Μεταρρύθμιση χωρίς σχέδιο και με επιβλαβείς συνέπειες για τις δομές απεξάρτησης
Σε απάντηση της Ερώτησης που κατατέθηκε από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ με πρωτοβουλία της Βουλευτή Λασιθίου, Κατερίνας Σπυριδάκη, για τις σοβαρές δυσλειτουργίες που προέκυψαν μετά τη δημιουργία του ΕΟΠΑΕ, το Υπουργείο Υγείας επιχείρησε να δώσει μια απολογητική εικόνα τυπικής νομιμότητας, αποφεύγοντας όμως την ουσία του ζητήματος: την υποβάθμιση των υπηρεσιών, την εργασιακή ανασφάλεια, την αβεβαιότητα των θεραπευομένων και την αποδυνάμωση της θεραπευτικής φιλοσοφίας που επί δεκαετίες διαμόρφωσε το ΚΕΘΕΑ.
Στην απάντηση του, λοιπό, το Υπουργείο αποποιείται πλήρως τις ευθύνες του για την έλλειψη ομαλής μετάβασης όλων των δομών υπό τον νεοσύστατο ΕΟΠΑΕ, παραγνωρίζοντας ότι το ΚΕΘΕΑ, πριν την απορρόφησή του, ήταν μεν Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, αλλά υπό την εποπτεία του Υπουργείου Υγείας, με θεσμικά του όργανα τη Γενική Συνέλευση, το Συμβούλιο Πολιτικής ΚΕΘΕΑ, το επταμελές Διοικητικό Συμβούλιο και τον Διευθυντή του. Το ίδιο το Διοικητικό Συμβούλιο του ΚΕΘΕΑ οριζόταν με απόφαση του Υπουργού Υγείας, στοιχείο που καθιστά το Υπουργείο απόλυτα υπεύθυνο για την προετοιμασία και τον έλεγχο της μετάβασης αυτής.
Η απάντηση του Υπουργείου Υγείας επιχειρεί να παρουσιάσει την κατάσταση ως απόλυτα ελεγχόμενη και σύννομη, όμως αποφεύγει συστηματικά να απαντήσει στην ουσία των καταγγελιών που παρουσιάζονται στην Ερώτηση. Ειδικότερα, το Υπουργείο υπερασπίζεται ότι όλες οι μετακινήσεις προσωπικού έγιναν «βάσει νόμου», χωρίς όμως να απαντά στις σοβαρές καταγγελίες περί αιφνιδιαστικών ενεργειών, έλλειψης διαφάνειας και υποβάθμισης κρίσιμων δομών, προκαλώντας έντονη εργασιακή ανασφάλεια.
Την ίδια στιγμή, αποφεύγει να δώσει μια ξεκάθαρη εικόνα για τη γραμμή υποστήριξης 1114, η οποία έμεινε χωρίς προσωπικό για κρίσιμο χρονικό διάστημα. Δεν εξηγείται πώς και με ποια στελέχωση εξασφαλίστηκε η συνέχιση της λειτουργίας της – όπως επικαλείται το Υπουργείο - χωρίς να διαταραχθεί η πρόσβαση των εξαρτημένων ατόμων στις υπηρεσίες στήριξης. Συγκεκριμένα, το Υπουργείο απαντάει πως η γραμμή καλύφθηκε εν τέλει με προσωπικό χωρίς, όμως, να δίνει την οποιαδήποτε εξήγηση αναφορικά με το γιατί η γραμμή δεν λειτουργούσε 20-29/2 λόγω έλλειψης προσωπικού.
Αναφορικά με τις καθυστερήσεις στην καταβολή των μισθών για τον Ιανουάριο του 2025, η ευθύνη μετακυλίεται πλήρως στον καταργημένο φορέα ΚΕΘΕΑ, παραγνωρίζοντας ότι η διαδικασία μετάβασης και ενσωμάτωσης των εργαζομένων σχεδιάστηκε, εποπτεύθηκε και υλοποιήθηκε υπό την απόλυτη ευθύνη του ίδιου του Υπουργείου Υγείας.
Οι απαντήσεις για τις θεραπευτικές κοινότητες, και ειδικά για τη Θεραπευτική Κοινότητα «Αριάδνη» στην Κρήτη, είναι αόριστες και επιφανειακές. Δεν δίνεται καμία εξήγηση για το γιατί η κοινότητα παραμένει χωρίς νερό ή τρόφιμα, γιατί εξακολουθεί να στεγάζεται σε ακατάλληλο κτίριο με χωρητικότητα μόλις δέκα ατόμων, και γιατί δεν έχει υπάρξει καμία εξέλιξη στην αγορά του νέου χώρου που είχε ήδη εγκριθεί επί διοίκησης ΚΕΘΕΑ.
Το ίδιο ισχύει και για την παραγωγική μονάδα “Σχήμα και Χρώμα”, η οποία, όπως παραδέχεται το ίδιο το Υπουργείο, παραμένει ανενεργή από το 2024. Παρά τις δεσμεύσεις για έργα επισκευής και επαναλειτουργία, η αποκατάσταση των ζημιών βρίσκεται ακόμη στη φάση της «δρομολόγησης», γεγονός που μεταφράζεται σε απώλεια πολύτιμου χρόνου, εσόδων και θεραπευτικών ευκαιριών για τους συμμετέχοντες.
Επιπλέον, ενώ γίνεται αναφορά στα προγράμματα υποστήριξης των οικογενειών, που αποτελούν θεμελιώδες στοιχείο της φιλοσοφίας του ΚΕΘΕΑ, δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για θεσμική εκπροσώπησή τους στο νέο Επιστημονικό Συμβούλιο. Ο ρόλος των οικογενειών υποβαθμίζεται, την ώρα που η εμπλοκή τους έχει αποδειχθεί κρίσιμη για την επιτυχία της θεραπευτικής διαδικασίας.
Τέλος, στο ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα των μετακινήσεων, το Υπουργείο επικαλείται παρατυπίες προηγούμενων πρακτικών για να δικαιολογήσει την αλλαγή κανονιστικού πλαισίου, χωρίς ωστόσο να παρουσιάζει πώς διασφαλίστηκε έγκαιρα και στην πράξη η κάλυψη αυτών των αναγκών, ιδίως στις νησιωτικές και απομακρυσμένες περιοχές όπως η Κρήτη, όπου η πρόσβαση σε υποστηρικτικές υπηρεσίες αποτελεί ζήτημα καθημερινής επιβίωσης.
«Η απάντηση του Υπουργείου Υγείας επιβεβαιώνει την εικόνα ενός σχεδίου που ξεκίνησε πρόχειρα, χωρίς διαβούλευση, χωρίς προετοιμασία και – το κυριότερο – χωρίς σεβασμό στους ανθρώπους: τους θεραπευόμενους, τις οικογένειές τους και τους εργαζόμενους. Το ΚΕΘΕΑ δεν ήταν ένας τυχαίος φορέας. Είχε θεσμική υπόσταση, επιστημονική αυτοτέλεια και δεσμούς εμπιστοσύνης με τις τοπικές κοινωνίες. Το να απορροφάται σε έναν ενιαίο οργανισμό χωρίς μεταβατικό σχέδιο και χωρίς σαφή στρατηγική, δεν είναι μεταρρύθμιση – είναι αποδόμηση. Το Υπουργείο Υγείας δεν μπορεί να παριστάνει τον ουδέτερο παρατηρητή. Είχε τον έλεγχο, είχε την ευθύνη, είχε τον τελικό λόγο. Διεκδικούμε αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, στήριξη των κοινοτήτων, και πάνω απ’ όλα, έναν ΕΟΠΑΕ που θα υπηρετεί ουσιαστικά και ανθρώπινα το έργο της απεξάρτησης – όχι έναν μηχανισμό διοικητικής ομογενοποίησης» δήλωσε κλείνοντας η Βουλευτής Λασιθίου, Κατερίνα Σπυριδάκη.
