Γεωργικά φάρμακα: Η συνταγογράφηση στη χώρα μας έχει μακρύ δρόμο

Η συνταγογράφηση της χρήσης των γεωργικών φαρμάκων για πολλά χρόνια βρίσκεται στην αγροτική επικαιρότητα. Η όλη διαδικασία εστιαζόταν στο θέμα των συνταγογράφων από τη μια πλευρά και των πωλητών γεωργικών φαρμάκων από την άλλη, χωρίς όμως να προσδιορίζεται το κόστος συνταγογράφησης και, σε τελική ανάλυση, ποιος θα πλήρωνε αυτή την πράξη.

 

Η χρήση των αγροχημικών αποτελεί σοβαρό ζήτημα, που έχει σχέση με την υγεία του γεωργού, την ασφάλεια των καταναλωτών και την προστασία του περιβάλλοντος. Για ολόκληρες δεκαετίες, η εκπαίδευση των αγροτών σε θέματα διαχείρισης των αγροχημικών ήταν λέξη άγνωστη. Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης ήταν η χρήση τους να ξεπερνά τα όρια της νομιμότητας και, σε έναν σημαντικό βαθμό, η διακίνηση των φυτοπροστατευτικών να γίνεται με παράνομο τρόπο. Για την ορθή εφαρμογή, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη και άλλους παράγοντες, όπως είναι ο μικρός και πολυτεμαχισμένος γεωργικός κλήρος, αλλά και η δημόσια διοίκηση, με τις ελλείψεις της σε σύγχρονους μηχανισμούς ελέγχου και υποστήριξης των αγροτών.

 

Συνταγογράφηση των φυτοφαρμάκων

 

Την εξομάλυνση των παραπάνω προβλημάτων ευελπιστεί να πραγματοποιήσει η λειτουργία της ηλεκτρονικής εφαρμογής συνταγής χρήσης γεωργικών φαρμάκων, που πρόκειται να τεθεί σε ισχύ στις 18 Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με νέα υπουργική απόφαση. Η τροποποιητική αυτή απόφαση έρχεται να αντικαταστήσει παλαιότερη διάταξη του 2014 που, αν και όριζε την ηλεκτρονική συνταγογράφηση των γεωργικών φαρμάκων, δεν μπήκε ποτέ σε εφαρμογή.

 

Μία μεγάλη διαφορά που πρόκειται να πραγματοποιηθεί μετά τις 18 Σεπτεμβρίου είναι πως η πώληση φυτοπροστατευτικών προϊόντων για επαγγελματική χρήση θα διενεργείται μόνο εφόσον έχει εκδοθεί συνταγή σε κατόχους πιστοποιητικού γνώσεων ορθολογικής χρήσης γεωργικών φαρμάκων. Με απλά λόγια, μετά τις 18 Σεπτεμβρίου, η πώληση φαρμάκων δεν θα γίνεται σε οποιονδήποτε αγρότη, παρά μόνο σε εκείνους που είναι πιστοποιημένοι χρήστες ορθολογικής χρήσης γεωργικών φαρμάκων.

 

Σύμφωνα, λοιπόν, με την ΚΥΑ, που υπογράφουν ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Βαγγέλης Αποστόλου, με τον υφυπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, Βασίλη Κόκκαλη, η συνταγή χρήσης γεωργικών φαρμάκων είναι απαραίτητη για όλες τις προσυλλεκτικές και μετασυλλεκτικές χρήσεις των γεωργικών φαρμάκων σε όλες τις καλλιέργειες, με εξαίρεση τα αρωματικά, τα ανθοκομικά και τα δασικά είδη, καθώς και τις καλλιέργειες ήσσονος σημασίας, για τις οποίες ισχύει η υποχρέωση τήρησης της ηλεκτρονικής καταγραφής της λιανικής πώλησης των φυτοπροστατευτικών προϊόντων.

 

Για να επιτευχθούν τα παραπάνω, στο ΥΠΑΑΤ δημιουργείται ειδική ηλεκτρονική εφαρμογή για την έκδοση της συνταγής χρήσης γεωργικού φαρμάκου, με τίτλο «Συνταγές χρήσης γεωργικών φαρμάκων». Σύμφωνα με το υπόδειγμα της συνταγής, θα πρέπει να καταγράφεται το προϊόν, το οποίο έχει άδεια κυκλοφορίας από το υπουργείο, η δοσολογία αλλά και ο χρόνος επέμβασης. Εκτός αυτών, θα καταγράφεται η ποσότητα του ψεκαστικού διαλύματος, το μεσοδιάστημα των ψεκασμών, το διάστημα μεταξύ της τελευταίας επέμβασης και της συγκομιδής, καθώς και ο συνδυασμός με άλλα γεωργικά φάρμακα. Μέχρι σήμερα, ο γεωπόνος-καταστηματάρχης ήταν υποχρεωμένος να καταγράφει την πώληση που πραγματοποιείται στο κατάστημα και να την καταθέτει ηλεκτρονικά στο υπουργείο, καταχωρώντας στοιχεία όπως το όνομα του χρήστη, το όνομα του φαρμάκου και το είδος της καλλιέργειας. Ο έλεγχος της εν λόγω διαδικασίας ήταν ελαστικός, καθώς λίγοι γεωπόνοι είχαν ψηφιοποιήσει τις συναλλαγές αυτές. Όμως, η ηλεκτρονική συνταγογράφηση, όπως θα ισχύσει μετά τις 18 Σεπτεμβρίου, θα ζητά πιο συγκεκριμένα στοιχεία. Επίσης, θα δικαιολογεί τον λόγο που δόθηκε το συγκεκριμένο σκεύασμα και στη συγκεκριμένη δοσολογία από τον συνταγογράφο, ενώ από την άλλη πλευρά θα πιστοποιεί ότι εκείνος που το αγοράζει γνωρίζει να το χρησιμοποιήσει.

 

Εκτός, όμως, από τη συγκεκριμένη εφαρμογή, δημιουργείται και ηλεκτρονική εφαρμογή για την καταγραφή των ευρημάτων των ελέγχων, τα οποία θα ληφθούν υπόψη για τον σχεδιασμό και τη διενέργεια των επόμενων ελέγχων (ανάλυσης επικινδυνότητας), σε συνδυασμό με το ετήσιο πρόγραμμα επίσημων ελέγχων στα γεωργικά φάρμακα.

 

Επισημαίνεται, επίσης, ότι προβλέπεται η επιβολή προστίμων στους υπεύθυνους των καταστημάτων εμπορίας γεωργικών φαρμάκων, για τη λιανική πώληση φυτοπροστατευτικών προϊόντων χωρίς την ύπαρξη της αντίστοιχης συνταγής χρήσης, σύμφωνα με τις διατάξεις της εθνικής νομοθεσίας.

 

Προσπάθεια καταγραφής

 

Η νέα υπουργική απόφαση έρχεται ως αποτέλεσμα της θέσπισης κοινοτικού πλαισίου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, για την επίτευξη της ορθολογικής χρήσης των γεωργικών φαρμάκων. Με βάση αυτό, τα κράτη-μέλη υποχρεώθηκαν να νομοθετήσουν ένα εθνικό σχέδιο δράσης, που να περιλαμβάνει στόχους, μέτρα και χρονοδιαγράμματα για τη μείωση των κινδύνων, για την υγεία του ανθρώπου και για το περιβάλλον, ώστε να ευνοείται η χρήση εναλλακτικών μεθόδων και τεχνικών περισσότερο οικολογικών.

 

Άμεσος στόχος, λοιπόν, είναι η καταγραφή των φυτοφαρμάκων, ώστε να μειωθεί η διακίνηση των παράνομων. Επίσης, τα αναλυτικά στοιχεία που θα πρέπει να καταγράφει κανείς, για τη χρήση των προϊόντων, αποσκοπούν στην ορθολογική χρήση των φαρμάκων, ώστε να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα παραγωγής, με την ελάχιστη αναγκαία ποσότητα.

 

«Σοβαρά τα κενά»

 

Σύμφωνα με τον γεωπόνο Νίκο Γκιώνη, από την Τιθορέα Φθιώτιδας, η διαδικασία συνταγογράφησης γεωργικών φαρμάκων θα αποτελέσει ένα νέο παράδειγμα διαχείρισης του περιβάλλοντος και παραγωγής «καθαρών» γεωργικών προϊόντων, και για αυτό αποτελεί μία πρακτική προς τη θετική κατεύθυνση. Παρόλα αυτά, τονίζει πως «η εφαρμογή μίας υπουργικής απόφασης από μόνη της, χωρίς να υπάρχουν υποστηρικτικοί μηχανισμοί, δυσχεραίνει το πρόβλημα χωρίς να δίνει λύση. Πρακτικά, υπάρχει αδυναμία καταγραφής με τις υπάρχουσες δυνατότητες, και αδυναμία των συναδέλφων που εμπορεύονται φυτοπροστατευτικά προϊόντα να ανταπεξέλθουν στην εφαρμογή του νόμου».

 

Επιπλέον, τονίζει ότι «η έλλειψη μηχανογράφησης και καταγραφής των εδαφοτεμαχίων των καλλιεργειών που θα γίνει η εφαρμογή των αγροχημικών, αποτελούν ένα σοβαρό ζήτημα και εγείρουν πολλά ερωτήματα ως προς την ορθή χρήση, ενώ η διαδικασία καταγραφής είναι χρονοβόρα και απαιτεί επιπλέον προσωπικό για την αποτύπωση όλης αυτής της πρακτικής». Αυτό που επισημαίνει ο κ. Γκιώνης, είναι πως «πρέπει να καταλάβουμε ότι η ορθή διαχείριση των φυτοφαρμάκων είναι υπόθεση όλων μας και περισσότερο των αγροτών. Η παράνομη χρήση και ο αυτοσχεδιασμός, με δραστικές ουσίες μη εγκεκριμένες για τις καλλιέργειες, δημιουργούν πολλά προβλήματα. Θα πρέπει να ενταθούν οι έλεγχοι υπολειμματικότητας των γεωργικών φαρμάκων στις αγορές των αγροτικών προϊόντων, νωπών ή μεταποιημένων και να υπάρχει βάση καταγραφής των αποτελεσμάτων. Η προώθηση προϊόντων που εξασφαλίζουν την υγεία του καταναλωτή και προστατεύουν το περιβάλλον, προσδίδει προστιθέμενη αξία και θα πρέπει με κάθε τρόπο να τη στηρίξουμε».

 

Ο Θεόδωρος Χριστοδούλου, γεωπόνος από τη Λιβαδειά, τονίζει ότι «η διαχείριση των φυτοφαρμάκων σε όλα τα στάδια παραγωγής, διακίνησης και εφαρμογής είναι ένα δύσκολο θέμα που απαιτεί σοβαρότητα και υπευθυνότητα διότι έχουμε να κάνουμε με την προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας των καταναλωτών και πολύ περισσότερο των αγροτών που τα χρησιμοποιούν». Τονίζει, ωστόσο, ότι «αν και η καταγραφή των φυτοφαρμάκων που χρησιμοποιούμε έχει ήδη ξεκινήσει εδώ και καιρό, αυτό δεν σημαίνει ότι το θέμα της διαχείρισης των αγροχημικών έχει βρει τη λύση του. Έχει δρόμο μπροστά του και απαιτεί και την ανάλογη πρακτική». Για να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα, αναφέρει, «θα πρέπει να υπάρχει μια βάση δεδομένων, που να γίνεται η καταγραφή της χρήσης του σκευάσματος και της συγκεκριμένης δραστικής ουσίας. Αυτό όμως απαιτεί ένα σύγχρονο λογισμικό, ώστε να καταγράφονται οι εφαρμογές και παράλληλα να αποτελέσει ένα ουσιαστικό εργαλείο διασφάλισης και ελέγχου της χρήσης των φυτοπροστατευτικών.

 

Όλη αυτή η διαδικασία, και εφόσον τηρούνται οι κανόνες, θα μας οδηγήσει στην αναβάθμιση της αγροτικής παραγωγής, με προϊόντα ασφαλή για τον χρήστη και τον καταναλωτή. Μια άλλη σημαντική νομοθετική ρύθμιση που θα πρέπει να ολοκληρωθεί είναι η διαδικασία της καταγραφής και ολοκλήρωσης των πιστοποιημένων εφαρμοστών για τη χρήση των γεωργικών φαρμάκων. Η διαδικασία αυτή δεν έχει ολοκληρωθεί και αποτελεί, κατά την εφαρμογή, τροχοπέδη στην ορθή χρήση των αγροχημικών. Προς αυτή την κατεύθυνση βρίσκεται και η διαδικασία πιστοποίησης των γεωργικών μηχανημάτων (ψεκαστικών), γιατί και αυτή η διαδικασία αποτελεί μέρος της ορθής διαχείρισης σε όλα τα στάδια παραγωγής των αγροτικών προϊόντων».

 

Η ορθή εφαρμογή των φυτοπροστατευτικών προϊόντων θα έπρεπε να έχει λυθεί εδώ και χρόνια. Είναι γνωστές οι επιστροφές ελληνικών αγροτικών προϊόντων από ξένες αγορές, με αποτέλεσμα αυτές οι αρνητικές πρακτικές να ταυτίζουν συνολικότερα την αγροτική μας παραγωγή και να την κατατάσσουν σε χαμηλά επίπεδα ζήτησης. Είναι πλέον επιτακτική ανάγκη η άμεση εφαρμογή όλων αυτών των πρακτικών που μπορούν να δώσουν λύση στο πρόβλημα της ορθής χρήσης των γεωργικών φαρμάκων και να ξεκαθαρίσουν τον τομέα αυτόν από την παράνομη διακίνηση και εμπορία.

 

 

Πηγή: ypaithros.gr