Η συμφωνία εκεχειρίας που ψήφισε η ισραηλινή κυβέρνηση - Τώρα έρχονται τα δύσκολα

Τρέχουν οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή μετά την πρώτη συμφωνία που επετεύχθη μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς για τον τερματισμό της σφαγής στη Λωρίδα της Γάζας, αλλά οι επιφυλάξεις για την υλοποίηση της κατάπαυσης του πυρός μετριάζουν την αισιοδοξία που επικρατεί, λόγω του φιάσκου της πρώτης εκεχειρίας πριν λίγους μήνες αλλά και επειδή Τραμπ και Νετανιάχου είναι ιδιαίτερα απρόβλεπτοι και αναξιόπιστοι.

Το τελευταίο επεισόδιο του δράματος αποτελεί η έγκριση της συμφωνίας από την ισραηλινή κυβέρνηση, που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την κατάπαυση του πυρός και την απελευθέρωση των ομήρων.

«Η κυβέρνηση μόλις ενέκρινε το πλαίσιο για την απελευθέρωση όλων των ομήρων — των ζωντανών και των αποβιωσάντων», ανέφερε το γραφείο του πρωθυπουργού του Ισραήλ μέσω X. Η εξέλιξη αυτή επιτρέπει να τεθεί σε ισχύ η συμφωνία.

Η συμφωνία που κλείστηκε την προηγούμενη νύχτα στην Αίγυπτο βασίστηκε σε σχέδιο 20 σημείων που ανακοινώθηκε την 29η Σεπτεμβρίου από τον κ. Τραμπ, έπειτα από δυο χρόνια καταστροφικού πολέμου, με έναυσμα την άνευ προηγουμένου έφοδο της Χαμάς στο νότιο τμήμα της ισραηλινής επικράτειας την 7η Οκτωβρίου 2023.

Από τους 251 ανθρώπους που είχαν απαχθεί κι οδηγηθεί στη Γάζα εκείνη την ημέρα, 47 παραμένουν κρατούμενοι εκεί, όμως τουλάχιστον 25 έχουν κηρυχτεί νεκροί από τον ισραηλινό στρατό. Οι ευρείας κλίμακας ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις αντιποίνων έχουν αφήσει πίσω δεκάδες χιλιάδες νεκρούς κι έχουν προκαλέσει ανθρωπιστική καταστροφή στη Λωρίδα της Γάζας.

Η απελευθέρωση των ομήρων θα «βάλει τέλος στον πόλεμο», είπε ο επικεφαλής της ισραηλινής διπλωματίας Γεδεών Σάαρ, ενώ ο επικεφαλής διαπραγματευτής της Χαμάς, ο Χαλίλ αλ Χάγια, ανέφερε πως «έλαβε διαβεβαιώσεις από τους αδελφούς μεσολαβητές και την αμερικανική κυβέρνηση που επιβεβαιώνουν ότι ο πόλεμος τερματίζεται πλήρως».

«Αυτό που έγινε (...) είναι ιστορική στιγμή», σχολίασε από την πλευρά του ο πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς σε σπάνια συνέντευξή του σε ισραηλινό τηλεοπτικό σταθμό, τονίζοντας πως θέλει «ειρήνη, ασφάλεια και σταθερότητα» ανάμεσα στους Παλαιστίνιους και το Ισραήλ.

«Πιθανό» ταξίδι Τραμπ

Σύμφωνα με τη Σος Μπεντροσιάν, εκπρόσωπο του γραφείου του ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου, «η τελική εκδοχή της πρώτης φάσης υπογράφτηκε το πρωί στην Αίγυπτο από όλα τα μέρη, ενόψει της απελευθέρωσης όλων των ομήρων» που κρατούνται στη Γάζα.

«Όλοι οι όμηροί μας, ζωντανοί και νεκροί, θα απελευθερωθούν (το αργότερο) 72 ώρες (αφού τεθεί σε ισχύ η κατάπαυση του πυρός)», που σημαίνει ότι θα βρίσκονται στο Ισραήλ «τη Δευτέρα», διευκρίνισε στο Γαλλικό Πρακτορείο η κ. Μπεντροσιάν.

Ο αμερικανός πρόεδρος Τραμπ ωστόσο παρατήρησε πως τα πτώματα κάποιων από τους ομήρους θα είναι «λίγο δύσκολο να βρεθούν».

Πριν επικυρωθεί από την κυβέρνηση, η συμφωνία εγκρίθηκε από το κυβερνητικό συμβούλιο ασφαλείας. Ο υπουργός Εσωτερικής Ασφαλείας Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ (άκρα δεξιά) εξέφρασε την εναντίωσή του.

Τις 24 ώρες που θα ακολουθήσουν την έναρξη εφαρμογής της κατάπαυσης του πυρός, οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις θα αποσυρθούν από κάποιες ζώνες όπου είναι ανεπτυγμένες, πάντως θα διατηρήσουν τον έλεγχο του 53% της Λωρίδας της Γάζας, είπε η κ. Μπεντροσιάν.

Η υπογραφή της συμφωνίας καταγράφτηκε έπειτα από τέσσερις ημέρες έμμεσων διαπραγματεύσεων στην Αίγυπτο με την εμπλοκή διεθνών παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ.

Ο πρόεδρος Τραμπ είπε πως σχεδιάζει να ταξιδέψει στη Μέση Ανατολή. «Οι όμηροι θα επιστρέψουν τη Δευτέρα ή την Τρίτη. Πιθανόν θα είμαι εκεί. Ελπίζω να είμαι εκεί. Σχεδιάζουμε να φύγουμε την Κυριακή, κι ανυπομονώ να πάω εκεί», ανέφερε.

«Ευτυχής σήμερα»

Στη Χαν Γιούνις, στο νότιο τμήμα της Λωρίδας της Γάζας, η οποία έχει υποστεί πελώρια καταστροφή και ο πληθυσμός της οποίας πεινάει, ξέσπασαν πανηγυρισμοί όταν έγινε γνωστή η είδηση πως κλείστηκε συμφωνία, εξέλιξη που χαιρέτισαν διάφορες χώρες, ανάμεσά τους το Ιράν, υποστηρικτής της Χαμάς κι ορκισμένος εχθρός του Ισραήλ.

«Δόξα τω Θεώ! Παρ’ όλους τους θανάτους και την απώλεια αγαπημένων μας, είμαστε ευτυχείς σήμερα», είπε ο Αϊμάν αλ Ναζάρ, που βρίσκεται στην πόλη.

Στην «πλατεία των ομήρων», στο Τελ Αβίβ, συγκεντρώθηκαν εκατοντάδες άνθρωποι, πολλοί με αυτοκόλλητα που έγραφαν «επιστρέφουν», πολλοί από τους οποίους αγκαλιάζονταν κι αντάλλασσαν ευχές.

«Περιμέναμε αυτή τη μέρα 734 μέρες», είπε ο Λόρενς Ιτζχάκ, 54 ετών.

Προτού εγκριθεί η συμφωνία από την ισραηλινή κυβέρνηση, δημοσιογράφοι του Γαλλικού Πρακτορείου και αυτόπτες μάρτυρες ανέφεραν χθες πως ακούγονταν εκρήξεις και πυρά πυροβολικού στο κεντρικό και στο νότιο τμήμα του παλαιστινιακού θυλάκου/

Σύμφωνα με στέλεχος της Χαμάς, οι όμηροι που είναι στη ζωή θα αφεθούν ελεύθεροι με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση σχεδόν 2.000 παλαιστινίων κρατουμένων στο Ισραήλ, «ταυτόχρονα με συγκεκριμένες αποσύρσεις του ισραηλινού στρατού» από τη Λωρίδα της Γάζας και την «είσοδο (περισσότερης) ανθρωπιστικής βοήθειας». Δεν αναφέρθηκε στους νεκρούς ομήρους.

Ο ισραηλινός στρατός επιβεβαίωσε πως έχει αρχίσει προετοιμασίες για την αναδιάταξη των δυνάμεών του στη Λωρίδα της Γάζας.

Ο ισραηλινός πρωθυπουργός Νετανιάχου ευχαρίστησε τον κ. Τραμπ «για τις προσπάθειές του» και τον «ηγετικό ρόλο του» που «επέτρεψαν να καταστούν εφικτά όλ’ αυτά».

Έκρινε εξάλλου, όπως κι ο αιγύπτιος πρόεδρος Άμπντελ Φάταχ αλ Σίσι, πως ο αμερικανός πρόεδρος «αξίζει» το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης.

Επόμενο στάδιο

Οι διαπραγματεύσεις για τη δεύτερη φάση του σχεδίου Τραμπ αναμενόταν να αρχίσουν «αμέσως» μετά την υπογραφή της συμφωνίας, ανέφερε στέλεχος της Χαμάς.

Αυτή προβλέπει μεταξύ άλλων αφοπλισμό της Χαμάς και την απόσυρση των ισραηλινών στρατευμάτων.

Ο αμερικανός πρόεδρος διαβεβαίωσε χθες πως θα προχωρήσουν τόσο «ο αφοπλισμός» όσο και «η απόσυρση», χωρίς ωστόσο να δώσει χρονοδιάγραμμα κι επιμένοντας στο ότι η προτεραιότητα είναι η επιστροφή των ομήρων.

Η πρόταση προέβλεπε επίσης τη δημιουργία «επιτροπής ειρήνης» υπό τον ίδιο τον πρόεδρο των ΗΠΑ, που θα επιβλέπει το μεταβατικό κυβερνητικό σχήμα στη Λωρίδα της Γάζας.

Όμως, ερωτηθείς από τηλεοπτικό δίκτυο για την «επιτροπή» αυτή, ο Οσάμα Χαμντάν, ανώτερο στέλεχος της Χαμάς, τόνισε πως «κανένας Παλαιστίνιος δεν θα μπορούσε να αποδεχτεί» τέτοια κηδεμονία. «Όλες οι παρατάξεις, συμπεριλαμβανομένης της Παλαιστινιακής Αρχής, το απορρίπτουν», πρόσθεσε.

Διακόσιοι αμερικανοί στρατιωτικοί θα κινητοποιηθούν για να «επιβλέπουν» την εφαρμογή της συμφωνίας για τη Γάζα, δήλωσε αμερικανός αξιωματούχος χθες υπό τον όρο να μην κατονομαστεί.

Το έγγραφο της συμφωνίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς

Το έγγραφο που περιγράφει λεπτομερώς την εφαρμογή της πρότασης του Τραμπ για «ολοκληρωτικό τέλος του πολέμου στη Γάζα», όπως συμφωνήθηκε από το Ισραήλ και τη Χαμάς, αποκαλύφθηκε την Πέμπτη το βράδυ, λίγο πριν η κυβέρνηση του Ισραήλ εγκρίνει τη συμφωνία.

Το σχέδιο περιγράφει μια σειρά συντονισμένων μέτρων που αποσκοπούν α) στον τερματισμό των εχθροπραξιών στη Λωρίδα της Γάζας και β) στην απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων που κρατούνται από τη Χαμάς.

Σύμφωνα με το έγγραφο, ο πόλεμος θα τερματιστεί επίσημα μετά την έγκριση της ισραηλινής κυβέρνησης. Όλες οι στρατιωτικές επιχειρήσεις – συμπεριλαμβανομένων των αεροπορικών και χερσαίων βομβαρδισμών – θα ανασταλούν αμέσως. Η εναέρια επιτήρηση σε περιοχές από τις οποίες έχουν αποσυρθεί οι δυνάμεις των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων (IDF) θα σταματήσει επίσης εντός 72 ωρών.

Η ανθρωπιστική βοήθεια θα αρχίσει να εισέρχεται στη Γάζα σύμφωνα με την πρόταση και τη συμφωνία της 19ης Ιανουαρίου 2025.

Οι IDF θα αποσυρθούν στις γραμμές που καθορίζονται σε συνημμένο χάρτη, ολοκληρώνοντας την αποχώρηση εντός 24 ωρών από την έγκριση της ισραηλινής κυβέρνησης. Οι IDF δεν θα επιστρέψει σε αυτές τις περιοχές όσο η Χαμάς τηρεί τη συμφωνία.

Εντός 72 ωρών από την αποχώρησή τους, όλοι οι Ισραηλινοί όμηροι – ζωντανοί και νεκροί – θα απελευθερωθούν. Η Χαμάς θα αρχίσει να διερευνά την κατάσταση των ομήρων και θα κοινοποιεί τα ευρήματά της μέσω ενός μηχανισμού ανταλλαγής πληροφοριών που συντονίζεται από μεσολαβητές και τη Διεθνή Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού (ICRC). Το Ισραήλ θα ανταποδώσει παρέχοντας στοιχεία για τους Παλαιστίνιους Άραβες κρατούμενους και τα λείψανα των νεκρών κατοίκων της Γάζας που κρατούνται στο Ισραήλ.

Το σχέδιο ορίζει ότι η διαδικασία όλων των ανταλλαγών θα πραγματοποιηθεί χωρίς δημόσιες τελετές ή κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης.

Μια ομάδα εργασίας – που θα περιλαμβάνει εκπροσώπους από τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Κατάρ, την Αίγυπτο, την Τουρκία και άλλες χώρες που θα συμφωνηθεί – θα εποπτεύει και θα συντονίζει τη διαδικασία εφαρμογής και με τις δύο πλευρές.