Νησιωτική αειφορία και μοναδικό νησιώτικο Πάσχα, στο Γη & Ύδωρ

4:03 μ.μ. - Τετάρτη, 24 Απριλίου 2019
04:04 μ.μ. - Τετ, 24/03/2019
Image: Νησιωτική αειφορία και μοναδικό νησιώτικο Πάσχα, στο Γη & Ύδωρ

Το «Γη&Ύδωρ» με την Έρρικα Χριστοδούλου στον Ηχώ 99,8

Ο Κώστας Κομνηνός, γενικός διευθυντής του Δικτύου Αειφόρων Νήσων “Δαφνη” μας μιλά για την αποστολή του οργανισμού στην σχεδίαση, οργάνωση και αναζήτηση χρηματοδότησης καινοτόμων και αειφορικών εργων για την διαχείριση των φυσικών πόρων και την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας στα νησιά με πρόσφατο παράδειγμα την Κύθνο. Τοπικοί άρχοντες μας προσκαλούν να περάσουμε το Πάσχα σε Σύρο, Ύδρα και Πάτμο για μια μοναδική εμπειρία στη μέση του πελάγους!
 
Συνεργασία και ομόνοια στα Νησιά 
 
Η ανάγκη για έγκαιρη ανταπόκριση στις ανάγκες των νησιών της χώρας μας, οδήγησε στην ιδέα για την δημιουργία του Δικτύου Αειφόρων Νήσων “Δαφνη” μιας αστικής, Μη-Κερδοσκοπικής εταιρείας των νησιωτικών ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού που συστάθηκε το 2006, με στόχο την ενδυνάμωση της τοπικής αυτοδιοίκησης και την ενεργοποίηση ενός βιώσιμου μοντέλου ανάπτυξης με βάση την αειφορία. Σήμερα μετά την προσχώρηση και του δήμου Κέρκυρας, μετρά 48 μέλη με 44 ΟΤΑ ά βαθμού, όπως μας είπε στο Γη&Ύδωρ  ο Γενικός Διευθυντής του “Δάφνη”, κ. Κώστας Κομνηνός. 
 
Οι προβληματισμοί των νησιωτών για την διεκδίκηση καλύτερης ποιότητας ζωής και διαχείρισης των τοπικών πόρων, τους κινητοποίησε ώστε να δικτυωθούν μέσω του “Δαφνη” που ως οργανισμός θα αναλάμβανε να υποβάλλει προτάσεις και να αναζητά χρηματοδότηση για σχέδια ανάπτυξης του νησιωτικού χώρου. Όπως μας λέει ο κ. Κομνηνός, η κατανάλωση των ορυκτών καυσίμων, το επακόλουθο περιβαλλοντικό αποτύπωμα και κόστος παραγωγής ενέργειας και οι αυξημένες ενεργειακές ανάγκες των νησιών ταυτόχρονα, τα έφεραν στο Ευρωπαϊκό προσκήνιο παρά το μικρό τους πληθυσμό, για την κατάρτιση ενός σχεδίου ενεργειακής μετάβασης με τη χρήση νέων τεχνολογιών. 

51389724-2461954010499386-7747415549310664704-n
 
Η πρωτοβουλία του δικτύου “Έξυπνα Νησιά” στην οποία συμμετέχουν και στηρίζουν πάνω από 200 δήμοι και περιφέρειες, αφορά την με τέτοιο τρόπο αξιοποιηση των νησιών, ώστε να αποτέλέσουν εργαστήρια έρευνας και επίδειξης λύσεων στην έξυπνη διαχείριση υποδομών. Σα χώρος μάλιστα ένα νησί είναι ιδανικός μας λέει, λόγω της φυσικής γεωγραφικής οριοθέτησης, της απομόνωσης, των μετρήσιμων αναγκών αλλά και της προσοχής που προσελκύει για ολοκληρωμένες «έξυπνες» λύσεις στους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών, της ήπιας κινητικότητας και της κυκλικής οικονομίας με την αξιοποίηση τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας.

42462587-2275067585854697-7306707821196738560-o
 
Η ανάπτυξη καινοτόμων προτάσεων προσαρμόζεται στην διαφορετικότητα και τα εγγενή χαρακτηριστικά των νησιών, επιλύωντας προβλήματα όπως η απόσταση από το κέντρο και η έλλειψη διασύνδεσης. Τα μοντέλα οικονομικής ανάπτυξης που αναπτύσσονται είναι συνδεδεμένα με το μέγεθος και την προσβασιμότητα των νησιών που καθορίζουν και στοιχεία όπως η συνεργασία και οι οικονομίες κλίμακας. Βασικά ωστόσο ζητήματα που χρήζουν προτεραιότητας σε κάθε περίπτωση, είναι η αδιάλειπτη παροχή ενέργειας καλής ποιότητας, η διαχειριση υδάτινων πόρων, αποβλήτων και απορριμμάτων, ο φωτισμός των οδών και οι μετακινήσεις. Ως παραδέιγματα λύσεων στις παραπάνω ανάγκες αναφέρει τη  δημιουργία έξυπνων δικτύων (ενέργεια, νερά, μεταφορές), ΑΠΕ και αποθήκευση ενέργειας για την κάλυψη των ωρών που δεν υπάρχει σταθερή παραγωγή, την αποδοτικότερη διανομή και εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια και στον οδοφωτισμό, την κυκλική προσέγγιση στην διαχείριση των αποβλήτων (π.χ. παραγωγή βιοαερίου ως καυσιμου) και την ενίσχυση των εναλλακτικών τρόπων μετακίνησης, και του πεζοπορικού τουρισμού. 

47470180-2377883148906473-7683158874307690496-o
 
Η πρόκληση στην περίπτωση αυτή μας λέει, αφορά την κοινωνική υποδοχή και ομαλή ένταξη των έργων ενεργειακής μετάβασης στην νησιώτικη αισθητική ώστε να αποτελέσουν καλό παράδειγμα σε κοινωνικό, περιβαλλοντικό και τεχνολογικό επίπεδο. Στόχος επίσης των έργων, προσθέτει, είναι η ισόρροπη αξιοποίηση των φυσικών και πολιτιστικών πόρων των νησιών και της τουριστικής τους ανάπτυξης, ώστε να βελτιώνεται η ζωή των κατοίκων και η εμπειρία των επισκεπτών.  
 
Μιλώντας για την συνέργεια του πρωτογενούς, δευτερογενούς και τριτογενούς οικονομικού τομέα ο κ. Κομνηνός μας λέει ότι αναπτύσσεται αναλογικά με το μέγεθος και τους πόρους των νησιών και προτείνει την επιτάχυνση της διαδικασίας με την ανάλογη παροχή κρατικών κινήτρων ενίσχυσης τέτοιου είδους συνεργασιών μεταξύ π.χ. μιας ένωσης αγροτών, ενός δήμου και επιχειρήσεων, για τη διαμόρφωση ενός τελικού προϊόντος.
 
Ακολουθεί συνέντευξη κου Κομνηνού:


 
Πρόσφατα το δίκτυο ανέλαβε την υλοποιηση, μαζί με το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών (ΕΠΙΣΕΥ) της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, του προγράμματος “Κύθνος -Έξυπνο Νησί” για την οποία εξασφαλίστηκε χρηματοδότηση 8 εκατομμυρίων ευρώ. Όπως λέει ο κ. Κομνηνός ως ένα νησί κοντινό στην Αθηνα, με αργή τουριστική ανάπτυξη αλλά  με παρελθόν υλοποιησης καινοτομων τεχνολογικων εφαρμογών στον τομέα της ενέργειας - 1ο αιολικό πάρκο στην Ευρώπη, 1ος υβριδικός νησιωτικός σταθμός, 1ο μικροδίκτυο στη Γαϊδουρόμαντρα- έχει τώρα τη δυνατότητα να ανανεώσει τις υποδομές του και να πραγματοποιήσει ολοκληρωμένες παρεμβάσεις με προσδοκόμενη ωφέλεια την βελτίωση της ποιότητας ζωής και την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και την προσελκυση εκπαιδευτικού τουρισμού.

44698647-2309925335702255-8253014413586464768-o
 
Επιπλέον κίνητρο για έργα μείωσης του κόστους της παραγόμενης ενέργειας, είναι η καθυστέρηση της διασύνδεσης με το ηπειρωτικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας στο νησί. Οι παρεμβασεις που σχεδιάζονται, αφορούν πολλές κατηγορίες της παραγωγικής δραστηριότητας όπως την ενεργειακή μετάβαση, με παράδειγμα την ανάπτυξη έξυπνων εφαρμογών προβλεψης φορτιου ζήτησης και παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και την ανάπτυξη διάσπαρτων μικροδικτύων για την παραγωγή ενέργειας σε μικρή κλίμακα, χωρίς τη χρήση πολλών πυλώνων για τη μεταφορά της.  Άλλες δράσεις είναι η ενεργειακή αναβάθμιση δικτύων μεταφοράς νερού, ψηφιακές εφαρμογές ανάπτυξης του τουρισμου, αντικατάσταση κουφωμάτων κτιρίων και σχεδιασμός πεζοπορικών διαδρομών.
 
Δυνατότητες που αναδεικνύονται από εγγενείς πόρους επίσης, είναι η αξιοποιηση των μονάδων αφαλάτωσης για την παραγωγή νερού εκτός της περιόδου μεγάλης ζήτησης, με τη χρήση αποκεντρωμένων ενεργειακών πηγών για τον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα με σκοπό την ενίσχυση της γεωργικής δραστηριότητα του νησιού. Κατάλοιπα άλλωστε της αγροτικής οικονομίας υπάρχουν ακόμη, καθως η Κύθνος πρόσθεσε, είναι σημαντικός παραγωγός κριθαριού και βασικός προμηθευτής της Ολυμπιακής Ζυθοποιίας. Οι κατοικοι και ο Δήμος είναι θετικοί και δεκτικοί στο πρόγραμμα, με ανάλογες συζητήσεις και εκδηλώσεις ενημέρωσης.  

31723339-2064137870281004-7996784588921765888-o
 
Το κενό που καλύπτει το δίκτυο “Δάφνη” αφορά την έλλειψη τεχνογνωσίας και την αργή σύγκλιση των δημόσιων φορέων με τις νέες τάσεις της τεχνολογίας και της οικονομίας. Ιδιαίτερα σε μικρομεσαίους Δήμους με μειωμένες προσλήψεις και ανεπάρκεια εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού, η υποστήριξη σε βασικά θέματα όπως συγκρότηση τεχνικών δελτίων για την απορρόφηση πόρων από επιχειρησιακά προγράμματα και ανάμιξη σε καινοτόμα έργα και συνεργασίες σε Ευρωπαϊκή κλίμακα, είναι αναγκαία. 
 
Το δίκτυο “Δάφνη” επίσης έπαιξε ενεργό ρόλο στην διάχυση της πληροφορίας για την ενίσχυση του ρόλου της τοπικής αυτοδιοίκησης στον Ευρωπαϊκό ενεργειακό σχεδιασμό, που ξεκίνησε με το σύμφωνο των Δημάρχων και το Σύμφωνο των νησιών, με την αναγνώριση των ιδιαιτεροτήτων τους στην παραγωγή και διαχείριση υποδομών. Αποτελεί σήμερα ως οργανισμός μια ελπιδοφόρα πρωτοβουλία της τοπικής αυτοδιοίκησης που μπορεί να αποτελέσει, πέρα από παρατηρητήριο των αναγκών του νησιωτικού χώρου, πόλο έλξης και σταθμό εργασίας για πολλούς Έλληνες επαγγελματιες,και νέους εργαζόμενους. 
 
Ακολουθεί συνέντευξη κου Κομνηνού:


 
Πάσχα στη Σύρο
 
Ο αντιδήμαρχος οικονομικών Σύρου, ο κ. Αλέξης Αθανασίου, στη συνέχεια του Γη&Ύδωρ μας ταξίδεψε στην κομψότερη των Κυκλάδων, την όμορφη και πολυδιάστατη Σύρο. όπως μας είπε έχει κατορθώσει να καθιερωθεί ως Πασχαλινός προορισμός λόγω της μοναδικής της ιδιαιτερότητας, της συνύπαρξης του Ορθόδοξου και του Καθολικού δόγματος που γιορτάζουν μαζί το Πάσχα. 

DSC-0541
 
Στα έθιμα της η Σύρος συντονίζεται με όλη τη χώρα με την τοπική γαστρονομία στα καλυτερα της και τις νοικοκυρές να ετοιμάζουν λαζαράκια, αυγά, τσουρέκια και μαγειρίτσα. Στην Ανάσταση τα βεγγάλικα στην πόλη, στην εξοχή και  σε όλους τους ναούς, ορθόδοξους και καθολικούς, κάνουν τη νύχτα μέρα. Οι Ευρωπαίοι επισκέπτες μέσα στο κλίμα γιορτής, ιδιαίτερα οι Ρωμαιοκαθολικοί, αισθάνονται οικεία και βιώνουν τη μέθεξη με τα  Ελληνορθόδοξα έθιμα. 

ermoupolis-at-syros-island-against-a-blue-sky
 
Η Σύρος βασίζεται σε πολλούς πυλώνες για την ανάπτυξη της μας είπε ο κ. Αθανασίου. Είναι αυτόνομο νησι με  ανεπτυγμένο δημόσιο τομέα ως διοικητικό κέντρο των Κυκλάδων και της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, με το ενεργό ιστορικό ναυπηγείο του Νεωρίου και έντονη τουριστική και εμπορική δραστηριότητα. Προτεραιότητες στο σχεδιασμό της δημοτικής αρχής αποτέλεσαν τα σχέδια ανάπτυξης θεματικού τουρισμού όπως ο θρησκευτικός, ο αθλητικός και συνεδριακός τουρισμός με σκοπο την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και τη διασπορά των επισκεπτών μέσα στο έτος δεδομένου του μικρού αριθμού κλινών του νησιού.

18-LD7-U91-A-02

Με γνώμονα και πάλι την ετοιμότητα για την υποδοχή των επισκεπτών διαμόρφωσαν υποδομές όπως το δίκτυο ύδρευσης και πήραν πρωτοβουλίες όπως η προκήρυξη και υλοποιηση του έργου  επέκτασης του αεροδρομίου ώστε να μπορεί να δεχθεί επισκέπτες προορισμών και του εξωτερικού. Το νησί είναι αγαπημένος προορισμός των Ελλήνων επίσκεπτών κατα μεγάλο βαθμό. Ο Δήμος, οι υπηρεσίες και οι επιχειρηματίες δηλώνουν ενωμένοι και έτοιμοι να δεχθούν με ασφάλεια τον κόσμο που θα ζήσει μια μοναδική ενώτική εμπειρία συνάντησης των επιταφίων από όλες τις ενορίες και τα δόγματα του νησιού. 
 
Ακολουθεί συνέντευξη κου Αθανασίου:

 
 
Πάσχα στην Υδρα
 
Η ιστορική ιδιαίτερη πατρίδα του Ναυάρχου Ανδρέα Μιαούλη και πολλών πολιτικών, πλοιοκτητων και ναυμάχων της επανάστασης του 1821 όπως Κουντουριώτης Σαχίνης Κριεζής κ.α., βρέχεται από τον Αργοσαρωνικό και είναι σήμερα ένα κοσμοπολίτικο, λαμπερό και πανέμορφο νησί με πλούσια ναυτική παράδοση. Στην επανάσταση διεθετε 186 πλοία και σήμερα φιλοξενεί την αρχαιότερη Ακαδημία Εμποροπλοιάρχων της ανατολικής Μεσογείου.

dims
 
Η  σύνδεση της με τη θάλασσα, εμφαίνεται στο έθιμο του Θαλασσινού Επιταφίου της ενοριακής εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου στην συνοικία Καμίνια. Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, μετά από την περιφορά στη συνοικία, ο Επιτάφιος καταλήγει στη θάλασσα, και οι νέοι ακουμπάνε τα πόδια του στο νερό, για να ευλογηθούν και να καθαγιαστούν τα νερά, ενώ ο ιερέας στην ακροθαλασσιά, αναπέμπει ευχή «υπέρ των εν θαλάσση μακράν…», που μεταφέρει την ευλογία του Σταυρωθέντα Χριστού αλλά και της Εκκλησίας μας, για γαλήνια, ασφαλή ταξίδια και καλό γυρισμό των ναυτικών του νησιού αλλά και όλων των ναυτικών της Ελλάδας. 

ekdilwseis-pasxa-4
 
Την Κυριακή του Πάσχα, ακολουθει το κάψιμο του Ιούδα στο λιμάνι του νησιού και συνοδεύεται από ομοβροντία βεγγαλικών και μπουρλότων.
 
Πάσχα στην Πάτμο
 
Στο σπήλαιο της αποκάλυψης βρέθηκε ο αγαπημένος Μαθητής του Ιησού, Ιωάννης το 95 μ.Χ.,  όταν ο αυτοκράτορας Δομητιανός τον εξόρισε τιμωρώντας τον για την κήρυξη του λόγου του Θεού στην Έφεσο. Εκείνος όμως έφτασε στην Πάτμο όχι ώς εξόριστος αλλά ως πνευματικώς απεσταλμένος και συνέγραψε το Ιερό Βιβλίο της Αποκάλυψης καθ’ υπαγόρευση του Θεου, σύμφωνα με τη χριστιανική παράδοση. Σήμερα το σπήλαιο που βρίσκεται μεταξύ των οικισμών Σκάλας και Χώρας, γεμίζει επισκέπτες. Η πολυδαίδαλη Ιερά μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου επίσης ,αποτελεί πόλο έλξης καθώς διαθέτει Ιερά Λείψανα διαφόρων Αγίων, μουσέιο και μια βιβλιοθήκη που θεωρείται μια από τις καλύτερες των Βαλκανίων όπως είπε στο Γη&Ύδωρ  ο Δήμαρχος Πάτμου κ . Γρηγόρης Στώικος.

iera-moni-agiou-iwanni-theologou-2
 
Το νησί βασίζεται στον τουρισμό για την ανάπτυξη του, έτσι προτεραιότητα από την Δημοτική Αρχή έχει δοθεί και εδώ στις υποδομές όπως αφαλατώσεις, δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης, συγκοινωνία, καθαριότητα και στελέχωση του κέντρου υγείας ώστε να έχουν κάτοικοι και επισκέπτες μια ομαλή και ασφαλή καθημερινότητα. 

patmos-skala-portedited-1170x579-c
 
Ελλείψει αεροδρομίου, βάση έχει δοθεί στην ακτοπλοϊκή συγκοινωνία με καθημερινή  διασύνδεση με Πειραια και Ρόδο την περίοδο επισκεψιμότητας καθώς και τη διασύνδεση με κοντινά αεροδρόμια με ταχύπλοα σκάφη. Μετά από προσπάθεια 4 ετών μάλιστα ετοιμάζονται να κατασκευάσουν το πρώτο υδατοδρόμιο στο Αιγαίο που αναμένει τα πρώτα υδροπλάνα στην Πάτμο μέχρι το τέλος Ιουλίου. 

thumb-640
 
Ο Δήμαρχος προτρέπει τους ταξιδιώτες να γνωρίσουν την Πάτμο και να ζήσουν την κατανυκτική Πασχαλινή ατμόσφαιρα, ιδιαιτέρως τη Μεγάλη Πέμπτη στην μυσταγωγική τελετή του Νιπτήρος στην πλατεία Ξάνθου με  την αναπαράσταση του θείου δράματος του Μυστικού Δείπνου. Ο Ηγούμενος αναπαριστώντας το Χριστό, πλένει με τη σειρά του τα πόδια των ιερέων κατα την ανάγνωση του Ιερού Ευαγγελίου του Ιωάννη σε ένα πανανθρώπινο μήνυμα ταπεινότητας και προσφοράς. Ο κ. Στώικος ολοκληρώνει λέγοντας ότι αυτό που  μένει στους επισκέπτες, από την Πάτμο είναι η αρχιτεκτονική παράδοση, οι φυσικές ομορφιές και ο κοσμοπολιτισμός του νησιού και κυρίως η ιερότητα, η κατάνυξη, η γραφικότητα και η φιλοξενία των ανθρώπων της.
 
Ακολουθεί συνέντευξη κου Στώικου:


 
Ο Ελληνικός θησαυρός, ναι, για μας μπορεί να είναι μια ιδέα, καταμεσής στο πέλαγος. Κι όλος μας ο πλούτος της ψυχής μια θυσία. Αυτή του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού που κατέβηκε κοντά μας από αγάπη, από αγάπη σταυρώθηκε και αναστήθηκε για να μας θυμίζει πάντα ότι μέσα στην καρδιά μας ακόμα κι αν παλεύουν προσκαιρες σκιές, υπάρχει πάντοτε ένας ακατανίκητος ήλιος πίστης. Αρκεί να ανοίξουμε τα μάτια μας στον απροσμέτρητο πλούτο πολιτισμού, ιστορίας και φύσης που αξίζει τη σύγχρονη μαχη για την προστασία και την ενδυνάμωση του.
 
Για περισσότερες ιδέες αγροτικής και όχι μόνο καινοτομίας και επιχειρηματικότητας, πρωτοβουλίες και ανθρωπους που πάνε την σκέψη και τον τόπο μας μπροστά, συντονιστείτε μαζί μας ζωντανά κάθε Σάββατο στις 10 το πρωί στο  Γη&Ύδωρ με την Έρρικα, πάντα από τον σταθμό της ενημέρωσης με υπογραφή, Ηχω fm 99,8.
 
Έρρικα Χριστοδούλου
Ραδιοφωνική Εκπομπή