Η Κ. Σπυριδάκη για τις σοβαρές καθυστερήσεις στη διαχείριση των συσκευασιών φυτοπροστασίας

Σε συνέχεια της υπ’ αριθμ. 4599/30.04.2024 Ερώτησης που είχε καταθέσει προς τους συναρμόδιους Υπουργούς Περιβάλλοντος και Αγροτικής Ανάπτυξης, η Βουλευτής Λασιθίου του ΠΑΣΟΚ και Τομεάρχης Τουρισμού, κα Κατερίνα Σπυριδάκη, επανέρχεται στο θέμα της ανεξέλεγκτης διαχείρισης των κενών συσκευασιών φυτοπροστατευτικών προϊόντων με νέα Κοινοβουλευτική Ερώτηση, την οποία συνυπογράφουν ο Τομεάρχης Περιβάλλοντος του ΠΑΣΟΚ και Βουλευτής Ανατολικής Αττικής, κ. Μανώλης Χριστοδουλάκης, και ο Τομεάρχης Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Βουλευτής Ρεθύμνου, κ. Μανόλης Χνάρης.

Η νέα Ερώτηση έρχεται ως αποτέλεσμα της αδράνειας που εξακολουθεί να παρατηρείται όσον αφορά τη θεσμοθέτηση και λειτουργία του Συστήματος Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ) για τις συγκεκριμένες συσκευασίες, όπως προβλέπεται από τον Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) 2020–2030.

Όπως επισημαίνεται στην Ερώτηση, η ανεξέλεγκτη απόρριψη και καύση των κενών συσκευασιών Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων σε καλλιεργητικές ζώνες εξακολουθεί να αποτελεί «μια σοβαρή εστία ρύπανσης με πολλαπλές επιπτώσεις στο περιβάλλον, τον υδροφόρο ορίζοντα, τη δημόσια υγεία και τελικά στη βιωσιμότητα της ίδιας της γεωργικής παραγωγής».

Επιπλέον, η εποπτεία και ο συντονισμός από πλευράς του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) χαρακτηρίζονται από καθυστερήσεις, αδράνεια και έλλειψη διαφάνειας, όπως αναδείχθηκε κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής Περιβάλλοντος της 27ης Μαρτίου 2025. Σύμφωνα, μάλιστα, με τα επίσημα πρακτικά της συνεδρίασης, ο ίδιος ο ΕΟΑΝ ανέφερε ότι αναμένεται ακόμη η έκδοση της απαιτούμενης Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) που θα ρυθμίσει τη λειτουργία του ΣΣΕΔ, προσδιορίζοντας ως νέο χρονικό ορίζοντα εφαρμογής το διάστημα Σεπτέμβριος–Οκτώβριος του 2025.

Ωστόσο, το εν λόγω χρονοδιάγραμμα προβάλλεται ως νέα υπόσχεση, τη στιγμή που ήδη από το 2023 υπήρχαν δημόσιες δεσμεύσεις για ολοκλήρωση του πλαισίου εντός του 2024 – παρότι ο σχετικός σχεδιασμός είχε νομοθετηθεί ήδη από το 2020. Η συνεχιζόμενη αυτή αναβλητικότητα υπονομεύει τη σοβαρότητα του εγχειρήματος και εντείνει την αβεβαιότητα τόσο για τους παραγωγούς όσο και για τους φορείς εφαρμογής.

Παρά, λοιπόν, τις επανειλημμένες δεσμεύσεις, δεν υπάρχει ακόμη σε λειτουργία υποχρεωτικό και καθολικά εφαρμοζόμενο Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ), με αποτέλεσμα η ευθύνη και η επιβάρυνση να μετακυλίεται στους ίδιους τους παραγωγούς. Όπως σημειώνεται, «η καθυστέρηση αυτή δεν αποτελεί απλώς διαχειριστική υστέρηση, αλλά έχει πλέον τεκμηριωθεί και θεσμικά – μάλιστα – παραδεχθεί», καθώς κατά την επίσκεψη της Βουλευτή Λασιθίου στον πρώην Υπουργό Περιβάλλοντος, κ. Θεόδωρο Σκυλακάκη, «διατυπώθηκε ξεκάθαρα η παραδοχή ότι η χώρα έχει μείνει πίσω στην οργάνωση του σχετικού Συστήματος».

Οι Βουλευτές του ΠΑΣΟΚ καλούν τους Υπουργούς να απαντήσουν στα παρακάτω κρίσιμα Ερωτήματα:

1. Επιβεβαιώνετε το χρονοδιάγραμμα που παρουσιάστηκε στη Βουλή για έκδοση της σχετικής ΚΥΑ και έναρξη λειτουργίας του ΣΣΕΔ από Σεπτέμβριο – Οκτώβριο 2025; Ποιες είναι οι επίσημες ενέργειες που έχουν γίνει ως σήμερα για την έκδοσή της;
2. Για ποιο λόγο, ενώ έχουν περάσει σχεδόν πέντε χρόνια από την ψήφιση του ΕΣΔΑ 2020–2030, δεν έχει τεθεί ακόμη σε λειτουργία το ΣΣΕΔ για τις συσκευασίες φυτοπροστασίας;
3. Ποια θα είναι τα συγκεκριμένα γεωγραφικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά του ΣΣΕΔ; Θα εξασφαλιστεί πανελλαδική κάλυψη, ιδιαίτερα στις περιοχές εντατικής καλλιέργειας;
4. Θα υπάρξει οποιαδήποτε οικονομική επιβάρυνση για τους χρήστες των Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων (αγρότες, καταστήματα γεωργικών εφοδίων) ή για τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο πλαίσιο εφαρμογής του ΣΣΕΔ για τις συσκευασίες φυτοπροστασίας, ή θα διασφαλιστεί πλήρως η αρχή της διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού με αποκλειστική χρηματοδότηση από τις εταιρείες που διαθέτουν τα προϊόντα στην αγορά;
5. Προτίθεστε να δημιουργήσετε ειδικό φορέα ή σύστημα συλλογής, ελέγχου και καταστροφής ληγμένων ή ανακληθέντων φυτοπροστατευτικών προϊόντων, τα οποία σήμερα παραμένουν σε αγροτικές αποθήκες χωρίς πρόβλεψη διαχείρισης;
6. Ποιες είναι οι προβλεπόμενες διαδικασίες διαβούλευσης και δημοσίευσης της ΚΥΑ για τη λειτουργία του ΣΣΕΔ και με ποιο τρόπο προτίθεστε να διασφαλίσετε την ολοκλήρωση της διαδικασίας χωρίς περαιτέρω καθυστερήσεις ή ματαίωση, όπως έχει συμβεί κατά το παρελθόν;
7. Ποιες είναι οι πιθανές κυρώσεις ή πρόστιμα που κινδυνεύει να αντιμετωπίσει η χώρα για τη μη επίτευξη των στόχων ανακύκλωσης συγκεκριμένων ροών αποβλήτων, όπως οι συσκευασίες φυτοπροστασίας;
8. Ποια μέτρα προτίθεστε να λάβετε για την αντιμετώπιση της εισφοροδιαφυγής από πλευράς υπόχρεων παραγωγών, που αποφεύγουν τη συμμετοχή και χρηματοδότηση του ΣΣΕΔ, ενώ επωφελούνται από τη μη λειτουργία του;