Παρέμβαση Κοϊνά για τις αυτοδιοικητικές εκλογές
Όντας εσχάτως ασχολούμενος με την ναυσιπλοΐα, αποφάσισα να καταθέσω την άποψη μου, ενόψει αυτοδιοικητικών εκλογών, με θαλασσινή διάθεση, προσδοκώντας να εισακουστούν από τους υποψήφιους και υποψήφιους υποψήφιους, αλλά και από αυτούς, διαμέσου των οποίων θα εκλεγούν, τους πολίτες ψηφοφόρους.
Έχοντας φουντάρει την άγκυρα των φιλοδοξιών μου στο φουντάγιο, λόγω της έμφυτης τάσης μου για ανανέωση, αλλά και των ασυμβίβαστων του «Κλεισθένη», κουβαλώντας εμπειρία πολλών αυτοδιοικητικών χρόνων και συνεργασίας με πολλούς άρχοντες της πόλης, θεωρώ ότι συνάδει (μετά από 8 χρόνια εκούσιας «σιγής ασυρμάτου» περί των αυτοδιοικητικών) να παραθέσω την θέση μου, όχι για το ποιος είναι ο ενδεδειγμένος για Δήμαρχος, αλλά να σκιαγραφήσω τα προσόντα που πρέπει να κατέχουν οι μνηστήρες, πάντα κατά την προσωπική μου άποψη.
Αναμφίβολα η περιοχή μας έχει «ανακρούσει πρύμνα» τα τελευταία χρόνια, όχι μόνο λόγο του μπουρινιού της κρίσης, αλλά κυριότερα εξαιτίας της αδυναμίας του καπετάνιου να μανουβράρει το καράβι σε πρίμα πορεία.
Η Ιεράπετρα αν και λαβωμένη, παραμένει μεγάλο όμορφο αξιόπλοο σκαρί, υποχρεωμένη από την ιστορία της, να χαράσσει τη ρότα της και να αριβάρει για νέα λιμάνια.
Η επιλογή του πληρώματος και του καπετάνιου, που θα σχεδιάσουν την πορεία, είναι το σημαντικότερο, και χρειάζεται περισσότερο από ποτέ, απαλλαγμένοι από συγγένειες, φιλίες, συμπάθειες, ιδιοτέλειες, να επιλέξουμε στους ικανότερους για τον τόπο.
Αφήνω όμως την δυσνόητη για πολλούς «θαλασσινή διάλεκτο» και προσαρμόζομαι, στεριανά πια, στα βασικά χαρακτηριστικά που, κατά την ταπεινή μου άποψη, πρέπει να φέρει ο κάθε υποψήφιος.
Αυτονόητα θεωρώ ότι, πρέπει να αγαπάει αυτόν το τόπο, να πιστεύει στους ανθρώπους και τις δυνατότητες τους, να έχει βαθιά θέληση , διάθεση προσφοράς και αφοσίωσης, ετεροπροτεινόμενοι σωτήρες, από μηχανής θεοί της πολιτικής χωρίς ισχυρή τη βούληση και το ζήλο, ελάχιστα μπορούν να αποφέρουν στη περιοχή . Και ασφαλώς να μην υποκρύπτει ετεροκαθοριζόμενο συμφέρον παρά μόνο φιλοδοξία να προσφέρει στον τόπο.
Ανθρωπιστής, και δημοκράτης
Πριν λίγα χρόνια αυτά τα χαρακτηριστικά θα ήταν «εκ των ουκ άνευ» για οποιονδήποτε είχε την παραμικρή φιλοδοξία συμμετοχής στα κοινά.
Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια όχι μόνο παγκόσμια , ευρωπαϊκά αλλά και στη χώρα μας , οι βασικές έννοιες του ανθρωπισμού, των δικαιωμάτων του ανθρώπου, καταπατώνται είτε κεκαλυμμένα είτε πολλές φορές απροκάλυπτα. Ο υφέρπον ρατσισμός, οι κάθε είδους ψεκασμένοι εθνοσωτήρες, οι υμνητές κατακρεουργών της δημοκρατίας, βρίσκουν δυστυχώς ευήκοα ωτα, σε σημαντικές ομάδες συμπολιτών μας.
Πρέπει λοιπόν ο Δήμαρχος, απέναντι σε αυτά τα φαινόμενα να μη διστάζει να παίρνει θέση αλλά να έχει και ενεργή δράση
Να διακατέχεται από τα ιδεώδη του ανθρωπισμού και της δημοκρατίας, και επί πλέον να είναι και θιασώτης τους σε κάθε έκφανση της δημοτικής ζωής. Ηγήτορας στην υπεράσπιση των αδυνάτων, όσων έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη, του κάθε αποκλεισμένου, των δικαιωμάτων της οποιασδήποτε μειονότητας.
Να είναι διεκδικητικός και ταυτόχρονα αποτελεσματικός
Η ιστορία έχει αποδείξει ότι δεν αρκεί να είναι δίκαιο ένα αίτημα για να ικανοποιηθεί. Τίποτα πια δεν χαρίζετε , χρειάζεται επιχειρήματα, τεκμηρίωση και πειθώ, είναι αναγκαίο να μπορείς να δημιουργείς συμμαχίες, να ενεργοποιείς χρήσιμους και σημαντικούς φίλους και τέλος να ενεργοποιείς τους πολίτες, να γίνεσαι μαχητής και μπροστάρης στους αγώνες για τα δίκαια της πόλης, ούτε απαθής θεατής ούτε ουραγός, πολύ περισσότερο αντίπαλος στη λαϊκή διεκδίκηση.
Να μπορεί να συνθέτει, διαλλακτικός και αποφασιστικός μαζί
Ο Κλεισθένης εισάγει για πρώτη φορά την απλή, άδολη, αναλογική στην αυτοδιοίκηση. Και ταυτόχρονα βάζει ένα μεγάλο στοίχημα για όλους του αυτοδιοικητικούς. Υποχρεώνει σε συνεργασίες και συνθέσεις μεταξύ παρατάξεων και αιρετών, πράγμα καθόλου εύκολο σε πολλές των περιπτώσεων.
Ο κίνδυνος της εύκολης λύσης είναι πιθανότατος. Ο διαμερισμός διαφόρων οφίκιων, το παζάρεμα θέσεων ευθύνης , οι συγκυριακές συμμαχίες για την «εξυπηρέτηση» ομάδων ή ατόμων, ο λαϊκισμός στο κυνήγι της ψήφου αναπόδραστα οδηγεί στην αποσύνθεση του Δήμου σε βάρος όλων τελικά των Δημοτών. Αυτός που θα τάξει, θα χάσει και αν δεν χάσει θα είναι άλλος ένας κακός Δήμαρχος
Απέναντι σε αυτό υπάρχει η δύσκολος δρόμος η επίπονη διαδρομή. διαπαραταξιακός διάλογος , «ανοικτή γραμμή» με κοινωνία και πολίτες , υποχωρήσεις, σύνθεση απόψεων με προγραμματικές συγκλίσεις, στόχους και οράματα. Όχι όμως «διάλογος κωφών», όχι ατέρμονη διαλλακτικότητα που οδηγεί στην αδυναμία λήψης αποφάσεων και τελικά στο τέλμα.
Να είναι προσιτός αλλά όχι λαϊκιστής
Βασική αρχή λειτουργιάς του συστήματος μας είναι η αρχή της εγγύτητας, δλδ η λήψη των αποφάσεων στο πλησιέστερο στον πολίτη επίπεδο. Για να συμβεί αυτό θα πρέπει οι δημοτικοί άρχοντες να έχουν επαφή με το κοινωνικό σύνολο που εκπροσωπούν.
Να είναι προσηνής και προσιτός στον οποιοδήποτε, δημότη, επισκέπτη, μετανάστη, να μπορεί να ταυτίζεται με το πρόβλημα, το αίτημα, το παράπονο του δημότη και να δίνει λύσεις όπου είναι δυνατόν με γνώμονα πάντα το δημοτικό και όχι το ατομικό συμφέρον.
Τα παράπονά σου στο Δήμαρχο λέει ο θυμόσοφος λαός μας
Όμως είναι εν μέρει σωστό, ο Δήμος Ιεράπετρας είναι μεγάλος με τεράστια προβλήματα και αυτή είναι η σημαντική ευθύνη και σε αυτά πρέπει να επικεντρώνεται ένας δήμαρχος, εκεί να διαθέτει δυνάμεις, πάθος, ενέργεια και όχι να αναλώνει τον χρόνο του σε δημοσιοσχετίστικες επαφές, χαϊδέματα στη πλάτη και κάθε λογής φανφάρες. Να μην ξεχνάμε ότι οι εξυπηρετήσεις κάθε είδους, οι λογικές του «Καλοχαιρέτα» δημάρχου, οι τακτικές «και με το χωροφύλακα και με τον αστυφύλακα» ήταν σε μεγάλο βαθμό οι αιτίες που φόρτωσαν το Δήμο με χρέη, που σήμερα πληρώνουν οι νέες γενιές .
Να είναι χρήσιμος όχι αρεστός. Να μπορεί να λέει και ΟΧΙ εκεί που ιδιωτικά ή αλλότρια συμφέροντα βλάπτουν το συμφέρον του Δήμου, αδιαφορώντας για την απώλειες ψήφων και ψηφοφόρων.
Πολιτικοποιημένος και όχι κομματικοποιημένος.
Πρόκειται για δύο έννοιες που συγχέονται από πολλούς αθέλητα από άλλους ηθελημένα.
Πολιτικοποιημένος είναι αυτός ο οποίος ενδιαφέρεται για τα κοινά, ενημερώνεται και προβληματίζεται για ό, τι συμβαίνει στη χώρα του, στο κόσμο, έχει άποψη για τα κοινωνικοπολιτικά θέματα του τόπου . Μπορεί να ταυτίζεται με μια ιδεολογία, να υποστηρίζει ή να ανήκει σε οποιοδήποτε κόμμα αλλά σε καμία των περιπτώσεων η ιδεολογία ή η κομματική προτίμηση, αναστέλλει ή παρεμποδίζει ή παρεισφρέει στο καθήκον του σαν Δήμαρχος
Στον αντίποδα του Δημάρχου με άποψη βρίσκονται ο κομματικοποιημένος και ο απολιτίκ .
Ο μεν, αντλώντας τη δυναμική του από την κομματική πελατεία, αναζητεί κομματικές στηρίξεις , ευνοεί και προστατεύει κατά προτεραιότητα τους κομματικούς του φίλους και ψηφοφόρους, είναι απόλυτα προσηλωμένος σε ένα κόμμα συγκεκριμένου χρώματος και ταυτίζεται πλήρως και αμετάκλητα με την εκάστοτε εφαρμοζόμενη πολιτική αυτού.
Ο δε απολιτικ , μη έχοντας ή μη θέλοντας να εκφράσει άποψη, προκειμένου να είναι αρεστός σε όλους, απέχει από όσα συμβαίνουν γύρω του και απασχολείται αποκλειστικά στις «εκ του νόμου» αρμοδιότητες του Δήμου, αγνοώντας ότι, τοπική αυτοδιοίκηση περιφερειακή διοίκηση, κρατική διοίκηση είναι συγκοινωνούντα δοχεία που άλλες φορές πολεμούν μαζί άλλες όμως φορές αντιμάχονται.
Πλήρους αποκλειστικής και συνεχούς απασχόλησης
Ο Δήμος της Ιεράπετρας είναι ένας μεγάλος Δήμος με πολλές και διεσπαρμένες Κοινότητες και ανάγκες που για να αντιμετωπιστούν χρειάζονται ολοήμερη και συνεχόμενη ενασχόληση με τα προβλήματα αυτά. Πολλές φορές ο Δήμαρχος πρέπει να βρίσκεται παντού, να διχοτομείται ή να τριχοτομείται. Είναι αδύνατο λοιπόν να μπορέσει να ανταποκριθεί στα βασικά καθήκοντα του, ασκώντας ταυτόχρονα και οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα είτε επαγγελματική είτε συμμετοχική, που δεν έχει άμεση αναφορά στο Δήμο. Πολλά «καρπούζια στη ίδια μασχάλη» δεν είναι δυνατό
Ενεργός πολίτης, γνώστης των προβλημάτων της περιοχής
Πρέπει ο Δήμαρχος να έχει εμπειρία στην αυτοδιοίκηση? Είναι ερώτημα που συχνά πλανάται στο δημόσιο διάλογο. Κατά την άποψη μου αυτή είναι ικανή όχι όμως αναγκαία συνθήκη. Αντίθετα απαραίτητο είναι να φέρει την ιδιότητα του ενεργού πολίτη, με συμμετοχή στα δρώμενα, στις διεκδικήσεις, στους αγώνες αυτού του τόπου μέσα από συλλόγους, σωματεία, φορείς και κάθε μορφής συμμετοχική δράση.
Το συμπέρασμα ότι, ο καλός επαγγελματίας, ο διαπρεπής επιστήμονας, ο πετυχημένος επιχειρηματίας, ο ταλαντούχος ποδοσφαιριστής, ο πολυμήχανος τεχνίτης, ο πρωτοπόρος αγρότης κ.α θα είναι και ικανός Δήμαρχος από μόνο του είναι αίολο, αν δεν συνοδεύεται και από την μέγιστη τιμή του Ενεργού Δημότη. Βέβαια θα μπορούσαν να έχουν μέγιστη συμβολή, συμμετέχοντας και προσφέροντας την πολύτιμη εμπειρία και τις γνώσεις στους σαν δημοτικοί ή κοινοτικοί σύμβουλοι
Ταυτόχρονα πρέπει να είναι γνώστης των βασικών προβλημάτων της πόλης και των πολλών παραμελημένων χωριών του Δήμου, και βέβαια να κατέχει την ανθρωπογεωγραφία, την τοπογραφία και την ιστορία αυτού του τόπου.
Να αντιμετωπίζει ισότιμα τις τοπικές Κοινότητες
Δήμος Ιεράπετρας δεν είναι μόνο η πόλη, μισοί συνδημότες μας ζουν εργάζονται κατοικούν στις Κοινότητες μας , κάθε μια από αυτές ξεχωριστή και ιδιαίτερη με προβλήματα αλλά και μεγάλες προοπτικές , με κατοίκους που ενώ έχουν τις ίδιες υποχρεώσεις δεν απολαμβάνουν πάντα τα ίδια δικαιώματα με τον κάτοικο της πόλης
Ο Κλεισθένης αναβιώνει έστω σε μικρό βαθμό τα παλιά κοινοτικά συμβούλια και το ρόλο του κοινοτάρχη. Με αναλογικότητα θα μπορούν να εκλέγονται είτε παραταξιακά είτε μεμονωμένα, και συμμετοχικά να σχεδιάζουν για το μέλλον των Χωριών τους έχοντας αναβαθμισμένο ρόλο. Παραμένει όμως η εξάρτηση τους από την δημοτική αρχή και τον δήμαρχο σε μεγάλο βαθμό.
Δεν θα πρέπει να υπάρχουν «δικοί μου» και «οι άλλοι» κοινοτάρχες και κοινότητες, αλλά να αντιμετωπίζονται με την ισοτιμία που επιβάλλει ο θεσμός που εκπροσωπούν, αξιοποιώντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε τόπου χωρίς διαχωρισμούς και διακρίσεις.
Να έχει όραμα για τον τόπο και να μπορεί να προτείνει σχέδιο για αυτό
Αν παρατηρήσει κανείς τα τελευταία χρόνια τα προεκλογικά προγράμματα των παρατάξεων γίνονται κουρελόχαρτα και πετιούνται στον κάλαθο των αχρήστων με την ανάληψη της εξουσίας. Ακόμα και τα πενταετή ή αλλά σχέδια ανάπτυξης εκπονούνται απλά για να υπάρχουν και τελικά επιλέγετε η εύκολη λύση κάποιων έργων χωρίς ολοκληρωμένο σχέδιο, χωρίς όραμα, υπό την πίεση της απορροφητικότητας ή του πρόσκαιρου πολιτικού οφέλους .
Άλλο σύνηθισμενο φαινόμενο είναι , να κατατίθενται προγράμματα, εκθέσεις ιδεών και ουτοπικών μεγαλεπήβολων σχεδίων, χωρίς αντίληψη των πραγματικών δεδομένων και των λειτουργιών του γραφειοκρατικού κρατικού μηχανισμού, που οδηγεί νομοτελειακά να καταλήγουν «γράμμα κενό».
Εν τέλει να είναι οπαδοί του εφικτού και όχι του ευκταίου.
Η ύπαρξη σχεδίου δράσης και προγράμματος και βέβαια οράματος που θα υπερβαίνει την θητεία είναι ευθύνη των υποψηφίων και πρέπει να είναι προϊόν διαλόγου με την κοινωνία πρώτιστα ( ο Κλεισθένης δίνει τη δυνατότητα και δημοψηφισμάτων) , με επιστημονικούς και κοινωνικούς φορείς, και βέβαια με τις υπηρεσίες του Δήμου οι οποίες θα κλιθούν να τα υλοποιήσουν.
Άφησα τελευταίο ίσως το πιο σημαντικό, την επιλογή των κατάλληλων συνεργατών.
Θα ήταν μεγίστη αυταπάτη να θεωρήσουμε όμως ότι ένας Δήμαρχος με τα παραπάνω χαρακτηριστικά , όσο ικανός και ξεχωριστός και αν είναι, θα μπορέσει να ανατρέψει την καθοδική πορεία της περιοχής. Μόνος, το μοναδικό που θα καταφέρει είναι μια τρύπα στο νερό
Η κατάρτιση του ψηφοδελτίου και εν τέλει η εκλογή των δημοτικών συμβούλων- συνεργατών είναι η δυσκολότερη η πιο αγχώδης και εν τέλει πολύ σημαντική προεκλογική διεργασία .
Αυτονόητο είναι ότι τα περισσότερα από τα παραπάνω χαρακτηριστικά πρέπει να ακολουθούν και τους υποψήφιους συμβούλους
Η συνήθης επιλογή υποψηφίων δημοτικών ή κοινοτικών συμβούλων με μοναδική βάση το σύνολο των «κουκιών που σέρνει», οδηγεί στο θλιβερό φαινόμενο της μετέπειτα αδρανοποίησης τους με άδεια έδρανα στα δημοτικά συμβούλια, υποστελέχωση των πολλών επιτροπών, και εν τέλη στην αδυναμία παραγωγής δημοτικού έργου.
Όπως ταυτόχρονα και ο κάθε υποψήφιος Δήμαρχος θα πρέπει να γνωρίζει να λειτουργεί ομαδικά, να αντιληφτεί, περισσότερο από ποτέ, ότι επιβάλλεται να είναι και να φέρετε σαν πρώτος μεταξύ ίσων.
Οι πρακτικές και οι λογικές του, «τσαμπουκά», ετσιθελικού , αυταρχικού, «καραβανά λοχία» δεν χωρούν πια ούτε στο στράτευμα, πόσο μάλλον σε ένα δημοκρατικό Δήμο.
Τελειώνοντας, τον σημαντικότερο, κρίσιμο και αποφασιστικό τελικό λόγο θα τον έχει η Δημότισσα και ο Δημότης αυτού του Δήμου. Ας αναζητήσει τα δικά του χαρακτηριστικά στο οποιοδήποτε εκτιθέμενο πρόσωπο Δημάρχου. Χωρίς καμία «πατερναλιστική» διάθεση ελπίζω να βοηθήθηκαν έστω στο ελάχιστο από το παραπάνω κείμενο.
Όσο για τους υποψήφιους Δημάρχους μπορώ να τους αφιερώσω «εξαιρετικά» το παρακάτω δίστιχο.
Για σταθείτε, βρε παιδιά/να κοιτάξτε την κυρά, / τη Γεράπετρο τη φίνα,/που ’ναι γόησσα σειρήνα. (στο σκοπό της «Κυράς» του Μάνου Χατζηδάκη)
Ρεφρέν από το τραγούδι «Τα δημαρχιακά» της ραδιοφωνικής επιθεώρησης του 1965 Γεραπετρίτικο Αποκριάτικο Κουβεντολόι του Μ. Μ. Παπαδάκη (Ρ/Σ Ανατολικής Κρήτης).
Νίκος Κοϊνάς
