Ενεργειακό Κρήτης: Η κερδοσκοπία και όχι η ανάγκη για ενέργεια ο πραγματικός λόγος για την ενεργειακή μετάβαση

Στις προηγούμενες θεματικές ενότητες για το ενεργειακό της Κρήτης αναφερθήκαμε αρχικά στις ανεμογεννήτριες που έχουν εγκατασταθεί σε αρχαιολογικό χώρο στην περιοχή της Επισκοπής και στην συνέχεια στα αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα που υπάρχουν ήδη στον Δήμο Σητείας αλλά και για όσα πρόκειται να δημιουργηθούν στο μέλλον. Σε αυτή την εκπομπή, η κα Βάνα Σφακιανάκη, μέλος της Παγκρήτιας Δικτύωσης για το Περιβάλλον, και η κα Κατερίνα Κορρέ, μέλος του Συντονιστικού Ρεθύμνου κατά των ΒΑΠΕ, μίλησαν στον αέρα του Ηχώ 99,8 ώστε να μας δώσουν μία εικόνα του ενεργειακού στις υπόλοιπες περιοχές της Κρήτης.

Υπεράκτια αιολικά πάρκα

Αρχικά, αναφερόμενη στην είδηση που κυκλοφορεί τις τελευταίες μέρες για την έναρξη των εργασιών του υπεράκτιου αιολικού πάρκου στη Ζάκρο, η κα Σφακιανάκη είπε ότι τα πράγματα δεν είναι έτσι όπως παρουσιάζονται καθώς στην πραγματικότητα, αυτό το έργο θα χρειαστεί πάρα πολύ χρόνο για να ξεκινήσει. Μέχρι τον Οκτώβριο θα βγει η έγκριση της μελέτης και στην συνέχεια θα αρχίσουν να συλλέγουν δεδομένα με την κα Σφακιανάκη να πιστεύει ότι δεν θα δούμε πραγματική κίνηση πριν το 2027. Για κάθε περιοχή θα βγει και μία ξεχωριστή μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων και αυτή θα οριστικοποιήσει το που ακριβώς θα μπουν και μετά θα πρέπει να γίνει διαγωνισμός. Οπότε όλο αυτό είναι κάτι που θα κρατήσει μερικά χρόνια.

Το πιο σημαντικό κομμάτι σε όσα συζητάμε για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα, υπογράμμισε η κα Σφακιανάκη, είναι το ότι η θάλασσα είναι η λιγότερο μελετημένη περιοχή. Είτε μιλάμε λοιπόν για θαλάσσια υλικά, είτε πολύ περισσότερο για υδρογονάνθρακες, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε την ζημιά που θα κάνουμε. Όλα αυτά γίνονται σαν πειράματα και η ίδια η ενεργειακή μετάβαση αποτελεί ουσιαστικά ένα μεγάλο πείραμα το οποίο θα εξελίσσεται για δεκαετίες και που κανείς δεν ξέρει τις επιπτώσεις που θα έχει καθώς σχεδιάζεται ενώ εκτελείται. Έχουν ήδη βγει αρκετά προβλήματα ως προς το πως εκτελείται και που αυτή τη στιγμή αναδεικνύονται από άτομα που είναι άμεσα εμπλεκόμενα με την πράσινη μετάβαση. Ακόμα και ο πρόεδρος του ΚΑΠΕ, το οποίο κρατάει γενικά χαμηλούς τόνους, τοποθετήθηκε και κατήγγειλε το μοντέλο ανάπτυξης των ΑΠΕ. Ενώ συνεχίζεται η υπεραδειοδότηση και μπαίνουν νέοι στόχοι για ακόμα περισσότερα έργα ΑΠΕ, την ίδια στιγμή αρχίζουν να γίνονται περικοπές ενέργειας. Τα έργα που αδειοδοτούνται υπερβαίνουν όλους τους στόχους με τον πρόεδρο του ΣΠΕΒ να ζητάει να σταματήσει η αδειοδότηση. Στην Ευρώπη αυτό εκφράζεται πολύ περισσότερο από ότι στην Ελλάδα. Αυτό που λένε στην Ευρώπη είναι ότι χρειαζόμαστε πολλά έργα γιατί προχωράμε σε ένα νέο τύπο εξηλεκτρισμών. Ενώ δηλαδή μέχρι πριν χρόνια μιλάγαμε για την ανάγκη εξοικονόμησης ενέργειας σήμερα ζητούν να αυξηθεί η ζήτηση (π.χ μέσω των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, μονάδων υδρογόνου κοκ) ώστε να ανταποκρίνεται στην προσφορά ενέργειας όλων και περισσότερων αδειοδοτημένων ΑΠΕ.

Η ενέργεια ως εμπόρευμα

Σε αυτό το σημείο, πήρε τον λόγο η κα Κορρέ, η οποία συμπλήρωσε ότι η «Eurelectric», ανέφερε μέσω δελτίου τύπου ότι ενώ τα ¾ της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ, από την αρχή του χρόνου, προήλθαν από "καθαρή" ενέργεια συνεχίζει και λέει ότι έχει μειωθεί η ζήτηση της ηλεκτρικής ενέργειας κατά 7,5% και εκφράζει τον προβληματισμό ότι πρέπει να αυξηθεί η ζήτηση για να τονωθεί η παραγωγή από ΑΠΕ για να επιτύχουν την απανθρακοποίηση της βιομηχανίας. Ωστόσο, ομολογεί ότι οι βιομηχανίες έχουν μειωθεί στην Ευρώπη (και λόγω της ακριβής ενέργειας) και τελικά δεν υπάρχει τέτοια ζήτηση. Σε όσους ζουν την ενεργειακή ανάπτυξη στο Ρέθυμνο γεννάται το ερώτημα του πόσο παράλογο είναι όλο αυτό όταν θα φτιάξουν μία γραμμή υψηλής τάσης η οποία θα καταστρέψει κυριολεκτικά μία περιοχή του Ρεθύμνου, του Αποκόρωνα και των Χανίων για να μπορεί αυτό το δίκτυο να σηκώσει την παραγόμενη ενέργεια και ομολογούν μέσα από τη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων ότι αυτή η ενέργεια θα εξάγεται από την Κρήτη και θα κυκλοφορήσει σε αυτό το ενιαίο δίκτυο που έχει φτιαχτεί στη Ευρώπη. Να το κάνουν τί; Αναρωτιέται η κα Κορρέ. Η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων λέει ότι αυτό πρέπει να γίνει οπωσδήποτε γιατί υπολογίζουν ότι η παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ στην Κρήτη θα αυξηθεί κατά 2.500 μεγαβάτ. Όλα αυτά ήταν προγραμματισμένα εδώ και πολλά χρόνια και τα φτιάχνουν κομμάτι-κομμάτι, εξαπατώντας τον κόσμο. Η κα Κορρέ αναφέρθηκε σε ένα άρθρο το οποίο λέει ότι η ενέργεια, από δημόσιο κοινωνικό αγαθό γίνεται εμπόρευμα και ότι το πρώην μονοπώλιο ΔΕΗ συνεχίζει να έχει την αποκλειστική πρόσβαση και εκμετάλλευση των φθηνών εγχώριων ενεργειακών πόρων. Αυτά που ζούμε τώρα είναι οδηγίες της ΕΕ και είναι ουσιαστικά ένας τρόπος να κερδοσκοπήσουν κάποιοι. Αυτό που προβληματίζει την κα Κορρέ σαν πολίτη, είναι ότι κάποτε μιλούσαμε για εξοικονόμηση ενέργειας και τώρα το πρόβλημα είναι πως θα καταναλώσουμε περισσότερο για να ξοδευτεί η επιδοτούμενη ενέργεια που παράγεται. Όλοι αυτοί που παράγουν ενέργεια επιδοτούνται, πληρώνονται δηλαδή από τους πολίτες μέσω των λογαριασμών και επιπλέον παίρνουν τη γη. Οι περισσότερες ανεμογεννήτριες είναι σε γη που τους έχει δοθεί σχεδόν τζάμπα και είναι γη που ανήκε σε γεωργούς ή σε κτηνοτρόφους.

Το ρεύμα έχει ακριβύνει παντού με πολλά νοικοκυριά στην Γερμανία και στην Δανία να μην μπορούν να πληρώνουν το ρεύμα. Η Ελλάδα είναι θύμα από την άποψη ότι μας προορίζουν για την μπαταρία της Ευρώπης. Η γεωργία και η κτηνοτροφία έχουν αφεθεί στην τύχη τους διότι η Κρήτη είναι ο τόπος που θα παράγει ενέργεια για να την στέλνει στην Ευρώπη. Το θέμα είναι ότι δεν θα την στέλνει μόνο για να καταναλώνεται αλλά για το χρηματιστήριο των ρύπων. Οι βιομηχανίες της Γερμανίας θα μπορούν να ρυπαίνουν και να μειώνουν τους ρύπους από την πράσινη ενέργεια από ΑΠΕ που θα παράγεται στην Κρήτη. Η Ευρώπη δηλαδή συνολικά θα μπορεί να ρυπαίνει χάρη στην ενέργεια που θα παράγει η Κρήτη. Ο πλούσιος μπορεί να ρυπαίνει και να αγοράζει δικαιώματα ρύπων και αυτό έχει χρηματιστηριακή αξία.

Το ενεργειακό στην Ελλάδα σε σχέση με άλλες Ευρωπαϊκές χώρες

Η κα Σφακιανάκη ανέφερε ότι πιστεύει ότι υπάρχει διαφορά στο πως αντιμετωπίζει το θέμα η Ελλάδα σε σχέση με τις άλλες χώρες. Η Ελλάδα όχι μόνο αποδέχεται αυτό που της ζητάνε, το να γίνει δηλαδή ενεργειακός κόμβος και μπαταρία, αλλά κάνει και πρωταθλητισμό σε αυτό, κάτι που δεν κάνουν άλλες χώρες. Οι  υπόλοιπες χώρες κάνουν κάποια πράγματα ανάλογα με την δύναμή τους στον συσχετισμό της ΕΕ. Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή είναι πρώτη στην εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στην Ευρώπη. Αυτό σημαίνει ότι είναι και πρώτη στην καταστροφή αγροτικής γης. Η Ιταλία ψήφισε πρόσφατα ένα νόμο που λέει όχι στα φωτοβολταϊκά σε αγροτική γη. Η Ισπανία, εν μέσω ενεργειακής κρίσης, κατάφερε να επιβάλει ένα μοντέλο, το οποίο αποδέχτηκε και η ΕΕ, που κράτησε χαμηλά τις τιμές ενέργειας. Όλοι κάνουν από κάτι για να υπερασπιστούν την χώρα και την κοινωνία τους την ώρα που η Ελλάδα την αφήνει εκτεθειμένη σε όλους τους κινδύνους. Αν και στην Ελλάδα υπάρχουν κάποιοι που έχουν αρχίσει να αντιλαμβάνονται το πρόβλημα, δεν έχουν γίνει βήματα προς μία διαφορετική κατεύθυνση, με τον πρωθυπουργό να συνεχίζει να θριαμβολογεί για το ότι θα γίνουμε ενεργειακός κόμβος. Ο κόσμος πιστεύει ότι είναι καλό να γίνουμε ενεργειακός κόμβος καθώς κανείς δεν λέει ότι το να γίνουμε ενεργειακός κόμβος σημαίνει μία ολοκληρωτική διαφοροποίηση του αναπτυξιακού μοντέλου της Ελλάδας και της Κρήτης, κάτι που βάζει σε κίνδυνο, εκτός από την πρωτογενή παραγωγή, και τον τουρισμό. Δηλαδή τα νέα έργα δεν αδειοδοτούνται πλέον για να καλύπτουν τις ενεργειακές μας ανάγκες αλλά για να αλληλοσυμπληρώνονται και να καλύπτουν την στοχαστικότητα η μία επένδυση της άλλης. Για παράδειγμα, βάζουμε αιολικά σε αυτήν την περιοχή όπου θα φυσάει όταν δεν φυσάει στην άλλη, προσθέτουμε φωτοβολταϊκά για να παράγουν ενέργεια όταν δεν φυσάει καθόλου, φτιάχνουμε υβριδικά δεσμεύοντας τα νερά για να μας δίνουν ενέργεια όταν δεν προσφέρουν τα προηγούμενα κοκ. Επειδή όμως η ενέργεια που θα παράγεται θα υπερβαίνει την ζήτηση, φτιάχνουμε το καλώδιο ώστε να εξάγεται προς όφελος μόνον των εμπλεκομένων στην παραγωγή και το εμπόριο ενέργειας. Επιπλέον, κανείς δεν αναφέρει ότι το 40% από τα χρήματα του ταμείου ανάκαμψης έχουν πάει στην πράσινη ανάπτυξη, ούτε ότι οι δύο πρώτοι που πήραν αυτά τα χρήματα είναι ο ΑΔΜΗΕ, δηλαδή ο φορέας μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας στα δίκτυα υψηλής τάσης και ο ΔΕΔΔΗΕ που είναι ο φορέας που κάνει την διανομή της ηλεκτρικής ενέργειας μέσα στις πόλεις και τα χωριά. Αυτοί οι δύο πήραν τα περισσότερα χρήματα από το ταμείο ανάκαμψης και από εκεί και κάτω όλοι όσοι εμπλέκονται στο φάσμα της ενέργειας. Αυτά είναι χρήματα που στερήθηκαν η χώρα και οι πολίτες και τα οποία θα μπορούσαν να είχαν πάει στη πραγματική ανάκαμψη, σχολίασε ο κος Τομαδάκης.

Τι προέβλεπε ο Ενεργειακός Σχεδιασμός της Περιφέρειας Κρήτης

Στην Κρήτη είχαμε μία πρώτη γενιά έργων, για το οποία μίλησε ο κος Γιαννακόπουλος στην προηγούμενη εκπομπή. Τα έργα αυτά ήταν τότε στην Σητεία και γίνονταν με διαγωνισμούς και με πολύ αργούς ρυθμούς γιατί ήταν το πείραμα της χώρας μας, ανέφερε η κα Σφακιανάκη. Από την δεκαετία του 2000 η ΡΑΕ κήρυξε την Κρήτη κορεσμένο νησί. Έλεγε ότι δεν μπορούμε να ρισκάρουμε να βάλουμε περισσότερα έργα ΑΠΕ στην Κρήτη. Το τελευταίο έργο της παλιάς γενιάς που είχε ξεκινήσει να αδειοδοτείται το 2000 είναι το αιολικό της Ιεράπετρας. Μετά από όλα αυτά γινόταν μία πάρα πολύ μεγάλη συζήτηση για το εάν η Κρήτη θα έπρεπε να μείνει αυτόνομη ενεργειακά ή εάν θα έπρεπε να γίνει διασύνδεση. Υπήρχε μία μελέτη η οποία έλεγε ότι θα πρέπει να γίνει η διασύνδεση και η παραγωγή με φυσικό αέριο, να γίνουν με λελογισμένο τρόπο αιολικά 1.000 μεγαβάτ μέχρι το 2050 και να μπουν όσο το δυνατόν περισσότερα φωτοβολταϊκά σε στέγες και δημόσια κτίρια. Σημειώνεται ότι η σημερινή κατανάλωση στην Κρήτη δεν υπερβαίνει ακόμα και σε περιόδους αιχμής τα 800 ΜW. Αυτή η μελέτη δεν έγινε πολύ γνωστή ώστε να καταλάβουν και οι πολίτες της Κρήτης τι πρότεινε. Η διασύνδεση αποφασίστηκε αφού ασκήθηκαν μεγάλες πιέσεις, (μέσω της προπαγάνδας και των ΜΜΕ) στον κόσμο και προχώρησε με τέτοιους τρόπους ώστε να μην υπάρχουν δημόσιες αντιδράσεις, κατέληξε η κα Σφακιανάκη. 

* Ρεπορτάζ: Μαρία Τσαγκαράκη - Βαγγέλης Βενέτης

* Κείμενο - Επιμέλεια: Ελένη Ζαχαράκη

* Τεχνική επιμέλεια - Υποστήριξη: Κατερίνα Κοντού