Ο ναύαρχος ε.α. Στέλιος Φενέκος αναλύει τις γεωπολιτικές προκλήσεις, τις ελλείψεις στην ελληνική στρατηγική και τις επιπτώσεις της εξωτερικής πολιτικής στην εθνική ασφάλεια
Με αφορμή την είδηση για κατάργηση της Ελληνικής ΑΟΖ, με αποτέλεσμα να μπαίνει στο στόχαστρο μετά την Κάσο και η Κρήτη, ο κος Στέλιος Φενέκος, ναύαρχος ε. α., μίλησε στην εκπομπή «Καλημέρα Λασίθι».
«Αυτό που θεωρούν οι Τούρκοι είναι ότι, από τη στιγμή που δεν έχει οριοθετηθεί ΑΟΖ στο Αιγαίο, δεν έχουμε δικαιοδοσία να κάνουμε τίποτα», είπε ο κος Φενέκος. Ωστόσο, εξήγησε ότι η Ελλάδα έχει ήδη κηρύξει ΑΟΖ στο Αιγαίο και σε όλο τον θαλάσσιο χώρο της, κάτι που η κυβέρνηση αποκρύπτει αρκετά. Πρόκειται για τον γνωστό "Νόμο Μανιάτη" ο οποίος κηρύσσει ΑΟΖ, η οποία εκτείνεται μέχρι νότια της Κρήτης και στο Ιόνιο. Επίσης, προβλέπει ότι σε όλες τις άλλες περιοχές όπου δεν υπάρχει δεδηλωμένη ΑΟΖ, η μέση γραμμή θεωρείται το όριο. Το γεγονός ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει αποδυναμώσει την εφαρμογή του συγκεκριμένου νόμου είναι τραγικό, είπε συνεχίζοντας, διότι μια εθνική νομοθεσία δεν μπορεί να τίθεται σε δεύτερη μοίρα λόγω εξωτερικών πιέσεων.
Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα είναι ότι, όταν τέθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση το θέμα της χωροθέτησης των θαλάσσιων δραστηριοτήτων, η Ελλάδα και η Κύπρος κλήθηκαν να καταθέσουν επίσημα τα όρια τους. Η Κύπρος το έκανε, χρησιμοποιώντας ως βάση τη μέση γραμμή για όλη την επικράτειά της, συμπεριλαμβανομένου του κατεχόμενου τμήματος. Η Τουρκία αντέδρασε, αλλά δεν είχε την ισχύ να επηρεάσει την απόφαση της Ε.Ε. Παρά ταύτα, η Ελλάδα δεν έχει ακόμη καταθέσει επίσημα τα όριά της. Επιπλέον, υπάρχει εξωτερική πληροφόρηση που αναφέρει ότι όταν η Ελλάδα κατάφερε να περάσει την πολιτική της μέσης γραμμής στην Ε.Ε. και η ελληνική κυβέρνηση επιδιώκει τώρα να ακυρώσει αυτή την πρωτοβουλία, γεγονός που δημιουργεί πρόσθετα προβλήματα.
Η Τουρκία αντιδρά και δηλώνει ότι δεν αναγνωρίζει τους σχετικούς χάρτες, αλλά αυτό δεν έχει σημασία από τη στιγμή που η Ευρωπαϊκή Ένωση τους έχει υιοθετήσει, τόνισε ο κος Φενέκος και είπε ότι το διεθνές δίκαιο είναι ξεκάθαρο, όμως εγείρεται το ερώτημα: Με ποιον είναι τελικά η Ελλάδα; Υπερασπίζεται τα εθνικά της συμφέροντα ή υποχωρεί διαρκώς στις τουρκικές πιέσεις;
Η εικόνα της Ελλάδας στην εξωτερική πολιτική δεν βοηθιέται όταν από τη μία διαμαρτύρεται για τουρκικές παραβιάσεις και από την άλλη βλέπουμε Έλληνες αξιωματούχους να αγκαλιάζονται με Τούρκους ομολόγους τους. Αυτό στέλνει αντιφατικά μηνύματα τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.
Όσον αφορά την άμυνα, ο κος Φενέκος είπε ότι είναι σαφές ότι οι επιχειρησιακοί παράγοντες πρέπει να έχουν τον πρώτο λόγο στα εξοπλιστικά προγράμματα καθώς η πολιτικοποίηση των αποφάσεων υπονομεύει την αποτελεσματικότητα των Ενόπλων Δυνάμεων.
Σχετικά με το κλείσιμο των στρατοπέδων, σχολίασε ότι το πρόβλημα που υπάρχει έχει να κάνει με την έλλειψη σοβαρής εκπαίδευσης για τους στρατεύσιμους, καθώς αντί να ενταχθούν άμεσα σε επιχειρησιακές μονάδες, σπαταλούν χρόνο σε μη απαραίτητες διαδικασίες. Το να κλείσουν κάποια στρατόπεδα είναι προς την σωστή κατεύθυνση, είπε συνεχίζοντας, και εξήγησε, ότι τα αριθμητικά δεδομένα που παρουσιάζονται για τις στρατιωτικές ισορροπίες είναι ανακριβή. Ο ελληνικός στρατός, αν και μικρότερος σε μόνιμο προσωπικό σε σχέση με τον αμερικανικό, έχει τη δυνατότητα επιστράτευσης, γεγονός που αλλάζει δραματικά την εικόνα. Παρομοίως, οι αριθμοί που παρουσιάζονται για το Πολεμικό Ναυτικό είναι λανθασμένοι, καθώς δεν γίνεται σωστή διάκριση μεταξύ επιχειρησιακών και βοηθητικών πλοίων.
Το λάθος είναι ότι η κυβέρνηση έχει αφήσει την πολιτική να επισκιάσει το επιχειρησιακό κομμάτι της άμυνας, κάτι που αποδυναμώνει περαιτέρω τη στρατηγική της χώρας και η ανοιχτή συζήτηση στρατιωτικών θεμάτων στα μέσα ενημέρωσης, χωρίς την απαραίτητη εμπιστευτικότητα, βλάπτει την εθνική ασφάλεια.
Όσον αφορά την Κρήτη, ο κος Φενέκος ανέφερε ότι η κατάσταση είναι ιδιαίτερα κρίσιμη λόγω των νέων τουρκικών απαιτήσεων. Το γεγονός ότι η Τουρκία επιδιώκει να ακυρώσει το διεθνές δίκαιο δείχνει ότι το πρόβλημα δεν είναι επιφανειακό, αλλά συνδέεται με βαθύτερα ζητήματα δικαιοδοσίας και διεκδικήσεων. Η Ελλάδα θα έπρεπε να είχε οργανώσει μια ισχυρή νομική και διπλωματική ομάδα για να υπερασπιστεί τις θέσεις της σε διεθνές επίπεδο. Αντίθετα, παρατηρείται μια αποσπασματική και ανεπαρκής προσέγγιση, που στηρίζεται κυρίως σε διακηρύξεις και διπλωματικές δηλώσεις, αντί για ουσιαστικές ενέργειες. Ο ρόλος του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας θα έπρεπε να είναι καθοριστικός, αλλά στην Ελλάδα δεν υπάρχει καν Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας παρά ένας σύμβουλος εθνικής ασφαλείας.
Η ευρωπαϊκή διάσταση του ζητήματος είναι επίσης σημαντική. Η Ευρώπη επηρεάζεται από τις εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως η επανεκλογή του Τραμπ στις ΗΠΑ, που θα φέρει αλλαγές στην ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική. Ο κος Φενέκος επεσήμανε την ανάγκη να σταματήσει η Ευρώπη να λειτουργεί ως ουραγός των Ηνωμένων Πολιτειών και να αναπτύξει μια αυτόνομη πολιτική, με έμφαση στη συνεργασία και την ενίσχυση των δικών της συμφερόντων, χωρίς να επηρεάζεται από τις αμερικανικές προτεραιότητες.
Κλείνοντας, ανέφερε ότι η ενεργειακή ασφάλεια παραμένει βασικός παράγοντας των διεθνών εξελίξεων. Η Ευρώπη έχει κάνει πρόοδο στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στην απεξάρτηση από τη Ρωσία, αλλά η πολιτική της πρέπει να συνεχίσει με ρεαλισμό και όχι με υποταγή σε γεωπολιτικά παιχνίδια.
