Άρθρο του Μανώλη Καλαϊτζάκη Δικηγόρου -πρώην υποψήφιου βουλευτή Λασιθίου του ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ
Η κυβέρνηση, με τον οίστρο που της προσδίδει η αυτοδυναμία του 41%, ετοιμάζεται να υλοποιήσει μια ακόμη αντισυνταγματική μεταρρύθμιση: να φέρει ιδιωτικά πανεπιστήμια στην Χώρα. Στην προσπάθειά της αυτή παρακάμπτει ακόμη και το άρθρο 16 του Συντάγματος, που αποκλείει ένα τέτοιο ενδεχόμενο, καθώς αναφέρει ρητά ότι «Η σύσταση ανωτάτων σχολών από ιδιώτες απαγορεύεται». Παρόλα αυτά, η κυβέρνηση της ΝΔ δεν πτοείται καθώς επιχειρεί να νομιμοποιήσει τις εμμονικές επιδιώξεις της, «παίζοντας» ακόμη και με το Σύνταγμα, υποστηρίζοντας ότι απαγορεύεται μεν η σύσταση, όχι όμως και η εγκατάσταση ξένων παραρτημάτων πανεπιστημίων, γράφοντας για άλλη μια φορά στα παλαιότερα των υποδημάτων της, την νομική επιστήμη και την βασική ερμηνευτική αρχή «εν το μείζον και το έλασσον».
Οι κυβερνώντες κάνουν λόγο για «ελεύθερα, μη κερδοσκοπικά, μη κρατικά» πανεπιστήμια. Βέβαια, δεν μας εξηγούν: πως ένα πανεπιστήμιο είναι «ελεύθερο και μη κερδοσκοπικό», όταν θα πρέπει να πληρώνεις δίδακτρα για να φοιτήσεις; Ενδεικτικά, το κόστος για την ιδιωτική Ιατρική Σχολή στην Κύπρο ανέρχεται στο ποσό των 120.000€, για την Οδοντιατρική στις 95.000€ και για τη Νομική στις 45.192€. Ελεύθερο λοιπόν για τα παιδιά αυτών που έχουν, απαγορευμένο για όλους τους υπόλοιπους.
Από την άλλη, αν όντως η ΝΔ «ανησυχούσε» και ενδιαφερόταν για την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, δεν θα θεσμοθετούσε την ελάχιστη βάση εισαγωγής, που αποκλείει δεκάδες χιλιάδες νέες και νέους από τα πανεπιστήμια. Ούτε θα καταργούσε δημόσια πανεπιστημιακά τμήματα -οδηγώντας στη βίαιη και αυθαίρετη αναδιάταξη του ακαδημαϊκού χάρτη, αλλά θα ενίσχυε τα ήδη υπάρχοντα τμήματα και θα ίδρυε περισσότερα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο νομός Λασιθίου: Αφού αρχικά επί κυβέρνησης ΝΔ - ΠΑΣΟΚ (Σαμαρά - Βενιζέλου), με τον νόμο Αρβανιτόπουλου το 2012, καταργήθηκαν στην Κρήτη 11 τμήματα ΤΕΙ, μεταξύ των οποίων τα τμήματα Χρηματοοικονομικής, Ασφαλιστικής, Επιχειρηματικού Σχεδιασμού και Πληροφοριακών Συστημάτων με έδρα τον Άγιο Νικόλαο και το τμήμα Εμπορίας και Διαφήμισης με έδρα την Ιεράπετρα, η παρούσα κυβέρνηση κατήργησε τον περασμένο Νοέμβριο 37 πανεπιστημιακά τμήματα που είχε ιδρύσει το 2019 με προεδρικό διάταγμα η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, μεταξύ των οποίων το τμήμα Επιστημών Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού στον Άγιο Νικόλαο και το τμήμα Φυσικοθεραπείας στην Ιεράπετρα. Με αυτό τον τρόπο, κλείνοντας σχολές και τμήματα, αυξάνοντας τις βάσεις εισαγωγής, δημιουργούν το πελατολόγιο για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια.
Με περίσσιο θράσος οι κυβερνώντες μιλούν για αναβάθμιση του δημοσίου πανεπιστημίου. Πρόκειται για τους ίδιους που μεθοδικά το απαξίωσαν και το κατασυκοφάντησαν, που το χαρακτήρισαν ως άντρο παραβατικότητας και σκέπη εγκληματικών στοιχείων. Είναι οι ίδιοι που δεν δίστασαν να ιδρύσουν πανεπιστημιακή αστυνομία, που δεν λειτούργησε, αλλά και ούτε καταργήθηκε. Παράλληλα, είναι οι ίδιοι που υποχρηματοδοτούν τα δημόσια πανεπιστήμια, με, τουλάχιστον, 2 δισ. ευρώ λιγότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Τελικά, ποιον ωφελεί το κυβερνητικό πλάνο; Την ελληνική κοινωνία; Σαφέστατα όχι, γιατί οι ανάγκες των πολιτών για προσβάσιμη και ποιοτική τριτοβάθμια εκπαίδευση μπορούν να καλυφθούν μόνο με την ύπαρξη ισχυρών δημοσίων πανεπιστημίων, που μπορούν να εγγυηθούν την κοινωνική δικαιοσύνη. Σκοπός της ανώτατης εκπαίδευσης, πέραν των επιστημονικών εφοδίων για έξοδο στην αγορά εργασίας, είναι η διαμόρφωση της κριτικής σκέψης και συνείδησης. Είναι δυνατόν να επιτευχθεί αυτό σε ένα περιβάλλον απόλυτης εμπορευματοποίησης, στείρας παραγωγής και αγοράς πτυχίων; Σε καμία περίπτωση. Και δεν είναι μόνο αυτό: βασικός στόχος της λειτουργίας των δημοσίων πανεπιστημίων είναι η ανεξάρτητη έρευνα. Πως μπορεί να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξουν φαινόμενα κατευθυνόμενης έρευνας, ανάλογα με τις διαθέσεις και τις επιδιώξεις του ιδιοκτήτη ενός ιδιωτικού πανεπιστημίου; Όταν π.χ. μια ιδιωτική ιατρική σχολή έχει χορηγό μια φαρμακοβιομηχανία, θα επιτρέψει ποτέ να κατευθυνθεί η έρευνα στην οριστική θεραπεία σοβαρών ασθενειών; Να προσθέσουμε ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση συνολικά μόνο το 1% της ανώτατης εκπαίδευσης είναι σε χέρια ιδιωτών. Η συντριπτική πλειοψηφία τους είναι δημόσια.
Η κυβέρνηση της ΝΔ, μετά τη συστηματική υποβάθμιση της δημόσιας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και το χάος που η ίδια δημιούργησε με τα κολλέγια, περνά στην ολοκλήρωση του ταξικού σχεδίου της. Το μόνο που την ενδιαφέρει είναι να μετατρέψει το δημόσιο αγαθό της ανώτατης εκπαίδευσης σε εμπόρευμα και προνόμιο, όπως ήδη κάνει και με την υγεία. Προσβλέπει σε φοιτητές - πελάτες και πανεπιστημιακά ιδρύματα - εταιρείες, για χάρη συγκεκριμένων οικονομικών συμφερόντων. Θέλει το δημόσιο πανεπιστήμιο συρρικνωμένο, αποψιλωμένο και αποκομμένο από τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας.
Από την πλευρά μας, ως ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, θέλουμε μια ισχυρή, στελεχωμένη, αναγεννημένη και σύγχρονη δημόσια τριτοβάθμια εκπαίδευση, που θα έχει επαρκή χρηματοδότηση και επιστημονικό προσωπικό. Επιδιώκουμε ένα δημόσιο πανεπιστήμιο που θα επιτελεί την κοινωνική του αποστολή, με παροχή γνωστικών εφοδίων στους φοιτητές, με διαμόρφωση κριτικής συνείδησης, με ανεξάρτητη έρευνα και επιστημονική εξωστρέφεια, για να οδηγήσει την Ελλάδα με δυναμισμό στο αύριο. Το δημόσιο πανεπιστήμιο είναι δικαίωμα, είναι κοινωνικό και δημοκρατικό κεκτημένο και δεν πρέπει να μεταλλαχθεί σε προνόμιο των λίγων. Στο πλευρό των φοιτητών και των εργαζομένων που βγαίνουν στους δρόμους, δεν θα επιτρέψουμε την οπισθοδρόμηση και τον αναχρονισμό.
Μανώλης Καλαϊτζάκης
Δικηγόρος,
πρώην υποψήφιος βουλευτής Λασιθίου ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ
