Ο εντομολόγος και Πρόεδρος του Τμήματος Γεωπονίας του ΕΛΜΕΠΑ Εμμ. Ροδιτάκης μιλά για τις επιπτώσεις των καιρικών συνθηκών στις καλλιέργειες, τις καινοτόμες μεθόδους φυτοπροστασίας και την εμφάνιση νέων εντομολογικών εχθρών στην αγροτική παραγωγή
Στον αέρα της εκπομπής «Καλημέρα Λασίθι» φιλοξενήθηκε ο κος Εμμ. Ροδιτάκης, Εντομολόγος και πρόεδρος του Τμήματος Γεωπονίας του ΕΛΜΕΠΑ όπου τοποθετήθηκε για θέματα όπως η κλιματική αλλαγή, η φυτοπροστασία και οι νέοι εντομολογικοί εχθροί στις καλλιέργειες.
Ξεκινώντας, ανέφερε ότι το κλίμα μπορεί να επηρεάσει την καλλιέργεια σε πολλούς παράγοντες και ένα σημαντικό ζήτημα που βιώνουμε αυτή τη στιγμή είναι η διαθεσιμότητα του νερού, το οποίο είναι κρίσιμης σημασίας για την παραγωγική διαδικασία.
Το δεύτερο ζήτημα που μας απασχολεί σχετίζεται με το πώς επηρεάζονται οι εχθροί των καλλιεργειών από διάφορους παράγοντες, είπε συνεχίζοντας, και εξήγησε ότι οι έντονες μεταβολές του καιρού μπορεί να έχουν θετική ή αρνητική επίδραση σε ορισμένους εχθρούς. «Παρατηρούμε, για παράδειγμα, ότι εχθροί μεγάλης σημασίας μπορεί να βρίσκονται σε χαμηλή δραστηριότητα», ανέφερε και έδωσε το παράδειγμα του δάκου ο οποίος φέτος είχε πολύ χαμηλή πληθυσμιακή πυκνότητα και δεν προκάλεσε ιδιαίτερα προβλήματα.
Όσον αφορά την τούτα (Tuta absoluta), μας ενημέρωσε ότι δεν έχει συσχετιστεί ακόμα η πίεση που δέχεται με την ξηρασία ή την απουσία ξενιστών, αλλά πιθανώς έχει επηρεαστεί από αυτούς τους παράγοντες. «Θα παρακολουθήσουμε την πορεία της μέχρι το τέλος της χρονιάς, καθώς βρισκόμαστε στην έναρξη της υψηλής καλλιεργητικής περιόδου».
Αυτό που περιμένουν να δουν είναι εάν η μείωση της πίεσης οφείλεται αποκλειστικά στις κλιματολογικές συνθήκες ή αν οι πρακτικές των παραγωγών έχουν βελτιωθεί καθώς είναι πολλοί οι παράγοντες που συνεισφέρουν στην κατάσταση που διαμορφώνεται αυτή τη στιγμή. Επεσήμανε ότι η τούτα δεν έχει εξαλειφθεί, καθώς οι μετρήσεις από την Ιεράπετρα δείχνουν ότι συνεχίζουν να υπάρχουν μεταβολές, ακόμα και μέσα στο χειμώνα.
Το πρόγραμμα Zero Tuta και οι καινοτομίες στη φυτοπροστασία
Συνεχίζοντας, μας ενημέρωσε ότι το έργο Zero Tuta, το οποίο ολοκληρώνεται, πέρυσι εφαρμόστηκε σε τρία επαγγελματικά θερμοκήπια της περιοχής του Τυμπακίου όπου κατάφεραν να αλλάξουν τις συμβατικές πρακτικές καταπολέμησης εχθρών, μειώνοντας τη χρήση χημικών σκευασμάτων και προωθώντας πιο ήπιες, φιλικές προς το περιβάλλον και τον παραγωγό μεθόδους.
Αυτή η προσέγγιση απέδωσε εξαιρετικά αποτελέσματα και αναγνωρίστηκε ακόμη και σε ευρωπαϊκό επίπεδο καθώς έγιναν σχόλια για το συγκεκριμένο project στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την διάχυση Πληροφορίας. Το έργο αυτό αποτελεί πρότυπο, καθώς συνδυάζει επιστημονικά δεδομένα, συμβουλευτική και παραγωγικές πρακτικές με στόχο την πράσινη γεωργία.
Η προσέγγιση αυτή μπορεί να επεκταθεί και σε άλλες καλλιέργειες, πέρα από την καλλιέργεια ντομάτας. Η βασική ιδέα είναι η εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης, το οποίο, εφόσον αποδειχθεί αποτελεσματικό, μπορεί να μεταφερθεί και σε άλλους τομείς της αγροτικής παραγωγής.
Νέες τεχνολογίες στη φυτοπροστασία
Παράλληλα, στην Ιεράπετρα, βρίσκεται σε εξέλιξη ένα άλλο καινοτόμο έργο, η Εμβληματική Φυτοπροστασία. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα ακόμα πιο υψηλής τεχνολογίας σε σχέση με το Zero Tuta καθώς ενσωματώθηκαν νέες τεχνικές και διορθώθηκαν λάθη.
Το πρόγραμμα εφαρμόζεται σε επαγγελματικά θερμοκήπια και βασίζεται σε σύγχρονες μεθόδους φυτοπροστασίας, αποφεύγοντας τη χρήση χημικών εντομοκτόνων και προωθώντας οικονομικά και περιβαλλοντικά βιώσιμες λύσεις. «Στόχος μας είναι να βοηθήσουμε τους παραγωγούς να υιοθετήσουν νέες πρακτικές, ώστε να διαχειρίζονται τους εχθρούς με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και ασφάλεια.»
Ένα κρίσιμο ζήτημα είναι η σωστή εκπαίδευση των παραγωγών. Αν ο παραγωγός δεν κατανοήσει τη νέα προσέγγιση, θα επιστρέψει στις συμβατικές μεθόδους που γνωρίζει. Για αυτό, απαιτείται χρόνος και καθοδήγηση, ώστε να νιώσει ασφαλής με τις νέες πρακτικές.
Νέοι εχθροί λόγω κλιματικής αλλαγής
Το μεγάλο στοίχημα, σύμφωνα με τον κ. Ροδιτάκη είναι να βρίσκονται μπροστά από τις εξελίξεις και να μην αναδύονται εχθροί που δεν γνωρίζουμε, δημιουργώντας σοβαρά προβλήματα χάνοντας φυτικό κεφάλαιο και παραγωγή. Τόνισε, ότι τα πράγματα συνεχώς αλλάζουν καθώς έχουν γίνει καταγραφές νέων εχθρών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το έντομο Atherigona, το οποίο καταγράφηκε στην περιοχή της Ιεράπετρας τα τελευταία δύο χρόνια. «Αν και παλαιότερα δεν δημιουργούσε ζημιές, τώρα παρατηρούμε σημαντικές προσβολές σε θερμοκήπια με πιπεριές». Αυτό είναι ένα παράδειγμα του πως οι αλλαγές στο περιβάλλον μπορούν να αναδείξουν έναν εχθρό.
Προς το παρόν, δεν υπάρχει διαθέσιμο σκεύασμα ειδικά για αυτόν τον εχθρό. Η πρώτη και σημαντικότερη κίνηση είναι η ενημέρωση των παραγωγών και η συνεργασία με τους γεωπόνους για την ταυτοποίηση του προβλήματος. Η φυτοπροστασία πλέον έχει περάσει σε άλλο επίπεδο και έτσι δεν υπάρχει ανάγκη χρήσης χημικών. Ωστόσο, η καλλιέργεια μένει απροστάτευτη όσον αφορά τον συγκεκριμένο εχθρό καθώς βρίσκει γόνιμο έδαφος, χωρίς τοξικά κάτι που σε συνδυασμό με το περιβάλλον μπορεί να ευνοήσει την ανάπτυξή του. Αν διαπιστώσουμε ότι η εξάπλωσή του γίνεται συστηματική, θα πρέπει να αναπτύξουμε ένα πρωτόκολλο διαχείρισης, το οποίο θα περιλαμβάνει στοχευμένες παρεμβάσεις, χωρίς να διαταράσσει την υπάρχουσα ολοκληρωμένη διαχείριση εχθρών. Το εργαστήριο του κ. Ροδιτάκη μπορεί να βοηθήσει με επιστημονικότητα και διεθνή πληροφορία για τα συγκεκριμένα προβλήματα ώστε να αντιμετωπιστούν γρήγορα και με μεγάλη προσοχή και συστηματικότητα.
Η συμβολή του Πανεπιστημίου και η διεθνής αναγνώριση
Κλείνοντας, ο κος Ροδιτάκης εξήγησε την σημασία της εκλογής του ως μέλος του συμβουλίου του Παγκόσμιου Συνεδρίου Εντομολογίας. Όπως είπε, σαν εργαστήριο Φυτοπροστασίας και Βιοτεχνολογικών εφαρμογών του ΕΛΜΕΠΑ προσπαθούν να συμβάλουν στην διάχυση της γνώσης και στην προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας και αυτή η θέση στο συμβούλιο τους δίνει τη δυνατότητα να παρακολουθούν από κοντά τις διεθνείς εξελίξεις, να συνεισφέρουν στην επιστημονική έρευνα και να ενισχύουν τη διασύνδεση του Μεσογειακού Πανεπιστημίου με την παγκόσμια κοινότητα της εντομολογίας.
