Ο Τραμπ μόλις ξεκίνησε έναν Παγκόσμιο Οικονομικό Πόλεμο - Ο απομονωτισμός που θα κοστίσει ακριβά
Σε μια φορτισμένη ομιλία από τον Λευκό Οίκο, ο πρόεδρος ανακήρυξε την 2α Απριλίου 2025 ως «Ημέρα Απελευθέρωσης των ΗΠΑ», υποσχόμενος να αποκαταστήσει την εμπορική ισορροπία επιβάλλοντας δασμούς που, όπως ανέφερε, είναι απλά και μόνο ισοδύναμοι με αυτούς που επιβάλλουν επί χρόνια οι εταίροι στις αμερικανικές εξαγωγές
Με μια κίνηση που προκάλεσε παγκόσμια αίσθηση, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε σήμερα εκτελεστικό διάταγμα που επιβάλλει νέους, «ανταποδοτικούς» τελωνειακούς δασμούς σε μεγάλο μέρος των εμπορικών εταίρων των Ηνωμένων Πολιτειών.
Σε μια φορτισμένη ομιλία από τον Λευκό Οίκο, ο πρόεδρος ανακήρυξε την 2α Απριλίου 2025 ως «Ημέρα Απελευθέρωσης των ΗΠΑ», υποσχόμενος να αποκαταστήσει την εμπορική ισορροπία επιβάλλοντας δασμούς που, όπως ανέφερε, είναι απλά και μόνο ισοδύναμοι με αυτούς που επιβάλλουν επί χρόνια οι εταίροι στις αμερικανικές εξαγωγές.
«Σε λίγο θα υπογράψω ένα ιστορικής σημασίας εκτελεστικό διάταγμα που θα βάλει τέλος στην εκμετάλλευση των Αμερικανών παραγωγών. Από σήμερα, ό,τι μας κάνουν, θα τους το ανταποδίδουμε στο ίδιο μέτρο. Είναι απλό, ξεκάθαρο και δίκαιο», δήλωσε ο Τραμπ, τονίζοντας ότι πρόκειται για μία από τις πιο σημαντικές στιγμές στην οικονομική ιστορία των ΗΠΑ.
Το νέο καθεστώς δασμών περιλαμβάνει βαρύτατες επιβαρύνσεις:
20% στις εισαγωγές από την Ευρωπαϊκή Ένωση
34% στα προϊόντα από την Κίνα
24% στις εισαγωγές από την Ιαπωνία
25% σε όλα τα εισαγόμενα αυτοκίνητα και ανταλλακτικά
Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην αυτοκινητοβιομηχανία, έναν κλάδο που ο πρόεδρος θεωρεί κομβικό για την αμερικανική παραγωγή. «Καμία από τις δικές μας εταιρείες δεν θα μεταφέρει πλέον την παραγωγή της εκτός ΗΠΑ. Από τα μεσάνυχτα, θα επιβληθούν δασμοί 25% σε όλα τα αυτοκίνητα και τα ανταλλακτικά που κατασκευάζονται στο εξωτερικό», ξεκαθάρισε.
Ο Αμερικανός πρόεδρος υποστήριξε πως για δεκαετίες ξένες χώρες -συμπεριλαμβανομένων συμμάχων- επέβαλλαν εμπόδια και υπέρογκους δασμούς στα αμερικανικά προϊόντα, εκμεταλλευόμενες τους Αμερικανούς εργαζομένους. Μάλιστα, δεν δίστασε να αποδώσει ευθύνες και σε προηγούμενες διοικήσεις, που -όπως είπε- επέτρεψαν αυτή την αδικία.
Παρουσιάζοντας έναν ογκώδη φάκελο με όλα τα σχετικά στοιχεία, ο Τραμπ προειδοποίησε ότι «αυτό το καθεστώς δεν θα συνεχιστεί, φτάνει πια». Εξήγησε μάλιστα ότι οι νέοι δασμοί δεν είναι καν ισόποσοι με τους υπάρχοντες, αλλά υπολογίστηκαν περίπου στο 50% των δασμών που έχουν επιβληθεί στις ΗΠΑ όλα αυτά τα χρόνια από τις αντίστοιχες χώρες.
Με τον σχετικό πίνακα στα χέρια, ο Τραμπ ανακοίνωσε τα ποσοστά, επιμένοντας ότι οι επιβαρύνσεις που επιβάλλονται είναι απολύτως «ευγενικές» και μετριοπαθείς σε σύγκριση με τα όσα υφίσταται επί χρόνια η αμερικανική οικονομία.
Κλιμακώνοντας την επιθετική δασμολογική πολιτική του, ο πρόεδρος των ΗΠΑ ανακοίνωσε δασμούς:
20% στις εισαγωγές από την Ευρωπαϊκή Ένωση
Κίνα (34%)
Ινδία (26%)
Νότια Κορέα (25%), Ιαπωνία (24%)
Ηνωμένο Βασίλειο (10%)
Βιετνάμ (46%)
Ελβετία (31%)
Καμπότζη (49%)
Νότια Αφρική (30%)
Ινδονησία (32%)
Βραζιλία (10%)
Σιγκαπούρη (10%)
Για τις εισαγωγές από την Ταϊβάν οι δασμοί θα είναι ύψους 32%.
Ο Αμερικανός πρόεδρος ξεκίνησε την ομιλία του περιγράφοντας μια κατάσταση στην οποία επί δεκαετίες ξένοι ηγέτες και έθνη εκμεταλλεύονταν τους Αμερικανούς εργάτες για να πλουτίζουν.
Στο κοινό υπήρχαν εργάτες από την ιστορική αυτοκινητοβιομηχανία του Ντιτρόιτ. Ο Τραμπ μάλιστα ανέβασε στο βήμα έναν εργάτη, ο οποίος περιέγραψε μια κατάσταση παρακμής στα εργοστάσια της περιοχής, που θα αλλάξει τώρα με τον Ντόναλντ Τραμπ.
Μιλώντας από τον Κήπο των Ρόδων, ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε πως «έχουμε μερικά πολύ, πολύ καλά νέα σήμερα. Σήμερα είναι η Ημέρα της Απελευθέρωσης. Η 2α Απριλίου 2025 θα μείνει για πάντα στην ιστορία ως η ημέρα που η αμερικανική βιομηχανία αναγεννήθηκε, η ημέρα που το πεπρωμένο της Αμερικής διεκδικήθηκε και η ημέρα που αρχίσαμε να κάνουμε την Αμερική ξανά πλούσια».
«Ναι» στους μετανάστες-εργάτες που μπορούν να αγαπήσουν την Αμερική
Μιλώντας για την πολιτική των κλειστών συνόρων που εφαρμόζει, ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε πως θα επιτρέπεται σε μετανάστες να εισέρχονται νόμιμα στη χώρα, επειδή τα εργοστάσια και τα αγροκτήματα χρειάζονται εργατικά χέρια, αλλά όχι σε όσους «μισούν την Αμερική».
«Θα αφήνουμε να μπαίνουν όσοι μπορούν να αγαπήσουν τη χώρα μας», είπε χαρακτηριστικά ο Τραμπ.
Η «Ημέρα της Απελευθέρωσης»
Η αμερικανική κυβέρνηση υπολογίζει ότι με τους νέους δασμούς θα αποκομίσει 6 τρισεκατομμύρια δολάρια, τα οποία θα μπορούσαν να επιστραφούν στους Αμερικανούς πολίτες.
Ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος έχει ήδη επιβάλει δασμούς στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου και αύξησε τους δασμούς για όλα τα εισαγόμενα κινεζικά προϊόντα, επιτείνοντας τις εντάσεις με τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους της χώρας του.
Η 2 Απριλίου μπορεί να μείνει στην ιστορία ως η «Ημέρα της Απελευθέρωσης», μια φράση που επέλεξε ο Ντόναλντ Τραμπ για να περιγράψει την επιβολή των νέων δασμών στις εισαγωγές, οι οποίοι αναμένεται να προκαλέσουν σημαντικές αναταράξεις στην παγκόσμια αγορά και στις σχέσεις των ΗΠΑ με τους διεθνείς εταίρους τους.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων τόσο εντός της χώρας του όσο και παγκοσμίως. Παρά τις ακραίες δηλώσεις του σχετικά με τον εμπορικό πόλεμο και την απόφαση να επιβάλει αυστηρούς δασμούς, το τι ακριβώς θα συμβεί σήμερα, όταν ανακοινωθούν οι τελικές αποφάσεις, παραμένει αβέβαιο.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει επανειλημμένα αναδείξει τη σημασία του εμπορικού πολέμου και των δασμών ως εργαλείο για την προστασία των αμερικανικών συμφερόντων, φαίνεται πως είναι έτοιμος να κλιμακώσει τις εμπορικές του στρατηγικές.
Δασμοί για την «Απελευθέρωση»
Ο Τραμπ έχει υποστηρίξει σε κάθε ευκαιρία ότι η επιβολή δασμών είναι ένα απαραίτητο εργαλείο για την «απελευθέρωση» της αμερικανικής οικονομίας από τις «άδικες» εμπορικές συμφωνίες του παρελθόντος.
Από τη στιγμή που ανέλαβε την προεδρία, ο Τραμπ έχει χρησιμοποιήσει το εμπόριο ως πεδίο σύγκρουσης, απαιτώντας καλύτερους όρους για τις ΗΠΑ και επιδιώκοντας να ενισχύσει την εγχώρια παραγωγή εις βάρος των διεθνών εταίρων.
Η αβεβαιότητα που περιβάλλει την απόφαση για τους δασμούς είναι ενδεικτική της απρόβλεπτης στρατηγικής του Τραμπ. Μέχρι την τελευταία στιγμή, κανείς δεν γνωρίζει με βεβαιότητα ποια θα είναι η κατεύθυνση της απόφασης.
Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι ο Τραμπ θα συνεχίσει με την επιβολή οριζόντιων δασμών για όλα τα εισαγόμενα προϊόντα, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι ενδέχεται να ακολουθήσει μια πιο στοχευμένη προσέγγιση, επικεντρωμένη σε συγκεκριμένες χώρες ή κλάδους.
Τι φέρνουν οι δασμοί για τις ΗΠΑ
Οι συνέπειες αυτής της στρατηγικής για την αμερικανική οικονομία είναι αντικείμενο έντονης συζήτησης.
Οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι οι αυξημένοι δασμοί θα μπορούσαν να προκαλέσουν αύξηση στις τιμές των αγαθών, πλήττοντας κυρίως τα μεσαία και κατώτερα εισοδήματα. Η πιθανότητα ύφεσης είναι επίσης ένα σενάριο που δεν μπορεί να αγνοηθεί, καθώς οι δασμοί θα μπορούσαν να μειώσουν τη ζήτηση και να επηρεάσουν αρνητικά την κατανάλωση.
Αντίστοιχα, οι πολιτικές του Τραμπ δημιουργούν ένα κλίμα αβεβαιότητας στις διεθνείς αγορές.
Η απόφαση να επιβληθούν δασμοί σε χώρες με τις οποίες οι ΗΠΑ διατηρούν στενές οικονομικές σχέσεις, όπως ο Καναδάς και η Ευρωπαϊκή Ένωση, έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Η Ευρώπη και η Ασία είναι έτοιμες να αντιδράσουν με αντίμετρα, ενώ οι διεθνείς οικονομικές σχέσεις περνούν σε μια νέα, επικίνδυνη φάση.
Παγκόσμιες αντιδράσεις
Σε διεθνές επίπεδο, οι κυβερνήσεις και οι επιχειρηματικοί ηγέτες παρακολουθούν με αγωνία τις εξελίξεις. Ο Τραμπ έχει προκαλέσει σοκ σε χώρες όπως η Κίνα και η Γερμανία, οι οποίες ενδέχεται να απαντήσουν με αντίποινα. Η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε μια φάση αβεβαιότητας, με τις προοπτικές για εμπορικές συγκρούσεις και οικονομικές αναταράξεις να αυξάνονται.
Η στρατηγική του Τραμπ να χρησιμοποιήσει τους δασμούς ως πολιτικό εργαλείο για να ενισχύσει την αμερικανική παραγωγή και να ανακατανείμει τα εμπορικά πλεονεκτήματα, ενώ ρισκάρει να προκαλέσει πλήγμα στις διεθνείς σχέσεις και την οικονομία, είναι αμφιλεγόμενη. Μένει να φανεί αν θα αποδειχθεί επιτυχημένη ή αν θα έχει αρνητικές συνέπειες για την αμερικανική αγορά και τις διεθνείς οικονομικές ισορροπίες.
Οι φόβοι για ύφεση και στασιμοπληθωρισμό
Η ανησυχία για ύφεση και στασιμοπληθωρισμό είναι εντονότερη, με τους επενδυτές να εκφράζουν αμφιβολίες για τις συνέπειες των εμπορικών πολιτικών του Ντόναλντ Τραμπ. Η αύξηση των δασμών και η αβεβαιότητα γύρω από τις εμπορικές συμφωνίες έχουν προκαλέσει ανησυχία στην αγορά, με ορισμένους αναλυτές να υποστηρίζουν ότι αυτά τα μέτρα ενδέχεται να επιβραδύνουν την οικονομική ανάπτυξη.
Η Wall Street ανησυχεί όλο και περισσότερο ότι το εμπορικό σχέδιο του Τραμπ θα επηρεάσει αρνητικά την αμερικανική οικονομία, τερματίζοντας ενδεχομένως την οικονομική επέκταση που ξεκίνησε το 2020 μετά το κραχ της πανδημίας Covid-19.
Ο πρόεδρος της εταιρείας επενδυτικής στρατηγικής «Yardeni Research», Εντ Γιάρντενι, με την αύξηση των πιθανοτήτων για μια «ρηχή» ύφεση και στασιμοπληθωρισμό, υπογραμμίζει ότι οι τρέχουσες πολιτικές θα μπορούσαν να φέρουν μεγαλύτερη πίεση στην οικονομία.
Αντιθέτως, ο επικεφαλής στρατηγικός αναλυτής της «Ameriprise» για την αγορά Άντονι Σάλιμπιν επισήμανε τον «ασφυκτικό κλοιό» που έχει δημιουργηθεί στις αγορές λόγω της αβεβαιότητας γύρω από τις εμπορικές πολιτικές.
Κίνδυνοι ή οφέλη για την παγκόσμια οικονομία;
Η κατάσταση αυτή φέρνει στο προσκήνιο τα ενδεχόμενα αρνητικά σενάρια, ενώ η ανησυχία για το ενδεχόμενο ύφεσης εντείνεται. Με τα δεδομένα αυτά, οι αγορές και οι αναλυτές παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις.
Η «Ημέρα της Απελευθέρωσης» είναι μια ακόμη απόδειξη της αμερικανικής επιμονής να επαναστατήσει ενάντια στις παραδοσιακές εμπορικές συμφωνίες και να επιβάλει τους δικούς της όρους. Ωστόσο, οι αυξανόμενες ενδείξεις αβεβαιότητας και η ανησυχία για τις οικονομικές επιπτώσεις δείχνουν ότι η στρατηγική αυτή ενδέχεται να προκαλέσει περισσότερους κινδύνους παρά οφέλη για την παγκόσμια οικονομία.
Όπως και να έχει, το σίγουρο είναι ότι ο Τραμπ δεν πρόκειται να κάνει πίσω και η διεθνής κοινότητα πρέπει να προετοιμαστεί για μια νέα εποχή εμπορικών εντάσεων.
Πώς θα απαντήσει η Ευρώπη στους δασμούς του Τραμπ
Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι η ΕΕ είναι έτοιμη για αντίποινα, αν οι ΗΠΑ επιβάλουν αμοιβαίους δασμούς σε όλες τις εισαγωγές.
Η ΕΕ διαθέτει ισχυρά «χαρτιά», όπως η αγορά της και η τεχνολογία, και είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει μέτρα όπως η αναστολή δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και ο αποκλεισμός αμερικανικών εταιρειών από δημόσιες συμβάσεις.
Οι Βρυξέλλες εξετάζουν ακόμη τη χρήση του Anti-Coercion Instrument για πιο επώδυνες ενέργειες. Πρόκειται για έναν μηχανισμό που εμποδίζει τον οικονομικό καταναγκασμό από τρίτες χώρες προς τα κράτη-μέλη της ΕΕ.
Τεχνολογικές και χρηματοοικονομικές εταιρείες των ΗΠΑ, όπως η Google, η Amazon και μεγάλες τράπεζες είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε αντίποινα.
Η πρόθεση να χρησιμοποιηθούν και νέοι μηχανισμοί αποτροπής δείχνει τη θέληση της ΕΕ να εντείνει τις πιέσεις, εφόσον κριθεί αναγκαίο. Αν και οι ΗΠΑ κατέχουν τη δύναμη στην επιβολή δασμών, η Ευρώπη έχει στη διάθεσή της ισχυρά «χαρτιά», όπως είναι η πρόσβαση στην αγορά, τα δημόσια συμβόλαια και η δυνατότητα να επηρεάσει τη ροή της ψηφιακής και χρηματοοικονομικής αγοράς.
Τα παραδείγματα που αναφέρονται, όπως η επιβολή φόρων στις μεγάλες αμερικανικές τεχνολογικές και χρηματοοικονομικές εταιρείες, όπως η Google, η Amazon ή οι μεγάλες τράπεζες των ΗΠΑ, υπογραμμίζουν τις πιέσεις που μπορεί να ασκήσει η ΕΕ στον τομέα των υπηρεσιών και του ψηφιακού τομέα.
Η κατάσταση είναι έντονα πολιτική και γεωπολιτική, με τη συνεργασία των μεγάλων αμερικανικών εταιρειών και τον ρόλο του Τραμπ να προσθέτει ένταση στη δυναμική μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού. Ωστόσο, φαίνεται πως η ΕΕ είναι έτοιμη να προχωρήσει σε αντίποινα που μπορούν να πλήξουν σοβαρά αυτές τις εταιρείες, εάν οι αμερικανικές πολιτικές συνεχίσουν να απειλούν τα συμφέροντα της Ευρώπης.
