Ποιες τροφές θωρακίζουν τους πνεύμονες μας
Το σώμα σας βομβαρδίζεται συνεχώς από παθογόνους παράγοντες - τα βακτηρίδια, τους μύκητες και τους ιούς - που μπορεί να σας κάνουν να αρρωστήσετε. Ένα ανθρώπινο σώμα είναι ένα εξαιρετικό μέρος για να αναπτυχθούν και να αναπτυχθούν αυτοί οι οργανισμοί, παρέχοντας ένα ωραίο ζεστό περιβάλλον με άφθονα θρεπτικά συστατικά. Εδώ όμως παρεμβαίνει το ανοσοποιητικό μας σύστημα ενάντια σε αυτά τα είδη εισβολέων. Πριν ακόμη και να γεννηθεί, το σώμα σας αρχίζει να παράγει εξειδικευμένα Β-κύτταρα και Τ-κύτταρα, είδη λευκών αιμοσφαιρίων που μπορούν να αναγνωρίσουν παθογόνους παράγοντες και να βοηθήσουν να εμποδίσουν την ανάπτυξή τους.
Όταν ένα παθογόνο εισβάλει, η διαφορά ανάμεσα στην ασθένεια και την υγεία είναι ένας αγώνας ανάμεσα στο πόσο γρήγορα μπορεί να εξαπλωθεί το παθογόνο μέσα σε σας και πόσο γρήγορα μπορεί να αντιδράσει η ανοσολογική απάντησή σας χωρίς να προκαλέσει πάρα πολύ παράπλευρες βλάβες. Καθώς οι άνθρωποι γερνούν, οι έμφυτες και προσαρμοστικές ανοσολογικές αντιδράσεις τους αλλάζουν, αλλάζοντας αυτή την ισορροπία.
Το SARS-1 ξέσπασε στο Foshan, επαρχία Guangdong, τον Νοέμβριο του 2002. Το SARS-2 ξεκίνησε στη Wuhan στην επαρχία Hubei το αργότερο στις αρχές Δεκεμβρίου του 2019. Στην Κίνα, τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο είναι χειμερινοί μήνες και είναι οι πιο κρύοι μήνες του έτους σε αυτές τις δύο τοποθεσίες. Η ψυχρή θερμοκρασία συνήθως παρέχει μια ευνοϊκή περιβαλλοντική κατάσταση για την επιβίωση του ιού. Εκτός από αυτό, παρατηρήσαμε επίσης ότι η ξηρασία συνέβη και στις δύο τοποθεσίες κατά τη διάρκεια των κρουσμάτων. Οι ετήσιες βροχοπτώσεις στο Foshan τον Δεκέμβριο του 2002 έφτασαν σχεδόν στο 0 mm.
Συμπτωματικά, η Wuhan υπέστη επίσης τη χειρότερη ξηρασία σε σχεδόν 40 χρόνια, με βροχοπτώσεις μόλις 5,5 mm τον Δεκέμβριο του 2019. Οι ψυχρές, ξηρές συνθήκες είναι περισσότερο ευνοϊκές από τις ψυχρές συνθήκες μόνο για την επιβίωση του ιού. Κατά τη διάρκεια του κρύου χειμώνα, τα αποξηραμένα στον αέρα σωματίδια του ιού είναι μια επικίνδυνη μορφή ιού, η οποία επιβιώνει για μεγάλο χρονικό διάστημα στις ροές του αέρα.
Εκτός από την παροχή ευνοϊκών συνθηκών για την επιβίωση και την εξάπλωση του ιού, οι συνθήκες κρύου χειμώνα καταστρέφουν επίσης την έμφυτη ανοσία του ανθρώπου. Οι ψυχρές θερμοκρασίες προκαλούν μειωμένη παροχή αίματος και συνεπώς μειωμένη παροχή ανοσοκυττάρων στον ρινικό βλεννογόνο. Η χαμηλή υγρασία μπορεί να μειώσει την ικανότητα των κυττάρων στον αεραγωγό να απομακρύνει τα σωματίδια του ιού και να εκκρίνει βλέννα, καθώς και να επισκευάζει τα κύτταρα των αεραγωγών. Επιπλέον, τα ανθρώπινα κύτταρα απελευθερώνουν πρωτεΐνες σήματος μετά από ιική μόλυνση για να προειδοποιήσουν γειτονικά κύτταρα να εξετάσουν τον κίνδυνο εισβολής ιού. Ωστόσο, σε περιβάλλον με χαμηλή υγρασία, αυτό το εγγενές ανοσοποιητικό σύστημα άμυνας έχει εξασθενίσει. Επιπλέον, η χαμηλή υγρασία μπορεί να προκαλέσει την ξηρότητα της ρινικής βλέννας και καθιστά ολόκληρο το αναπνευστικό σύστημα ευάλωτο σε εισβολή ιού.
Πρόσφατα προτάθηκε ότι η γονιδιακή έκφραση σε ανθρώπινα ανοσοκύτταρα παρουσιάζει ετήσια εποχικότητα. Πρόσφατα δεδομένα δείχνουν ότι η παραγωγή αρκετών κυτταροκινών (TNFa, IL-1β και IL-6) παρουσιάζει μια σημαντική κορυφή το καλοκαίρι. Δεδομένου ότι η συχνότητα εμφάνισης γρίπης παρουσιάζει ένα πολύ ξεκάθαρο μοντέλο εποχικότητας, με αυξημένη μετάδοση τους χειμερινούς μήνες, είναι δελεαστικό να υποθέσουμε ότι η μείωση των κυτταροκινών στη γρίπη τούς χειμερινούς μήνες είναι ένας σημαντικός παθοφυσιολογικός μηχανισμός σε αυτό το φαινόμενο.
Δέκα τροφές που βοηθούν τα πνευμόνια μας!
Η λειτουργία των πνευμόνων μας επιβαρύνεται καθημερινά από παράγοντες όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση και η κακή ποιότητα αέρα στους εσωτερικούς χώρους.
Μήλα: Το δημοφιλές φρούτο και ιδιαίτερα ο χυμός του προστατεύει από τον λεγόμενο αναπνευστικό συριγμό, όταν δηλαδή η αναπνοή ακούγεται σαν να "σφυρίζει". Σύμφωνα με βρετανική μελέτη στην επιθεώρηση "European Respiratory Journal", η καθημερινή κατανάλωση χυμού από μήλο βοηθά να προληφθεί ο συριγμός στα μικρά παιδιά. Επίσης, μια άλλη μελέτη σε εγκύους έδειξε ότι η τακτική κατανάλωση μήλου μειώνει τον κίνδυνο για άσθμα στα παιδιά. Αυτές οι ευεργετικές επιδράσεις του μήλου στο αναπνευστικό σύστημα οφείλονται στα φαινολικά οξέα και τα φλαβονοειδή του φρούτου, ουσίες που αποτρέπουν τις φλεγμονές στην αναπνευστική οδό, οι οποίες συμβάλλουν στον συριγμό και στο άσθμα.
Ελαιόλαδο: Τα υγιεινά μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά του ελαιόλαδου εξουδετερώνουν ως έναν βαθμό αρνητικές συνέπειες της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, όπως η αύξηση της αρτηριακής πίεσης και οι βλάβες στα αιμοφόρα αγγεία, οι οποίες οδηγούν σε μειωμένη οξυγόνωση των ιστών του σώματος και δυσκολίες στην αναπνοή.
Καφές: Η καφεΐνη που βρίσκεται στο αγαπημένο ρόφημα έχει βρογχοδιασταλτική δράση, δηλαδή βοηθά να "ανοίξουν" οι αεραγωγοί του σώματος. Η επίδραση αυτή της καφεΐνης διαρκεί περίπου τέσσερις ώρες και είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη για τους ασθενείς με άσθμα, καθώς διευκολύνει σημαντικά την αναπνοή τους.
Σολωμός: Τα Ω-3 λιπαρά οξέα του λιπαρού ψαριού λειτουργούν ως ισχυρά αντιοξειδωτικά και βοηθούν ώστε να αντιμετωπιστούν φλεγμονές αλλά και επικίνδυνα βακτήρια στους πνεύμονες.
Πράσινο τσάι: Το πράσινο τσάι παρέχει κουερσετίνη (γνωστή και ως βαλανοκετόνη), μια αντιοξειδωτική ουσία με φυσική αντιισταμινική δράση. Με απλά λόγια, αυτό σημαίνει ότι η κουερσετίνη επιβραδύνει την απελευθέρωση ισταμίνης και άλλων χημικών ουσιών με φλεγμονώδη δράση που προκαλούν συμπτώματα αλλεργίας, όπως ο έντονος βήχας και η δύσπνοια.
Σπόροι: Παρά το μικρό τους μέγεθος, οι σπόροι, όπως οι ηλιόσποροι, ο πασατέμπος και ο λιναρόσπορος, έχουν μεγάλα οφέλη για την υγεία. Μεταξύ άλλων, χάρη στο μαγνήσιο που παρέχουν, είναι ιδιαίτερα ευεργετικοί για τα άτομα με άσθμα. Το μαγνήσιο συμβάλλει στη χαλάρωση των μυών του αναπνευστικού συστήματος και μειώνει τις φλεγμονές, ώστε να διευκολυνθεί η αναπνοή.
Σταυρανθή λαχανικά: Το μπρόκολο, το κουνουπίδι και τα λαχανάκια Βρυξελλών μειώνουν τον κίνδυνο για καρκίνο στους πνεύμονες χάρη στις γλυκοζινολικές ενώσεις που περιέχουν. Σύμφωνα με μελέτες, οι εν λόγω χημικές ενώσεις εμποδίζουν την ανάπτυξη των καρκινικών όγκων και μειώνουν τις φλεγμονές στους πνεύμονες.
Πορτοκαλί φρούτα και λαχανικά: Φρούτα και λαχανικά όπως η κολοκύθα, το πορτοκάλι και η παπάγια είναι πλούσια σε "φιλικά" προς τους πνεύμονες αντιοξειδωτικά, όπως η βιταμίνη C. Η βιταμίνη C είναι γνωστό πως δρα ενάντια στις λοιμώξεις και τις φλεγμονές και μπορεί επίσης να περιορίσει τα συμπτώματα άσθματος λόγω έντονης σωματικής άσκησης.
Σκόρδο: Το σκόρδο έχει αντιφλεγμονώδη δράση και δρα ενάντια στις βλάβες που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες. Μελέτη που διεξήχθη στην Κίνα υπέδειξε ότι τα άτομα που καταναλώνουν συστηματικά σκόρδο διατρέχουν μικρότερο κίνδυνο να εμφανίσουν καρκίνο στους πνεύμονες, ακόμη κι αν είναι καπνιστές.
Προϊόντα ολικής άλεσης: Μια διατροφή πλούσια σε απλούς υδατάνθρακες, όπως τα λευκά μακαρόνια, το λευκό ψωμί, το λευκό ρύζι και τα γλυκά, αυξάνει την παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα, με αποτέλεσμα να καταπονούνται περισσότερο τα πνευμόνια και να είναι πιο δύσκολη η αναπνοή. Συνιστάται λοιπόν η αντικατάσταση των απλών υδατανθράκων με σύνθετους, όπως το ψωμί, τα ζυμαρικά και τα δημητριακά ολικής άλεσης.
Ξηροί καρποί: Οι ξηροί καρποί είναι πλούσιοι σε βιταμίνη Ε, η οποία έχει αντιφλεγμονώδη δράση, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και συμβάλλει στην παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων, τα οποία αναλαμβάνουν την παροχή οξυγόνου σε όλους τους ιστούς του σώματος. Η καλή οξυγόνωση των ιστών είναι απαραίτητη για να αποφευχθεί η συστολή των αιμοφόρων αγγείων των πνευμόνων και κατ' επέκταση η δύσπνοια.
Θαυματουργές ουσίες από τα τρόφιμα
Αρκετές ασθένειες των πνευμόνων συνδέονται με το οξειδωτικό στρες και επιβλαβείς ουσίες όπως ο καπνός του τσιγάρου, οι ατμοσφαιρικοί ρύποι και οι λοιμώξεις.
Διατροφικοί παράγοντες και συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά που προστατεύουν από τη διαδικασία οξείδωσης και προλαμβάνουν τη φλεγμονή εμπλέκονται στη γένεση και την εξέλιξη αυτών των ασθενειών.
Πέντε από τα πιο σημαντικά τρόφιμα που πρέπει να καταναλώνετε για την εξασφάλιση της υγείας των πνευμόνων σας:
* Κολοκύθα και γλυκοπατάτες (β-καροτένιο): Έρευνες έχουν δείξει ότι μια διατροφή πλούσια σε β-καροτένιο μπορεί να ωφελήσει την υγεία των πνευμόνων. Το β-καροτένιο μετατρέπεται σε βιταμίνη Α, ένα σημαντικό θρεπτικό συστατικό για την υγεία των πνευμόνων. Άλλα φρούτα και λαχανικά που ωφελούν τους πνεύμονες είναι τα βερίκοκα, το μπρόκολο, τα καρότα, το πεπόνι, το μάνγκο και οι κόκκινες πιπεριές.
* Πράσινα φυλλώδη λαχανικά (φυλλικό οξύ): Το φυλλικό οξύ μπορεί να αποτρέψει διάφορες μορφές ΧΑΠ, συμπεριλαμβανομένου του άσθματος, της χρόνιας βρογχίτιδας και του εμφυσήματος. Σχετική μελέτη έδειξε ότι οι πάσχοντες από ΧΑΠ λάμβαναν σημαντικά χαμηλότερες ποσότητες φυλλικού οξέος συγκριτικά με τα υγιή άτομα.
* Πορτοκάλια (βιταμίνη C): Τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C, συμπεριλαμβανομένων των πορτοκαλιών, συνδέονται με καλύτερη λειτουργία των πνευμόνων. Οι άνθρωποι που ακολουθούν διατροφή πλούσια σε βιταμίνη C έχουν μικρότερο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του πνεύμονα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για όσους τρώνε πολλά εσπεριδοειδή. Άλλες τροφές που ανήκουν σε αυτή την κατηγορία είναι το μπρόκολο, τα λαχανάκια Βρυξελλών, οι πράσινες και κόκκινες πιπεριές, τα ακτινίδια, οι πατάτες και οι ντομάτες.
* Όσπρια: Για τη βελτιστοποίηση της μεταφοράς οξυγόνου, είναι απαραίτητα τα υγιή επίπεδα αιμοσφαιρίνης, δηλαδή των πρωτεϊνικών μορίων που βρίσκονται στα ερυθρά αιμοσφαίρια και μεταφέρουν οξυγόνο από τους πνεύμονες στους ιστούς. Επιπλέον, η αιμοσφαιρίνη διεγείρει τις εσωτερικές διαδικασίες που επιστρέφουν το διοξείδιο του άνθρακα στους πνεύμονες για να αποβληθεί από το σώμα. Οι φακές και τα φασόλια (κόκκινα, μαύρα κ.λπ.) αυξάνουν τα επίπεδα της αιμοσφαιρίνης. Συνδυάστε τα με τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη C για να μεγιστοποιήσετε την απορρόφηση σιδήρου.
* Μαύρη σοκολάτα (αντιοξειδωτικά): Η μαύρη σοκολάτα είναι εξαιρετική πηγή αντιοξειδωτικών, τα οποία είναι απαραίτητα για την εξουδετέρωση της βλάβης που προκαλεί η οξείδωση των κυττάρων του σώματος. Η οξείδωση έχει αποδειχτεί ότι παίζει καταλυτικό ρόλο στην ανάπτυξη πολλών ασθενειών των πνευμόνων. Καλές πηγές αντιοξειδωτικών είναι επίσης τα βατόμουρα, τα βακκίνια, τα μύρτιλα, τα δαμάσκηνα, οι φράουλες, οι αγκινάρες και τα κόκκινα φασόλια.
ΠΗΓΕΣ:
European Respiratory Society
European Lung Foundation
Readers Digest
Host and Environmental Factors Influencing Individual Human Cytokine Responses. Cell 2016
"Roles of Humidity and Temperature in Shaping Influenza Seasonality", John Steel Department of Microbiology and Immunology, Emory University School of Medicine, Atlanta
* Η Κατερίνα Αντωνίου είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Πνευμονολογίας Π.Κ., υπεύθυνη Ιατρείων Σοβαρού Άσθματος-Διάμεσης Ίνωσης ΠΑΓΝΗ (Πνευμονολογική Κλινική ΠΑΓΝΗ).
neakriti.gr
