροί, όπως ο κ. Παπαδογιάννης, ο κ. Μαυροφόρος, ο κ. Περδικάκης .Η ίδια υπηρέτησε στο χειρουργείο, συμμετέχοντας σε ολικές υστερεκτομές, επεμβάσεις στομάχου και εντέρου.
Η έλλειψη μέσων και προσωπικού έκανε τη δουλειά δυσβάσταχτη. «Δεν υπήρχε νυχτερινή καθαρίστρια, κι αν τελείωνε το χειρουργείο αργά, έπρεπε να πλύνουμε εργαλεία, να τα βάλουμε στον κλίβανο και μετά να είμαστε πάλι έτοιμοι», εξήγησε. Στις εφημερίες, η ευθύνη ήταν τεράστια: «Δεν ξέρεις τι θα προκύψει και έχεις την ευθύνη».
Οι ασθενείς και οι σχέσεις εμπιστοσύνης
Οι περισσότεροι ασθενείς ήταν αγρότες με ασφάλεια ΟΓΑ ή με χαρτί απορίας. Το νοσοκομείο ήταν για εκείνους καταφύγιο, με το προσωπικό να τους αντιμετωπίζει με αγάπη. «Οι γυναίκες μάς έλεγαν: “Εσείς είστε η αδελφή και η μάνα μας εδώ”», είπε συγκινημένη. Οι σχέσεις ήταν προσωπικές και συνεχίζουν να την ακολουθούν μέχρι σήμερα, καθώς συχνά συναντά γυναίκες που θυμούνται τη φροντίδα της.
Οι αγώνες και οι θυσίες του προσωπικού
Η κ. Σπυριδάκη εργάστηκε από το 1965 έως το 1987 στο Νοσοκομείο Ιεράπετρας. Θυμάται τις μεγάλες προσπάθειες του προσωπικού, αλλά και τις συνέπειες της κούρασης. «Πολλές αδελφές έφυγαν άρρωστες από την κούραση. Λίγες συμπλήρωσαν 30ετία. Εγώ έκανα 25 χρόνια μαζί με τη σχολή», σημείωσε.
Μετά την αποχώρησή της, πέρασε περιπέτειες υγείας, αλλά και πάλι στάθηκε με δύναμη. Πρόσφατα, όπως αποκάλυψε, ο σύζυγός της κινδύνεψε από πνευμονία και σώθηκε χάρη στην άμεση παρέμβαση του προσωπικού στο Κέντρο Υγείας, στο οποίο εξέφρασε δημόσια τις ευχαριστίες της.
Το μήνυμα της ζωής
Συγκρίνοντας το τότε με το σήμερα, επισήμανε ότι «παρά τις ελλείψεις, παλιά υπήρχε πολλή αγάπη στη δουλειά». Σήμερα οι συνθήκες έχουν βελτιωθεί χάρη στην τεχνολογία, αλλά οι ελλείψεις προσωπικού παραμένουν. «Το νοσοκομείο πρέπει να το αγαπάμε όπως το σπίτι μας. Όσοι κοιτούν μόνο περικοπές δεν καταλαβαίνουν», τόνισε με νόημα.
Κλείνοντας, έστειλε ένα μήνυμα ζωής: «Ό,τι δουλειά κι αν κάνεις, να την κάνεις με αγάπη. Δεν είναι ντροπή η δουλειά. Εμείς δώσαμε όρκο να υπηρετούμε. Σημασία έχει πόσο τον τηρούμε». Θυμήθηκε με ευγνωμοσύνη όλες τις συναδέλφους της και επανέλαβε πως το σημαντικότερο είναι να προσπαθείς να κάνεις το καλό.
Η αφήγηση της κ. Δέσποινας Σπυριδάκη δεν είναι μόνο η προσωπική διαδρομή μιας γυναίκας που αφιέρωσε τη ζωή της στη μαιευτική και στο Νοσοκομείο Ιεράπετρας· είναι ταυτόχρονα μια ζωντανή μαρτυρία για την πορεία της δημόσιας υγείας στην Ελλάδα, για την αυταπάρνηση των ανθρώπων που υπηρέτησαν σε δύσκολες εποχές και για την αξία της προσφοράς με αγάπη και σεβασμό στον άνθρωπο.
Ακούστε παρακάτω τι είπε στην εκπομπή Ανοιχτοί Ορίζοντες η πρώτη μαία του Νοσοκομείου Ιεράπετρας:
Α' Μέρος
Β' Μέρος
